Cover Photo by meo from Pexels คุณเคยเป็นอย่างฉันใช่ไหม อยากเขกหัวตัวเองวันละหลายครั้ง เพราะดันนึกไม่ออกว่าวิ่งกลับเข้ามาในบ้านเพื่อหยิบอะไร มักลืมถ้วยกาแฟไว้บนหลังคารถ ลืมรีโมททีวีไว้ในตู้เสื้อผ้า มาถอนเงินธนาคารแต่ดันลืมสมุดบัญชี ถ้าคุณตอบว่าใช่ ก็จัดว่าเราเป็นคนเผ่าเดียวกัน นั่นคือ "เผ่าขี้ลืม" ข่าวดี! การขี้ลืมเป็นสัญญาณว่าสมองคุณกำลังทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ บ้าแล้ว! ไปเอามาจากไหน คุณคงงงว่ามันจะเป็นไปได้ยังไง ขี้ลืมมันน่าจะหมายถึงสมองเสื่อมมากกว่าสิ! เหล่านักวิทยาศาสตร์ด้านสมองแห่ง University of Toronto และ The Hospital for Sick Children (SickKids) เขาทำการศึกษาแล้วพบว่า การหลงลืมเล็ก ๆ น้อย ๆ ไม่ได้แปลว่าสมองคุณกำลังเจ๊ง ตรงกันข้ามสมองตั้งใจจะเขี่ยข้อมูลเล็ก ๆ น้อย ๆ ทิ้งเอง เพื่อให้สมองคุณทำงานในเรื่องที่สำคัญกว่า Photo by Pixabay from Pexels เพราะสมองไม่ได้ถูกสร้างมาเพื่อจดจำรายละเอียดยุบยับ ซึมซับทุกสิ่งทุกอย่างที่ผ่านมาทุกเม็ด เป้าหมายที่แท้จริงของสมอง คือรวบรวมข้อมูลที่จำเป็นไว้ เพื่อให้คุณสามารถตัดสินใจเมื่อต้องการมัน ลองคิดดูดี ๆ ว่าในชีวิตแต่ละวัน เราถูกข้อมูลข่าวสารถาโถมใส่ขนาดไหน ถ้าสมองเราเกิดจดจำทุกข้อมูลทั้งหมดเอาไว้ เมื่อถึงเวลาที่คุณต้องการข้อมูลในการตัดสินใจ มันคงเหมือนเปิดประตูโกดังแล้วสรรพสิ่งข้างในไหลเทลงมา คุณคงต้องปีนย่ำไปรื้อค้นข้อมูลด้วยความเหนื่อยยาก เพราะข้อมูลที่คุณต้องใช้ประมวลผล มันปะปนอยู่กับขยะมหาศาล ดังนั้นในการจัดการข้อมูลเพื่อใช้งาน สมองจะโยนทุกอย่างใส่โกดังไม่ได้ ต้องเลือกคัดเรื่องไม่สำคัญทิ้งไปบ้าง Photo by Startup Stock Photos from Pexels การลืมเรื่องบางอย่าง จึงเกิดขึ้นเพื่อที่จะสงวนพื้นที่เก็บบางอย่างเอาไว้ ดังนั้นไม่ต้องแปลกใจที่คุณจำปีพอศอที่คุณไปเที่ยวเสม็ดกับเพื่อนครั้งแรกไม่ได้ เพราะถ้าสมองคุณจำทุกดีเทลทุกอย่างในอดีตได้ คุณอาจไม่เหลือพื้นที่สำหรับเก็บข้อมูลที่ต้องใช้ในปัจจุบันของคุณ ดังนั้นการลืมไม่ได้แปลว่าสมองคุณแย่หรือเสื่อม แต่แปลว่ามันกำลังทำงานอย่างเข้มข้น สมองส่วนที่ทำหน้าที่ดูแลจัดการความจำ กำลังสั่งการให้คุณลืม มีหลักฐานมากมายจากงานวิจัยหลายชิ้น ยืนยันว่ามีกลไกบางอย่างในสมองจริง ๆ ที่กระตุ้นให้ลืมบางสิ่งไปชั่วคราว และนั่นเป็นกระบวนการทำงานตามปกติ ด้วยเหตุนี้ ขณะที่คุณกำลังวุ่นกับโปรเจ็คท์ใหญ่ที่เต็มไปด้วยรายละเอียดทางเทคนิค คุณอาจลืมสนิทว่าภรรยาฝากซื้อครีมทาหน้ายี่ห้ออะไร คุณอาจลืมว่าเก็บบัตรจอดรถของโรงแรมไว้ไหน เพราะสมองคุณมัวเตรียมข้อมูลที่ต้องนำเสนอให้ลูกค้าคนสำคัญ Photo by Sophieja23 from Pixabay เพื่อนคุณที่จดจำรายละเอียดชีวิตได้ทุกดีเทล จำเรื่องราวแต่หนหลังได้แบบเก็บทุกเม็ด อาจเพราะสมองเขายังมีที่เหลือ เขาอาจไม่ได้มีข้อมูลใหม่มากมายในชีวิตให้ต้องบรรจุเข้าไป ทำให้ยังมีพื้นที่เหลืออยู่ แต่คุณ (และฉัน) จำเรื่องยิบย่อยขนาดนั้นไม่ได้ เพราะสมองคุณ (และฉัน) รู้ว่ามีเรื่องใหญ่ ๆ ที่ต้องจดจำมากกว่า สมองคนฉลาด (อย่างเรา) ก็เหมือนฮาร์ดดิสก์ที่ใช้งานจนหมดพื้นที่ ต้องทำการดีลีทข้อมูลขยะทิ้งบ้าง หากคุณลืมเรื่องสำคัญ ๆ และลืมเป็นประจำจนผิดปกติวิสัย ถ้าขนาดนั้นอาจต้องไปพบแพทย์ แต่ถ้าลืมแค่เรื่องหยุมหยิมทั่วไป เรื่องใหญ่ ๆ คุณยังตัดสินใจได้อย่างสมบูรณ์แบบ นี่คือสัญญาณว่าสมองของคุณทำงานยอดเยี่ยม มันกำลังทำในเรื่องที่ต้องทำ นั่นคือเก็บทิ้งเรื่องไม่ต้องจำให้คุณ ข้อมูล : Why forgetting is really important for memory: U of T research