หากกล่าวถึง “Perfectionist” หลายคนคงนึกถึงภาพของคนที่มีนิสัยชื่นชอบความสมบูรณ์แบบ มีมาตรฐานสูง บุคลิกเจ้าระเบียบ รอบคอบ มีความรับผิดชอบสูง จะทำอะไรก็เป๊ะไปเสียทุกเรื่อง! ดูเผิน ๆ แล้ว การเป็นมนุษย์สมบูรณ์แบบถือเป็นคุณลักษณะที่ดี แต่ในความเป็นจริงแล้ว หากมีความเป็น Perfectionist มากจนเกินไป อาจส่งผลร้ายต่อตัวคุณเองและคนที่คุณรักได้ Perfectionist หรือ มนุษย์สมบูรณ์แบบ หมายถึง ผู้ที่มีลักษณะนิสัยชอบความสมบูรณ์แบบ ทำทุกวิถีทางเพื่อให้ผลลัพธ์ออกมาสมบูรณ์แบบที่สุด ทุกอย่างต้องเป็นไปตามแบบแผน ไม่สามารถยืดหยุ่นมาตรฐานอะไรได้ อยู่ในกรอบสี่เหลี่ยม คล้ายกับว่าชีวิตเต็มไปด้วยไม้บรรทัด และพยายามไม่ให้เกิดข้อผิดพลาดหรือข้อบกพร่องใด ๆ ในทางการแพทย์ จิตแพทย์จะเรียกอาการเหล่านี้ว่า “Perfectionism” ซึ่งเป็นอาการป่วยทางจิตประเภทหนึ่ง แล้วต้องมีอาการแบบไหนถึงจะเรียกว่าเป็น “Perfectionist” 1. เชื่อในความสมบูรณ์แบบ เชื่อว่าทุกอย่างสามารถสมบูรณ์แบบ และใส่ใจทุกเรื่องกระทั่งรายละเอียดปลีกย่อยที่คนอื่นอาจมองข้ามไป ทุกอย่างจะต้องเนี๊ยบ มักดูแลความสะอาดเรียบร้อยของร่างกายและเครื่องแต่งตัวเป็นอย่างดี และหงุดหงิดที่เห็นคนอื่นแต่งกายไม่เรียบร้อยหรือไม่รักษาความสะอาด ขอบคุณภาพจาก Freepik 2. ทุ่มเทเพื่อให้ผลลัพธ์ที่สมบูรณ์แบบ มีมาตรฐานกับตัวเองสูง และตั้งเป้าหมายใหญ่ ๆ ที่คนอื่นมองว่าเป็นไปไม่ได้ จะทำอะไรต้องทำให้สุด มีความรับผิดชอบสูง ยอมทุ่มเท เสียเวลา เสียความสุข จนถึงขั้นอดหลับอดนอน โดยไม่สนใจว่าการกระทำเหล่านั้นจะส่งผลเสียต่อสุขภาพทางร่างกายหรือจิตใจ ขอเพียงแค่สามารถทำทุกอย่างให้สมบูรณ์แบบ เช่น ยอมที่จะไม่นอน เพื่อที่จะอ่านหนังสือจนถึงวินาทีสุดท้ายก่อนสอบ ขอบคุณภาพจาก Freepik 3. คุณค่าของตนเองวัดจากความสำเร็จ มักรู้สึกว่าตนเองยังดีไม่พอ แม้จะพยายามทุ่มเทสุดความสามารถแต่ก็ยังรู้สึกว่าผลลัพธ์ออกมาไม่เต็มที่ หากไม่ประสบความสำเร็จแบบที่ตั้งใจไว้ มักจะโทษตัวเอง โกรธ หงุดหงิด หรือซึมเศร้า และจะรู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่าก็ต่อเมื่อทำผลงานออกมาได้ดีสมบูรณ์แบบที่สุด 4. ไม่ชอบการเปลี่ยนแปลง พัฒนาตัวเองในด้านใดด้านหนึ่งจนชำนาญ แต่ชอบทำอะไรซ้ำ ๆ ไม่ชอบการเปลี่ยนแปลง เช่น กินอาหารร้านประจำ หรือขับรถเส้นทางเดิม ๆ และไม่ค่อยยอมรับความคิดเห็นของคนอื่น มักต้องการให้ผู้อื่นทำตามความคิดเห็นของตนเองเสมอ จึงมีลักษณะดื้อรั้น 5. ยอมรับความผิดพลาดไม่ได้ หากต้องทำอะไรที่คิดแล้วว่าทำได้ไม่ดี จะพยายามหลีกเลี่ยงสุดฤทธิ์ หรือเมื่อรู้สึกว่าไปไม่ถึงตามเป้าหมายก็มักจะล้มเลิกมากกว่าที่จะพยายาม เพราะยอมรับความล้มเหลวไม่ได้ นอกจากนี้ ยังหวั่นไหวง่ายต่อคำวิพากษ์วิจารณ์ และรู้สึกแย่ที่สุดหากทำอะไรผิดพลาดต่อหน้าคนอื่น กังวลว่าคนอื่นจะมองตัวเองอย่างไร แม้ Perfectionist หรือ มนุษย์สมบูรณ์แบบจะไม่ใช่โรคร้ายแรง แต่ก็อาจเป็นอันตรายได้ จากการศึกษาของโธมัส เคอร์แรน (Thomas Curran) และคณะจากมหาวิทยาลัยบาธ ประเทศอังกฤษได้ระบุว่า การยึดติดในความสมบูรณ์แบบ ส่งผลให้เกิดปัญหาด้านสุขภาพจิต ทั้งความกังวล ความกดดัน ความเครียด จนมีโอกาสซึมเศร้า เสี่ยงต่อการเป็นโรคอารมณ์สองขั้ว หรือไบโพลาร์ ทำร้ายตัวเอง และมีความเสี่ยงสูงในการฆ่าตัวตาย ขอบคุณภาพจาก Freepik นอกจากส่งผลเสียต่อสุขภาพจิตแล้ว ยังกระทบต่อสุขภาพกาย ทำให้เกิดอาการอ่อนเพลีย ปวดศีรษะ และเชื่อมโยงกับอาการป่วยต่าง ๆ เช่น โรคความดันโลหิตสูง ซึ่งอาจพัฒนากลายเป็นโรคในกลุ่มโรคหัวใจและหลอดเลือด และส่งผลต่อพฤติกรรมย้ำคิดย้ำทำกับร่างกายของตัวเอง เช่น แกะผิวหนัง กัดเล็บ หรือดึงขนตา เป็นต้น ความเป็นมนุษย์สมบูรณ์แบบที่มีมากจนเกินไป อาจทำลายสัมพันธภาพกับคนรอบ ๆ ตัว เช่น สัมพันธภาพกับเพื่อนร่วมงาน Perfectionist อาจทุ่มเทกับงานมากเกินไปจนทำให้เพื่อนร่วมงานรู้สึกกดดัน แต่สิ่งที่น่าเป็นห่วงที่สุดคือ สัมพันธภาพกับคนรัก บรรยากาศในครอบครัวของ Perfectionist มักไม่ค่อยอบอุ่น ทั้งนี้เป็นเพราะคนประเภทนี้จะทำอะไรก็ดูจริงจังไปหมด ตำหนิคนรักบ่อย ไม่ค่อยผ่อนคลายหรือโรแมนติก จึงทำให้คนรักเกิดความรู้สึกไม่แน่ใจว่าอีกฝ่ายรักตนหรือไม่ จนนำไปสู่ความขัดแย้งและอาจทำให้ชีวิตคู่จบลงในที่สุด ขอบคุณภาพจาก Pixabay จะเห็นได้ว่าความเป็น Perfectionist ที่มีมากจนเกินไป แทนที่จะส่งผลดี กลับส่งผลร้ายได้อย่างไม่น่าเชื่อ หากใครอ่านมาถึงตรงนี้แล้วรู้สึกว่า “ฉันนี่แหละ! Perfectionist” โปรดอย่ารอช้า รีบปรับปรุงตัวเอง ลดความสมบูรณ์แบบลงเสียบ้าง รักษาสัมพันธภาพกับคนที่คุณรักให้มั่นคง และดึงจุดแข็งของ Perfectionist ไปใช้ในโอกาสที่ถูกต้อง เพียงเท่านี้คุณก็จะประสบความสำเร็จในชีวิตได้อย่างไม่ยากเลยล่ะ ขอบคุณภาพปกจาก Freepik