ช่วงที่ Covid 19 กำลังระบาด ต้องยอมรับว่า ทุกคนได้รับผลกระทบกันทั่วหน้า ไม่ว่าจะเป็นโดนลดเงินเดือน หยุดจ่ายเงินเดือนชั่วคราว หรือแม้กระทั่งโดนออกจากงาน หลายคน หลายครอบครัวต้องหาทางรัดเข็มขัด ประหยัดค่าใช้จ่ายต่าง ๆ เพื่อให้ตัวเองและครอบครัวอยู่รอดได้ จนกว่าสถานการณ์เลวร้ายนี่จะผ่านพ้นไปสักที บางคนเก็บตัวอยู่บ้าน ทำงานที่บ้านจนเบื่อ อยากหากิจกรรมใหม่ ๆ ทำในช่วงระหว่างอยู่บ้าน งานเกษตรปลูกพืชผัก ก็เป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่มีประโยชน์ ทำได้ง่าย ช่วยประหยัดเงินในกระเป๋า และอาจจะช่วยเพิ่มรายได้ในยุคที่ทุกคนต้องประหยัด เพราะไม่รู้ว่า Covid 19 จะอยู่กับเราไปอีกนานเท่าไร การทำหลุมพอเพียง คือ การปลูกพืชหลาย ๆ ชนิด รวมอยู่ในหลุมเดียวกัน โดยต้นไม้แต่ละชนิด จะมีประโยชน์ต่อกัน ทั้งพึ่งพาอาศัยและช่วยเหลือเกื้อกูลกัน ข้อดีของหลุมพอเพียง คือ ไม่ต้องใช้พื้นที่มาก กว้าง 1 เมตร ยาว 1 เมตร ก็สามารถกลายเป็นหลุมพอเพียงที่มีพืชผักครบครันให้เราได้แล้ว 1 หลุม โดยข้อดีของพืชแต่ละอย่างที่เรามาปลูกไว้รวมกัน ก็ทำให้เราประหยัดน้ำ ประหยัดเวลาในการรดน้ำ ไปได้มากทีเดียวการคัดเลือกต้นไม้ที่จะปลูกในหลุมพอเพียง แบ่งออกเป็น 5 ประเภท1. ไม้พี้เลี้ยง โดยหลักการจะใช้พืชที่เก็บน้ำได้ดี รักษาความชุ่มชื้นและเป็นร่มเงาให้กับพืชอื่น ๆ ภายในหลุม ได้แก่ กล้วยชนิดต่าง ๆ กล้วยน้ำว้า กล้วยหอม เมื่อปลูกไปสักระยะ กล้วยออกเครือแล้ว ก็ตัดทิ้ง ดูแลหน่อกล้วยใหม่ที่กำลังโตแทน2. ไม้ฉลาด เป็นพืชที่มีอายุยืนยาวพอสมควร ปลูกง่าย สามารถเก็บผลผลิตได้นาน มีให้เลือกมากมายหลายชนิด เช่น มะละกอ ชะอม ต้นแค ผักหวาน3. ไม้ปัญญาอ่อน เป็นพืชล้มลุก วงจรชีวิตสั้น ปลูกง่ายตายเร็ว เก็บผลผลิตได้เร็ว ประมาณ 15 วัน ก็เริ่มเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ และเป็นพืชผักสามัญประจำครัว เช่น โหระพา พริก ขิง ข่า ตะไคร้ กะเพรา แตงกวา คะน้า ผังบุ้ง มะเขือ ผักแพว ผักชี ต้นหอม กระเทียม ฟักทอง แตงไทย มะเขือเทศ โดยปลูกหมุนเวียนสลับกันไปตามที่เราต้องการ4. ไม้บำนาญ เป็นพืชยืนต้น ใช้เวลานาน 2-3 ปี ขึ้นไป ถึงจะเริ่มเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ แต่ก็มีอายุยืนยาว สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้หลายปี โดยมีให้เลือกหลายชนิด เช่น มะนาว มะม่วง ขนุน เงาะ ทุเรียน มังคุด ลิ้นจี่ ซึ่งควรจะเลือกปลูกเพียงต้นเดียว ชนิดเดียวเท่านั้นต่อ 1 หลุม5. ไม้มรดก เป็นพืชที่ใช้เวลาปลูกนานมาก ประมาณ 5-10 ปีขึ้นไป ถึงจะนำมาใช้งานได้ เช่น ประดู่ ยางนา สักทอง พะยูง ถ้าใครมีพื้นที่เยอะ ๆ อยากปลูกไว้เป็นมรดกให้ลูกหลานก็สามารถทำได้ วิธีการเตรียมหลุมก็ไม่ยาก ขุดดินทำแปลงปลูกขึ้นมา นำไม้ไผ่มาล้อมรั้วเพื่อความเป็นสัดส่วนให้ได้ขนาดหลุมตามที่ต้องการ แนะนำอยู่ที่กว้าง 1 เมตร ยาว 1 เมตรเพื่อง่ายแก่การดูแล เริ่มปลูกพืชพี่เลี้ยง ได้แก่ กล้วย ไว้ตรงกลางหลุม ไม้ฉลาด เช่น มะละกอ ไว้ตามมุม ควรปลูก 1 – 2 มุม ก็พอ ส่วนมุมที่เหลือปลูกไม้บำนาญ ไม้มรดก ที่เราต้องการ ส่วนพื้นที่ที่เหลือ เราปลูกไม้ปัญญาอ่อน ได้แก่ พืชผักสวนครัวต่าง ๆ และนำฟาง เศษใบไม้ คลุมพื้นดินไว้ เพื่อรักษาความชุ่มชื้น การปลูกพืชแบบหลุมพอเพียง จะสามารถกำจัดศัตรูพืชได้ด้วยตัวเอง ปลอดภัยเรื่องสารเคมี เนื่องจากพืชบางอย่าง เช่น กะเพรา กระเทียม ผักชี ต้นหอม เมื่อปลูกอยู่ในหลุมเดียวกัน จะสามารถไล่แมลงได้ เมื่อเราปลูกพืชไปได้สักระยะ ก็หมั่นตัดแต่งกิ่ง ควบคุมไม่ให้พืชแต่ละชนิดเบียดกันแน่นเกินไป หมั่นสลับเปลี่ยนหมุมเวียนไม้ปัญญาอ่อน ตามระยะเวลาที่เหมาะสม เพียงแค่นี้เราก็จะมีพืชผักไว้กิน ไว้ขาย หลายหลายชนิดในสวนหลังบ้านของเราเอง และยังมั่นใจได้ว่าปลอดภัยไร้สารเคมีแน่นอนภาพถ่ายโดย / ผู้เขียน