เครดิตภาพปก : SamMoqadam / Unsplash เพื่อนๆเคยสังเกตไหมว่าเวลาเราไปโรงเรียนจะมีเพื่อนบางคนที่ถูกกลั่นแกล้ง ไม่มีเพื่อนเข้าไปเล่นด้วย โดนเพื่อนล้อ บ้างก็เก็บตัวเงียบๆ ไม่พูดจากับเพื่อนร่วมห้องเลย บ้างก็ทำตัวแปลกแยกจนโดนเพื่อนล้อว่า ‘ไม่ปกติ’ คนเหล่านี้น่าสงสารมากนะคะ ไม่ใช่ว่าเขาไม่อยากมีเพื่อน แต่อาจเป็นเพราะบุคลิกภาพของเขาซึ่งแตกต่างจากคนส่วนมาก ทำให้ผู้อื่นรู้สึกว่า ‘แปลก’ ก็เลยมักจะไม่มีเพื่อน อาจถึงขั้นคิดว่าไม่มีใครเข้าใจเขาหรอก บางทีคนใกล้ตัวเราอาจกำลังพบปัญหานี้อยู่และเป็นปัญหาที่เราสามารถช่วยให้คนเหล่านี้ก้าวข้ามไปได้ วันนี้เราจะมาทำความเข้าใจกับผู้ที่มี ‘บุคลิกภาพผิดปกติ’ กันค่ะบุคลิกภาพผิดปกติ (Personality Disorder) คือ พฤติกรรมซึ่งเป็นคุณลักษณะเฉพาะบุคคลแตกต่างไปจากคนส่วนใหญ่เป็นอย่างมาก อาจส่งผลกระทบต่อตัวผู้ป่วยเองและคนรอบข้าง ทำให้บกพร่องในการใช้ชีวิตในสังคมและหน้าที่การงาน บั่นทอนจิตใจจนลดคุณภาพชีวิตได้‘หากคนที่เรารักกำลังมีบุคลิกภาพผิดปกติควรสังเกตพฤติกรรมอย่างใกล้ชิด ยังไม่สายเกินไปที่เราจะช่วยให้เขามีสุขภาพจิตที่ดีและความสัมพันธ์กับคนรอบตัวดีขึ้น’สาเหตุเกิดจากอะไรกันแน่? ปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุที่ทำให้เกิดบุคลิกภาพผิดปกติอย่างแน่ชัด แต่จากประสบการณ์ของบุคคลรอบตัวที่มีบุคลิกภาพผิดปกติ พบว่าส่วนใหญ่เกิดจากปัจจัยภายนอก เช่น การเติบโตมาในครอบครัวที่ไม่อบอุ่น พ่อแม่ทุบตีด่าทอบ่อยๆ เกิดการทะเลาะวิวาทกันบ่อยในครอบครัว อยู่ในภาวะกดดันหรือเครียดมากๆ รวมไปถึงการหลั่งสารชีวเคมีในสมองที่ผิดปกติแล้วบุคลิกภาพผิดปกติมีกี่แบบกันนะ? สามารถจำแนกกลุ่มของบุคลิกภาพผิดปกติออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่1. Cluster A : ลักษณะสำคัญ คือ มีพฤติกรรมแปลกหรือประหลาด แยกตัวจากสังคม มี 3 บุคลิกภาพที่จัดอยู่ในกลุ่มนี้ คือขอบคุณรูปภาพจาก : PaolaChaaya / Unsplash - บุคลิกภาพแบบหวาดระแวง (Paranoid personality disorder) : มีความรู้สึกไม่ไว้วางใจผู้อื่น ระแวงแม้กระทั่งคนใกล้ตัว มักมองเจตนาและการกระทำของผู้อื่นว่าเป็นอันตรายและคุกคามตนเอง จึงพยายามหลีกเลี่ยงสังคมเพราะมองว่าผู้อื่นหักหลังหรือดูถูกตนเอง อาจอิจฉาก้าวร้าวและดื้อรั้น พบในเพศชายมากกว่าเพศหญิง - บุคลิกภาพแบบเก็บตัว (Schizoid personality disorder) : ขี้อาย ไม่ค่อยพูด มีลักษณะเก็บตัวจากสังคม ไม่ชอบสังคมมาตั้งแต่เด็ก อาจมีพฤติกรรมแปลกๆ พยายามหลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่แข่งขันหรือหลีกเลี่ยงการแสดงความก้าวร้าวให้ผู้อื่นทราบ พบในเพศชายมากกว่าเพศหญิง - บุคลิกภาพแบบจิตเภท (Schizotypal personality disorder) : มีความสัมพันธ์กับโรคจิตเภทมากที่สุดแต่ผู้ป่วยกลุ่มนี้ไม่ได้เป็นโรคจิตเภททุกคนนะคะ แค่ผู้ป่วยจิตเภทส่วนใหญ่มีบุคลิกภาพนี้ จะมีความเชื่อ ท่าทาง หรือคำพูดแปลกๆ มักมีความเชื่อในเรื่องพลังวิเศษและพลังเหนือธรรมชาติ เก็บตัวจากสังคมแต่ต่างกับกลุ่มบุคลิกภาพแบบเก็บตัว คือ มีความคิดและการรับรู้ที่ผิดปกติ ทำให้มีพฤติกรรมแปลกกว่าคนทั่วไป 2. Cluster B : ลักษณะสำคัญของกลุ่มนี้ คือ แสดงออกทางอารมณ์มาก คนทั่วไปอาจคิดว่าแสดงอารมณ์เกินจริง มีแนวโน้มพบมากกว่ากลุ่มอื่น มี 4 บุคลิกภาพ ดังนี้ขอบคุณรูปภาพจาก : JulienL / Unsplash - บุคลิกภาพแบบต่อต้านสังคม (Antisocial personality disorder) : ลักษณะคล้ายบุคคลทั่วไป หากคบผิวเผินจะไม่เห็นความผิดปกติ ลักษณะเด่น คือ ผู้ป่วยกลุ่มนี้มักไม่รู้สึกผิดกับการกระทำของตนเพราะสามารถหาเหตุผลมารองรับการกระทำของตนเองได้ ไม่มีความวิตกกังวล ไม่สนใจความรู้สึกของผู้อื่น และไม่สนใจว่าการกระทำของตนจะอยู่เหนือกฎเกณฑ์หรือกฎหมาย ส่วนใหญ่ก่อวีรกรรมตั้งแต่เด็กทั้งโกหก หนีเรียน ไปจนถึงลักขโมย ชกต่อย ทำสิ่งผิดกฎหมาย และจะกระทำซ้ำๆ เกิดขึ้นบ่อยๆ มักมีพฤติกรรมหุนหันพลันแล่น ใจร้อน ก้าวร้าว ชอบทำร้ายร่างกาย ติดสุรา ไม่สามารถรับผิดชอบหน้าที่การงานได้ ทำงานได้ระยะหนึ่งก็มักถูกไล่ออกเพราะไม่มีความรับผิดชอบ มีส่วนน้อยที่ไม่ได้ก่อความวุ่นวายให้ผู้อื่นแต่มีนิสัยที่ไม่ได้สนใจผู้อื่นเป็นลักษณะเด่น - บุคลิกภาพผิดปกติแบบก้ำกึ่ง (Borderline personality disorder) : อารมณ์เปลี่ยนแปลงง่าย ไม่มั่นคงความสัมพันธ์กับคนรอบข้างก็เปลี่ยนแปลงง่ายเช่นกัน อาจมีพฤติกรรมทะเลาะเบาะแว้งและอาจซึมเศร้าในเวลาต่อมา บางรายควบคุมอารมณ์โกรธไม่ได้ มักไม่พึงพอใจในชีวิต แสดงออกโดยการทำร้ายตนเองซ้ำๆเพื่อให้ผู้อื่นช่วยเหลือ หรือเป็นการแสดงออกซึ่งความโกรธ ทำเพื่อให้ตนเองสะใจเมื่อมีอารมณ์ที่เจ็บปวดมาก อาจมีสาเหตุมาจากตอนเด็กถูกบังคับไม่ให้แสดงอารมณ์โกรธ ทำให้จัดการกับอารมณ์โกรธอารมณ์ฉุนเฉียวไม่ได้ - บุคลิกภาพแบบฮิสทีเรีย (Histrionic personality disorder) : มีปัญหาด้านการควบคุมอารมณ์ ต้องการความสนใจจากผู้อื่นอย่างมาก เอาแต่ใจ ไม่ค่อยเห็นอกเห็นใจผู้อื่น รู้สึกเบื่อหรือหงุดหงิดง่าย แสดงอารมณ์โกรธรุนแรงกับเรื่องเล็กน้อย มีการแสดงออกทางอารมณ์มากเกินความจริง อาจถึงขั้นทำร้ายตัวเองเพื่อเรียกร้องความสนใจ พบในเพศหญิงมากกว่าเพศชายขอบคุณรูปภาพจาก : FaresHamouche / Unsplash - บุคลิกภาพแบบหลงตัวเอง (Narcissistic personality disorder) : มีความมั่นใจตัวเองสูง เพ้อฝัน กล้าคิดกล้าทำ ต้องการคำชมแต่ขาดความเห็นอกเห็นใจจากผู้อื่น เชื่อว่าตนเองสำคัญที่สุด ควรได้รับการต้อนรับแบบพิเศษ (VIP) สามารถประสบความสำเร็จอย่างสมบูรณ์แบบ พบในเพศชายมากกว่าเพศหญิง สาเหตุคาดว่าอาจมาจากพันธุกรรมหรือการเลี้ยงดูแบบตามใจมากจนเกินไป 3. Cluster C : มักมีความวิตกกังวลหรือหวาดกลัวสูง มี 3 บุคลิกภาพ ได้แก่ขอบคุณรูปภาพจาก : Kleberpicui / AdobeStock - บุคลิกภาพแบบหลีกเลี่ยง (Avoidant personality disorder) : ไม่มั่นใจในตัวเอง รู้สึกว่าตนเองบกพร่อง ไม่ดีเท่าผู้อื่น อ่อนไหวมาก มองโลกในแง่ลบอย่างชัดเจน อ่อนไหวต่อคำวิพากษ์วิจารณ์หรือการปฏิเสธ จึงต้องการหลีกเลี่ยงสังคมและการปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น - บุคลิกภาพแบบพึ่งพา (Dependent personality disorder) : ขาดความเชื่อมั่นในตนเอง ไม่กล้าตัดสินใจปฏิเสธผู้อื่นไม่เป็น ไม่มีความมุ่งมั่น กลัวการทะเลาะเบาะแว้ง ต้องการอยู่กับผู้อื่นตลอดเวลา กลัวการอยู่คนเดียว ยอมทำตามความต้องการผู้อื่นมากกว่าความต้องการของตน ไม่ชอบการเป็นผู้นำ มักเป็นผู้ตาม อาจเกิดจากการเลี้ยงดูแบบประคบประหงมมากเกินไปหรือการเลี้ยงดูแบบ ‘ลูกต้องฟังแม่/พ่อเท่านั้น !’ - บุคลิกภาพแบบย้ำคิดย้ำทำ (Obsessive-compulsive personality disorder) : ผู้ป่วยกลุ่มนี้ไม่ได้เป็นโรคย้ำคิดย้ำทำ (OCD : Obsessive-Compulsive Disorder) ซึ่งจัดเป็นโรควิตกกังวล ผู้ป่วยกลุ่มนี้แค่มีบุคลิกภาพคล้ายผู้ป่วยโรคย้ำคิดย้ำทำ มีความคิดว่าตนเองถูกต้อง เข้มงวดกับกฎระเบียบ รักความสมบูรณ์แบบ ไม่ยืดหยุ่นหรือแสดงความรักต่อผู้อื่น มักไม่พอใจเมื่อผู้อื่นไม่ได้คิดหรือกระทำเหมือนตน จึงชอบควบคุมบงการสิ่งรอบตัว พบในเพศชายมากกว่าเพศหญิงแล้วถ้ามีบุคลิกภาพเหล่านี้จะทำอย่างไร? เนื้อหาที่กล่าวไปข้างต้นไม่ได้การันตีว่าถ้ามีอาการเหล่านี้แล้วจะเป็นบุคลิกภาพผิดปกตินะคะ เบื้องต้นเป็นการแนะนำให้รู้จักบุคลิกภาพทั้ง 10 แบบเพื่อให้ทุกท่านสังเกตลูกหลานหรือคนรอบตัว หากพบอาการเหล่านี้แนะนำให้ปรึกษาจิตแพทย์และผู้เชี่ยวชาญในการวินิจฉัยอาการ เพื่อช่วยรักษาให้ผู้ที่มีปัญหาเหล่านี้สามารถใช้ชีวิตร่วมในสังคมอย่างปกติสุขได้ และที่สำคัญที่สุดพวกเขาต้องการกำลังใจจากคนรอบข้าง การได้รับความรักและความเข้าใจจากคนสำคัญเป็นกำลังใจที่ดีที่สุดค่ะขอบคุณรูปภาพจาก : NathanDumlao / Unsplashเปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !