ผลกระทบจาก Covid-19 ทำให้การดำเนินชีวิตของทุกคน ทุกวงการ ทุกอาชีพ ได้รับความเดือดร้อน นอกจากผลกระทบทางด้านร้างกายของผู้ที่ติดเชื้อ Covid-19 และครอบครัวของเขา ก็ยังส่งผลกระทบทางจิตใจ ที่ก่อให้เกิดความหวาดระแวงของผู้คน ไม่ว่าจะเดินทางไปไหนมาไหน หรือทำกิจกรรมใดในชีวิตประจำวัน ก็เกิดความวิตกกังวล โดยส่วนหนึ่ง เป็นเพราะวิธีคิดในการป้องกันสถานการณ์แพร่ระบาดของไวรัส Covid-19 ยังคงเป็นสิ่งที่ต้องสร้างการรับรู้เพิ่มขึ้น และการมีวิธีคิด เพื่อเป็นข้อความสั้น มีความหมาย ปฏิบัติตามได้ง่าย เป็นเคล็ดลับที่ดีอย่างหนึ่ง เครดิตภาพจาก pixabay ผู้เขียนก็เป็นหนึ่งในผู้เฝ้าติดตามสถานการณ์ Covid-19 ในประเทศของเราและทั่วโลกอย่างสม่ำเสมอ แต่พบว่า แนวทางการส่งเสริมให้เกิดการปฏิบัติตนเพื่อป้องกันตัวจากไวรัส Covid-19 มีข้อความที่หลากหลาย แต่ด้วยนิสัยของคนไทย ก็จะพยายามใช้คำศัพท์ที่จำง่าย ใช้คำคล้องจอง ทำให้ท่องได้คล่องปาก เช่น กินร้อน ช้อนเรา ล้างมือ เป็นต้น จึงได้ประยุกต์วิธีปฏิบัติตนเพื่อป้องกันไวรัส Covid-19 ตามรูปแบบของคำศัพท์ และใช้คำย่อทางภาษาไทย คล้ายกับคาถา ที่สามารถทำให้ท่องจำง่าย และสร้างความรู้สึกอบอุ่นทางใจได้ โดยอาศัยหลัก 5 ส เป็นแนวทาง คาถา 5 ส. สู้ Covid-19 (สะ-สัง-สำ-สติ-สิงสถิตย์) ส ที่ 1 สะอาด หรือ C = Clean ความสะอาด ถือเป็นสิ่งสำคัญที่ทางการแพทย์ ย้ำให้ทุกคนปฏิบัติ โดยการป้องกันไวรัส Covid-19 นั้น ควรรักษาความปลอดภัยให้ตนเอง ทั้งการสวมหน้ากากอนามัย การล้างมือบ่อยครั้ง การใช้เจลแอลกอฮอล์ ล้างมือ หรือ การรับประทานอาหารที่สะอาด และดูแลสุขภาพอนามัยของตนเอง ให้ถูกต้องตามสุขลักษณะพื้นฐาน ส ที่ 2 สังเกต หรือ O = Observe การรู้จักสังเกตอาการทั้งในตนเอง และบุคคลรอบข้าง ตามหลักการแพทย์ ที่ให้สังเกตอาการอันมีลักษณะของการติดเชื้อ Covid-19 ซึ่งหลักการสังเกตอาการนี้ มีมาตรฐานการเฝ้าระวังในกรณีต้องสงสัยตามข้อกำหนด หรือ ความรับผิดชอบตนเองในการกักตัว เพื่อสังเกตอาการเมื่อคิดว่า ตนอาจได้รับเชื้อ Covid-19 ส ที่ 3 สำรวจ หรือ V = View การสำรวจ หรือการติดตามข่าวสารเกี่ยวกับสถานการณ์ Covid-19 เป็นการเฝ้าระวังตนเองและครอบครัว จากสถานการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นภายนอก ในพื้นที่ ที่ตนได้อาศัยอยู่ เพื่อให้สามารถระมัดระวัง ไม่เกิดความตื่นตัว จากข่าวสารที่ได้รับ เพื่อหลีกเลี่ยงพื้นที่เสี่ยงต่อการระบาดของไวรัส Covid-19 รวมทั้งสามารถอยู่อาศัยได้อย่างปลอดภัยในพื้นที่ ที่ไม่เสี่ยงภัยโรคระบาด ภาพจับมือ Covid จาก pixabay ส ที่ 4 สติ หรือ I = Impassive การมีสติ ในการเผชิญกับช่วงเวลาที่มีข้อมูลข่าวสารที่อาจสร้างความสับสน ทั้งข่าวจริงและข่าวเท็จ ทุกคนจะต้องมีสติรับมือกับข่าวสารเหล่านั้น อยู่ในภาวะที่สงบ ไม่แตกตื่น ตื่นตูม เพราะการมีสติ จะช่วยให้สามารถลำดับความสำคัญ แยกแยกข้อมูลข่าวสาร วิเคราะห์สถานการณ์และแก้ปัญหาต่าง ๆ เพื่อเผชิญกับสถานการณ์ที่บีบคั้นความรู้สึกได้ดีกว่า การไม่สามารถควบคุมสติได้ โดยเฉพาะยิ่งผลกระทบจาก Covid-19 ที่สร้างความเครียด วิตกกังวลในชีวิตและอาชีพ ส ที่ 5 สิงสถิตย์อยู่กับบ้าน หรือ D = Dwell การสิงสถิตย์อยู่กับบ้าน เป็นวิธีการลดความเสี่ยงในการได้รับเชื้อ Covid-19 เพราะการระบาดดังกล่าว เป็นการเดินทางของคนสู่คน จากโรคระบาด ซึ่งข้อร้องขอจากภาครัฐตามประกาศในสถานการณ์วิกฤตินี้ คือ ร้องขอให้ประชาชน ได้หยุดการเดินทาง พักอยู่กับบ้าน ไม่ไปในสถานที่แออัด หรือชุมชนที่มีคนทำกิจกรรมมากมาย อันสุ่มเสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคได้ เครดิตภาพจาก pixabay แต่งภาพโดยผู้เขียน ผู้เขียนคิดว่า การนำข้อปฏิบัติตน มาสร้างเป็นแนวปฏิบัติ โดยประยุกต์ใช้ภาษา ที่ทำให้ผู้อ่านจดจำและสามารถนำไปปฏิบัติตน ที่สอดคล้องกับข้อกำหนดทางการแพทย์และประกาศของภาครัฐ อย่าง คาถา 5 ส. สู้ Covid-19 ที่ให้ทุกคนได้ยึดหลักความสะอาด สังเกตอาการ สำรวจข่าวสาร มีสติ และสิงสถิตย์อยู่กับบ้าน โดยย่อเป็นคาถาจำง่าย ว่า สะ-สัง-สำ-สติ-สิงสถิตย์ จะทำให้ผู้อ่านบทความนี้เข้าใจว่า การต่อสู้กับไวรัส Covid-19 มีวิธีการรับมือด้วยข้อปฏิบัติที่ง่าย และเน้นเรื่องความปลอดภัยในด้านสุขภาพเป็นสิ่งสูงสุด เครดิตภาพปกจาก pixabay