เมื่อนึกถึงบอร์ดเกมเรามักจะคิดว่ามันเป็นกิจกรรมกลุ่มที่เล่นกันมากคนก็ยิ่งสนุก แต่ในเวลาแบบนี้การนัดรวมกลุ่มหลายๆคนก็คงไม่ใช่เรื่องเหมาะ ยิ่งกับเกมทำไร่อย่าง Agricola มันจะไปสนุกเหรอถ้าเรานั่งเล่นเหงาๆแค่คนเดียวหลายคนอาจจะไม่รู้จักเกม Agricola หรือแม้กระทั่งเจ้าบอร์ดเกมที่ว่าเนี่ย มันคืออะไรยังไงกันแน่ บอร์ดเกมหรือเกมกระดาน ถ้าถามกันใหม่อีกทีว่า รู้จัก “เกมเศรษฐี” รึเปล่า? ทุกคนคงร้องอ๋อขึ้นมาทันที ส่วนเกม Agricola คือบอร์ดเกมที่เกี่ยวกับการทำเกษตร ที่หากเทียบกับเกมเศรษฐีที่เล่นง่ายกว่า(มาก) อาจทำให้ผู้เล่นหน้าใหม่ที่ไม่คุ้นชินกับบอร์ดเกมประเภทนี้ ต้องอุทานขึ้นมาเบาๆว่า อิหยังวะ กันบ่อยๆ เนื่องจากตัวเกมมีความซับซ้อน และต้องวางแผนเป็นขั้นเป็นตอนเพื่อให้บรรดาชาวไร่ของเรามีอยู่มีกิน ไม่ต้องไปขอใครกินให้สิ้นศักดิ์ศรีAgricola เป็นบอร์ดเกมประเภท Worker placementออกแบบโดย Uwe Rosenberg นักออกแบบบอร์ดเกมขั้นเทพ ที่มีชื่อในการออกแบบเกมสายการอาชีพสามารถเล่นได้ 1-4 คน(มีภาคเสริมสำหรับผู้เล่นคนที่ 5 และ 6)ใช้เวลาเล่นคนละ 30 นาที สำหรับผู้เล่นอายุ 12 ปีขึ้นไปผู้จัดจำหน่ายปัจจุบัน Lookout Games คนที่เล่นบอร์ดเกมมักพูดว่า บอร์ดเกมมันก็คือไทม์แมชชีนดีๆนี่เอง นั่งเล่นแป๊บเดียว รู้ตัวอีกทีเวลาก็ผ่านไปหลายชั่วโมง แต่บอร์ดเกมที่ดีไม่ได้เป็นแค่ของเล่นฆ่าเวลา ประสบการณ์ที่ได้จากการเล่นมักจะสร้างความประทับใจจนลืมไปว่าใช้เวลาไปเท่าไหร่แล้วเสียมากกว่าแล้วมันจะสนุกเหรอถ้าเรานั่งเล่นเหงาๆคนเดียว คำตอบไม่ได้มีเพียงหนึ่งเดียวคราวนี้มาพูดถึงการเล่นเกมนี้คนเดียว คำถามก่อนหน้านี้ก็จะผุดขึ้นมาอีกครั้งว่า แล้วมันจะสนุกเหรอถ้าเรานั่งเล่นเหงาๆคนเดียว คำตอบไม่ได้มีเพียงหนึ่งเดียว เพราะความสนุกมันเอาไม้บรรทัดมาวัดไม่ได้ มาตรวัดความสนุกของคนเรามันไม่เท่ากัน แต่ถ้าผมพูดว่า เกมนี้สร้างบรรยากาศบางอย่างขึ้นมาได้ นั่นคือความรู้สึกได้ทำไร่ทำนาแบบสโลไลฟ์ในเกมการเล่นแรกๆ และหลังจากนั้นไม่กี่ตาเกมจะสอนให้คุณรู้ว่าความอดอยากมันน่ากลัวแค่ไหน และเมื่อถึงที่สุดการทำไร่ของคุณอาจจะจบลงที่พออยู่พอกิน แต่มันก็ไม่อาจทำให้คุณพอใจ เพราะเกมมันดันมีการนับคะแนนจากผลการเล่นของคุณด้วย มาถึงตอนนี้ ความสนุกก็อาจเกิดขึ้นได้จากเป้าหมายที่เราวางเอาไว้ และการวางแผนที่รัดกุมหลังเจ็บมาเยอะ ผลที่ได้มันคือความสนุกอย่างไม่ต้องสงสัยสำหรับเกมนี้ แม้จะมีความซับซ้อนในการเล่น และใช้การวางแผนการเล่นอยู่มาก แต่เมื่อผู้เล่นทำความเข้าใจกับตัวเกมแล้ว สิ่งที่เคยรู้สึกว่ายาก และซับซ้อน ก็จะไม่เป็นปัญหารบกวนจิตใจอีกต่อไป โดยผู้เขียนขออธิบายวิธีการเล่นสำหรับผู้เล่นคนเดียวคร่าวๆ ดังต่อไปนี้การเตรียมการเล่น ในการเล่นบอร์ดเกมหรือเกมกระดานทุกครั้งจะเริ่มด้วยขั้นตอนนี้เสมอ เว้นเสียแต่ว่าคุณจะนับเอาขั้นตอนการเปิดกล่อง(มาถึงตรงนี้ผู้อ่านอาจจะแอบขำ แต่เกมบางกล่องมันก็แสดงความโหดหินตั้งแต่ขั้นตอนนี้เลยเหมือนกัน เปิดยากมากๆ) และอ่านคู่มือเข้าไปด้วยการเตรียมกระดานหลัก