สิ่งหนึ่งที่สังเกตเห็นเป็นประจำในการจัดงานบุญในภาคอีสาน หรือภาคตะวันออกเฉียงเหนือ คือการสร้างหอพระอุปคุต ซึ่งเป็นความเชื่อที่ทำกันมาแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน เราสามารถเห็นการสร้างหอพระอุปคุตได้ทุกพื้นที่ในภาคอีสาน ที่มา : ภาพหอพระอุปคุต จากเพจ Mahasarakham University โดยคนอีสานมีความเชื่อว่า หากมีงานบุญ เช่น บุญประเพณี บุญแจกข้าว(อุทิศส่วนกุศลให้แด่ผู้ตาย) บุญซำฮะ ฯลฯ จะต้องมีการสร้างหอพระอุปคุตขึ้นมา เพื่อให้พระอุปคุตเป็นผู้ปกปักรักษาและดูแลงานให้เกิดความเรียบร้อยสำเร็จไปด้วยดี โดยชาวบ้านจะสร้างหอพระอุปคุตไว้มุมใดมุมหนึ่งในบริเวณงาน โดยส่วนมากจะสร้างจากไม้ไผ่ หรืออุปกรณ์ที่หาได้ในชุมชน หลังจากสร้างหอพระอุปคุตแล้ว จะต้องมีพิธีการอันเชิญพระอุปคุตมาประดิษฐาน โดยจะต้องไปอัญเชิญขึ้นจากน้ำ ตามแบบประเพณีอีสานโบราณ ซึ่งมีความเชื่อกันว่าพระอุปคุต เป็นพระเถระที่มีฤทธิ์มาก ซึ่งไปบำเพ็ญเพียรที่ใต้ท้องทะเล การอัญเชิญจึงต้องอัญเชิญขึ้นจากน้ำ ที่มา : ภาพอันเชิญพระอุปคุตขึ้นจากน้ำ จากเพจ Mahasarakham University หลังจากที่อัญเชิญขึ้นจากน้ำแล้ว ก็จะนำไปประดิษฐานไว้ที่หอพระอุปคุตที่สร้างไว้ จากนั้นจะมีพิธีการอาราธนา และบวงสรวงบูชา โดยการอารธนาและการบูชาจะต้องทำก่อนที่จะเริ่มงาน ซึ่งสิ่งที่จะต้องนำมาบูชาพระอุปคุตได้แก่1. ผ้าไตร 1 ไตร2. บาตรพระ3. ตาลปัตร4. ธูป5. เทียน6. ขันห้า (ดอกไม้ 5 คู่ เทียน 5 คู่ เงิน 5 บาท)7.สำรับอาหาร (กลับข้าว 4 อย่าง ประกอบด้วย คราว 3 อย่าง หวาน 1 อย่าง น้ำ 1 แก้ว หมากพลู บุหรี่ ก่องข้าว)8. ขันหมากเบ็ง ที่มา : พิธีอาราธนาพระอุปคุต จากเพจ Mahasarakham University นอกจากนี้บางพื้นที่ยังมีการแห่พระอัปคุต ก่อนนำไปประดิษฐานอีกด้วย กล่าวคือ หลังจากการนำพระอุปคุตขึ้นจากน้ำแล้ว จะนำไปแห่แล้วค่อยนำไปประดิษฐานไว้หอพระอุปคุตที่ได้สร้างไว้ ซึ่งแต่ละชุมชนแต่ละพื้นที่ก็มีความแตกต่างกันบ้างในทางปฏิบัติ แต่ในทางความเชื้อแล้ว ทุกพื้นที่ล้วนมีวัตถุประสงค์เดียวกัน ในการสร้างหอพระอุปคุต คือการให้พระอุปคุตได้ดูแลรักษางาน ไม่ให้สิ่งที่ไม่ดีเข้ามาในบริเวณงานได้ อันจะส่งผลให้งานสำเร็จโดยดีทุกประการ การประกอบพิธีกรรมนี้นอกจากจะเป็นการแสดงถึงความเชื่อของคนอีสานแล้ว ยังเป็นการแสดงให้เห็นถึงความสามัคคีในการรวมตัวกันประกอบพิธีกรรมของคนอีสานแสดงให้เห็นว่าคนอีสานมักมีพิธีกรรมที่รวมกลุ่มกันทำ เนื่องจากโดยนิสัยของคนอีสานแล้ว จะมีการรวมกลุ่มกันตลอดเวลา เพื่อจะได้มีโอกาสช่วยเหลือเกื้อกูลกัน มีการแบ่งปันซึ่งกันและกัน อันเป็นสิ่งที่ดีงามในสังคมที่มา : ภาพการแห่พระอุปคุต จากเพจ Mahasarakham University พิธีกรรมนี้ถูกถ่ายทอดโดยบรรพบุรุษของคนอีสานที่ยังคงสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่นจนถึงปัจจุบันนี้ ก็ยังสามารถเห็นได้ในทุกพื้นที่ของภาคอีสาน ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความเชื่อที่แรงกล้าในพระอุปคุตของคนในภาคอีสาน และยังจะคงสืบทอดต่อไป