เทอราเรียมแบบปิด (Closed Terrarium) คือการเลี้ยงพืชในขวดแก้วแบบปิดฝา เป็นการจำลองระบบนิเวศโดยที่เราไม่จำเป็นต้องไปยุ่งกับมันมาก คนไทยมักเรียกว่า สวนขวด คนส่วนใหญ่สะดวกซื้อมาเลี้ยงมากกว่าลงมือทำขึ้นมาเอง เพราะการทำเทอราเรียมนั้นค่อนข้างจะจุกจิกและใช้เวลาพอสมควร การสั่งทำตามออเดอร์จึงเป็นทางเลือกหลักของคนที่อยากมีเทอราเรียมเป็นของตัวเองหรือให้เป็นของขวัญสำหรับคนสำคัญ เพราะเทอราเรียมนั้นสามารถเล่าเรื่องราวความผูกพันธ์ผ่านทางการจัดวางส่วนประกอบต่าง ๆ ในขวดได้ เช่น การใส่โมเดลจิ๋วลงไปในขวด อาจเป็นโมเดลสัตว์ ผู้คน เก้าอี้ ตู้ไปรษณีย์ หรือสิ่งที่รู้กันเฉพาะสองคนระหว่างผู้ให้และผู้รับ แน่นอนว่ายิ่งลงรายละเอียดมากเท่าไหร่ ราคาก็จะยิ่งสูงมากขึ้นเท่านั้นภาพประกอบบทความ : พริกเผ็ด(ผู้เขียน)ภาพด้านบนคือมินิเทอราเรียมน้องหมาที่รอบข้างปลูกพืชตระกูลซีดัม(Sedum) พืชในตระกูลไม้อวบน้ำในเทอราเรียมขวดหนึ่งจะประกอบด้วยชั้นต่าง ๆ ดังนี้ชั้นล่างสุดคือ หินภูเขาไฟ ซึ่งมีคุณสมบัติอุ้มน้ำได้ดี มีรูพรุน บางคนใช้กรวดกระเถิบขึ้นมาอีกชั้นคือ ถ่าน สำหรับดับกลิ่นอับสแฟกนั่มมอส(Sphagnum Moss) คือมอสที่เกิดทับซ้อนกันขั้นมาเรื่อย ๆ จนมอสด้านล่างอัดกันแน่น สแฟกนั่มมอสจากนิวซีแลนด์จะมีคุณภาพดีที่สุด สามารถระบายอากาศได้ดี แต่หากเป็นสแฟกนั่มมอสจากเมืองจีนจะสีคล้ำและป่นง่าย วิธีใช้คือนำสแฟกนั่มมอสไปแช่น้ำจนพองตัว จากนั้นบิดหมาดแล้ววางลงทับบนชั้นถ่าน(ข้อ2) เพื่อที่จะแบ่งชั้นดินและชั้นถ่านออกจากกันให้ชัดเจน เอาไว้กันดินร่วงลงใส่ถ่านและหินภูเขาไฟ อีกทั้งเป็นการอุ้มน้ำก่อนถึงชั้นดินในส่วนของชั้นดินสำหรับปลูกจะใช้เป็น พีทมอส(Peat Moss) คือมอสที่ย่อยสลายโดยใช้เวลานานเป็นพันปี เป็นเครื่องปลูกแทนดินปลูกทั่วไปได้ดีเยี่ยม มีธาตุอาหาร เก็บความชื้นได้ดีแต่ไม่ชื้นจนแฉะต้นไม้ที่จะปลูก เป็นหัวใจสำคัญของการทำเทอราเรียม เพราะระดับความชื้นภายในเทอราเรียมนั้นจะมีความแตกต่างกันตามความต้องการน้ำของต้นไม้ชนิดนั้น ๆ ยกตัวอย่างเช่น ไม่ปลูกเฟิร์นร่วมกับแคคตัส หรือสำหรับบางคนก็เลือกที่จะปลูกแต่มอสเพียงอย่างเดียวมอส สำหรับปิดหน้าดิน มีหลายชนิดก้อนหินหรือสิ่งประดับอื่น ๆ สำหรับตกแต่งเรื่องราวในเทอราเรียมภาพประกอบบทความ : พริกเผ็ด(ผู้เขียน)การดูแลเทอราเรียมในกรณีที่ทำเทอราเรียมเอง แนะนำว่าหลังทำเสร็จควรใช้กระบอกฉีดน้ำให้ทั่วขวด เป็นการฉีดล้างคราบพีทมอสและฝุ่นจากขวดแก้วไปในตัว ควรฉีดจนหินภูเขาไฟที่ก้นขวดชื้น แต่ห้ามชุ่ม! จากนั้นเปิดฝาทิ้งไว้ก่อนหนึ่งคืนเพื่อระบายความชื้นบางส่วนออกไป วันรุ่งขึ้นจึงปิดฝา แต่ถ้าเห็นว่าหินภูเขาไฟด้านล่างยังฉ่ำน้ำอยู่ก็เปิดฝาทิ้งไว้ก่อนแล้วค่อยปิดเมื่อเห็นสมควรในช่วงแรกจะมีไอน้ำมากหน่อย ควรเปิดเช็ดเรื่อย ๆ จนกว่าความถี่ของไอน้ำลดลง เนื่องจากไอน้ำเป็นตัวบอกความชื้นภายในเทอราเรียม หากชื้นไปต้นไม้ก็เน่าตายได้สิ่งที่จะใช้เช็ดภายในเทอราเรียมแนะนำว่าควรจะเป็นสำลีก้านแบบก้านยาวเหมือนกับที่ใช้ทำแผลในโรงพยาบาล หาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป ที่แนะนำว่าต้องเป็นอันนี้เพราะในเทอราเรียมจะมีซอกมุมเยอะ สำลีก้านจึงถือว่าตอบโจทย์ได้ดีมากหลังจากถึงเวลาปิดฝาเทอราเรียมอย่างจริงจังแล้ว ในช่วงเดือนแรกควรเปิดขวดเช็ดไอน้ำอาทิตย์ละครั้ง จากนั้นในเดือนถัดไปสามารถปิดฝาขวดไว้โดยไม่ต้องเปิดได้เลยอีกถึงสามเดือน หรือหากไม่มีความจำเป็นก็ไม่ต้องเปิดเลยก็ได้หากระบบนิเวศในเทอราเรียมเข้าที่แล้ว ห้ามเปิดฝาทิ้งไว้นานเกินกว่าครึ่งชั่วโมงโดยเด็ดขาด! เพราะจะทำให้ระบบนิเวศรวน ต้นไม้ตายแน่นอนการรดน้ำให้กับเทอราเรียมควรใช้กระบอกฉีดเพราะไม่มีความจำเป็นต้องใช้น้ำมาก จะรดก็ต่อเมือสังเกตเห็นว่าชั้นดินแห้ง ซึ่งกรณีนี้เกิดขึ้นได้น้อยมาก ตราบใดที่เรายังปิดฝาเทอราเรียมไว้ตลอดห้ามวางในพื้นที่ที่มีอากาศร้อน เพราะจะเป็นการอบต้นไม้ให้ตายหลีกเลี่ยงการวางโดนแสงแดด เพราะจะทำให้ชั้นดินและหินด้านที่โดนแสงแดดเกิดเป็นตะไคร่ ดูไม่สวยงามอายุของพืชในเทอราเรียมนั้นจะอยู่ประมาณ 1-2 ปี แต่ก็มีบางกรณีที่เลี้ยงไว้แบบไม่เปิดเลยถึง 60 กว่าปี ทั้งนี้ทั้งนั้นทุกอย่างขึ้นอยู่กับเหตุและปัจจัยภาพประกอบบทความ : พริกเผ็ด(ผู้เขียน)ภาพด้านบนคือเทอราเรียมอันแรกที่ดิฉันทำค่ะคุณ ใช้เวลานานมาก แต่พอเริ่มทำเป็น อันต่อ ๆ มาก็จะทำเร็วขึ้นเองโดยธรรมชาติค่ะภาพประกอบบทความ : พริกเผ็ด(ผู้เขียน)จากภาพด้านบน สังเกตว่าขวดที่ปลูกกระบองเพชรจะโรยหินหรือทรายทับหน้าดินแทนการคลุมด้วยมอส เพราะกระบองเพชรไม่ได้ต้องการความชื้นขนาดที่สามารถปลูกมอสร่วมกันได้ภาพประกอบบทความ : พริกเผ็ด(ผู้เขียน)ภาพด้านบน ไม่แน่ใจว่าเป็นมอสหรือริเวอร์เวิร์ต(Liverwort พืชชนิดหนึ่งที่คนมักเข้าใจผิดว่าเป็นมอส)ภาพประกอบบทความ : พริกเผ็ด(ผู้เขียน)แรกเริ่มนั้นเทอราเรียมเป็นงานอดิเรกของดิฉัน จากนั้นก็กลายมาเป็นอาชีพเสริม เพราะทำแล้วก็อยากทำอีกเรื่อย ๆ มีแบบที่อยากทำมากมายไปหมด นอกจากจะคิดแบบเทอราเรียมที่จะทำแล้วยังคิดรูปทรงของขวดที่จะใช้ทำเทอราเรียมด้วย จากนั้นมาจึงทำให้ดิฉันมีจำนวนเทอราเรียมมากขึ้นจนคิดว่าควรจะปล่อยออกไปบ้าง เลยนำมาวางขายบนชั้นเล็ก ๆ ที่ร้านค่ะ ซึ่งได้รับการตอบรับที่ดีมาก แต่! เด็กคือศัตรูกับเทอราเรียมค่ะคุณ เผลอเป็นไม่ได้หยิบมาเขย่าบ้าง เปิดฝาออกบ้าง มันจึงเป็นอาชีพเสริมกึ่งภาระ แม้จะติดป้ายบอกก็มิอาจห้ามเด็ก ๆ ที่อยู่ในช่วงวัยอยากรู้อยากเห็นไปได้ค่ะคุณ ใครมีลูกเด็กเล็กแดงที่บ้านแนะนำว่าควรวางเทอราเรียมไว้บนที่สูง ๆ นะคะ