ประกอบกระดานหลักเข้ากับกระดานเสริมสำหรับเล่นคนเดียว(มีตัวเลขกำกับ) วางการ์ด Action space เรียงตัวเลขแบบคว่ำหน้าเอาไว้ ให้ครบ แล้ววางทรัพยากรตามที่เกมกำหนดไว้ แต่ให้วางไม้ในช่อง Forest 2 ชิ้น(ในกระดานกำหนดไว้ 3 ชิ้นสำหรับผู้เล่น 2 คนขึ้นไป)การเตรียมกระดานต่อเติมหลัก วางกระดาน Major improvement ไว้ข้างกระดานหลัก วางการ์ด Major improvement ที่ตรกันหงายหน้าเอาไว้ ใบที่ซ้ำกับให้เอาเลขน้อยวางก่อนการเตรียมกระดานของผู้เล่น ผู้เล่นจะได้หมาก 1 สี ประกอบด้วย ชาวบ้าน 5 โรงนา 4 และรั้วไม้ 15 ในตอนแรกให้เอาชาวบ้าน 2 คนมาวางไว้ในแต่ละห้องบนกระดานของผู้เล่น กระดานนี้จะใช้สำหรับต่อเติมบ้าน เพาะปลูก และเลี้ยงสัตว์ จั่วการ์ดเหลืองและส้ม อย่างละ 7 ใบวิธีการเล่น ในการเล่นแต่ละรอบจะแบ่งเป็นขั้นตอนการเล่นทั้งหมด 4 เฟส ดังนี้เฟสเตรียมการ เมื่อเริ่มเฟสนี้ให้หงายการ์ด Action space 1 ใบเรียงลำดับตามรอบ เติมทรัพยากรในช่องที่ต้องเติมทั้งหมด (เติมไม้ใน Forest 2 ชิ้น) ทรัพยากรที่เหลือจากรอบก่อนหน้าไม่ต้องเก็บออกเฟสทำงาน ส่งชาวบ้านไปทำงานบน Action space ได้ทั้งบนการ์ด Action space ที่หงายหน้าอยู่และบนกระดานหลัก 1 คน 1 งาน ลงซ้ำงานไม่ได้ เช่นลงชาวบ้านไว้ที่ช่อง Forest(อีกแล้ว) ก็ให้เก็บไม้บนช่องนี้ไปทั้งหมด จะลงชาวบ้านที่ช่องนี้ไม่ได้อีก เมื่อลงชาวบ้านทำงานจนหมดก็จบเฟสนี้ สำหรับ Action space จะมีทั้งการเก็บทรัพยากรต่างๆ และการทำแอคชั่นอื่นๆ เช่น ประกอบอาชีพ(ใช้การ์ดเหลือง) ต่อเติมเล็ก(ใช้การ์ดส้ม) ต่อเติมหลัก กั้นรั้ว ต่อเติมบ้าน เป็นต้นเฟสกลับบ้าน เอาชาวบ้านบนกระดานหลักกลับบ้าน เข้าห้องตัวเองให้หมดทุกคนเฟสเก็บเกี่ยว ในรอบสุดท้ายของแต่ละสดมภ์ จะจบด้วยเฟสเก็บเกี่ยว ในเฟสนี้เราจะทำการเก็บเกี่ยวพืช ผสมพันธุ์สัตว์ และต้องให้อาหารแก่ชาวบ้านของเราทุกคน ในจุดนี้สำคัญมากเพราะถ้าชาวบ้านของเราไม่มีกิน เขาจะต้องไปขอทาน ทำให้ได้คะแนนติดลบไปจนจบเกมการจบและการชนะ(?)เกม เมื่อเล่นครบ 14 รอบ เกมจะจบลงทันที ให้นำผลจากการเล่นมาคิดคะแนนได้เลย และสุดท้ายคำตอบของคำถามที่ว่า เล่นบอร์ดเกมคนเดียวไม่เหงาบ้างเหรอ ก็จะถูกเฉลยออกมาอย่างโหดร้าย รุนแรงว่า คุณไม่มีเวลามานั่งเหงานอนเหงาอะไรทั้งนั้น เพราะในเวลาครึ่งถึงหนึ่งชั่วโมงในการเล่นเกม Agricola นี้ เกมจะค่อยๆเขี่ยคุณเข้าไปในวงกลมแห่งความคิด วิเคราะห์ แยกแยะ หรืออะไรก็ตาม ที่มันจะค่อยๆบีบเข้ามาช้าๆ เมื่อคุณไม่อยากให้ชาวไร่ของคุณอดอยาก และคุณก็อยากจะให้พวกเขาออกลูกออกหลานมาใช้งานเยอะๆ เมื่อปากท้องเพิ่มขึ้น และทรัพยากรก็ไม่ใช่ว่าจะเสกขึ้นมาได้ง่ายๆ อาหารก็ยิ่งมีค่า วัว แกะ หมู ม้า(ในเกมภาคเสริม) ก็เช่นกัน และเมื่อผลตัดสินปรากฏออกมาว่าคุณคือชาวไร่ที่เก่งกาจฉกาจฉกรรจ์ขนาดไหน มันก็ไม่สำคัญ เพราะคุณจะมีแผนการใหม่ๆสำหรับเกมการเล่นครั้งต่อไปที่รอคุณอยู่ตรงหน้าอีกครั้ง นับว่าเป็น 1 เกมที่ควรค่าแก่การเล่น และการสะสม ดมดอม เป็นอย่างยิ่ง ภาพถ่ายโดยนักเขียนสามารถอ่านกฏการเล่นตัวเต็มฉบับภาษาอังกฤษได้ ที่นี่