เดือนที่สองของปี หรือเดือนกุมภาพันธ์นั้นเป็นเดือนที่รู้จักกันดีว่าเป็นเดือนแห่งความรัก โดยทุกคนมักจะสนใจที่ “วันวาเลนไทน์” หรือก็คือวันที่ 14 กุมภาพันธ์นั่นเอง แต่น้อยคนนักที่จะรู้จักอีกวันหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับนกที่เป็นสัญลักษณ์แห่งรักแท้ นั่นก็คือ “วันรักนกเงือก” หรือวันที่ 13 กุมภาพันธ์ เป็นวันก่อนวันวาเลนไทน์ 1 วันนั่นเอง นกเงือก (Hornbill) เป็นนกหายาก ปัจจุบันทั่วโลกมีอยู่ประมาณ 50 กว่าชนิด พบในไทย 13 ชนิด ได้แก่ นกกก (Great Hornbill) นกเงือกกรามช้าง (Wreathed Hornbill) นกแก๊ก (Oriental Pied Hornbill) นกเงือกสีน้ำตาลคอขาว (White-throated Brown Hornbill) นกเงือกหัวแรด (Rhinoceros Hornbill) นกชนหิน (Helmeted Hornbill) นกเงือกหัวหงอก (White-crowned Hornbill) นกเงือกปากดำ (Black Hornbill) นกเงือกดำ (Black Hornbill) นกเงือกสีน้ำตาล (Brown Hornbill) นกเงือกปากย่น (Wrinkled Hornbill) นกเงือกกรามช้างปากเรียบ (Plain-pouched Hornbill) และนกเงือกคอแดง (Rufous-necked Hornbill) นกเงือกเป็นนกที่มีขนาดใหญ่ ขนสีดำสลับขาวเป็นส่วนใหญ่ หางยาว ขาสั้น ปีกกว้าง มีจะงอยปากขนาดใหญ่ และมีลักษณะเด่นคือโหนกที่อยู่เหนือปาก นอกจากนี้นกเงือกยังถือเป็นตัวชี้วัดที่สำคัญอีกตัวหนึ่งที่แสดงถึงความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ เพราะนกเงือกจะอาศัยเฉพาะในป่าที่มีความอุดมสมบูรณ์เท่านั้น เนื่องจากเป็นนกที่กินผลไม้สุกกว่า 300 ชนิดและสัตว์เป็นอาหาร อีกทั้งยังมีนิสัยขย้อนเมล็ดจากผลไม้ที่กินเข้าไปไว้ในที่ต่าง ๆ เป็นการกระจายพันธุ์พืชอีกด้วย วิถีชีวิตของนกเงือกที่ใคร ๆ ก็ต่างเคยได้ยิน และหลงใหลจนยกให้เป็นสัญลักษณ์ของรักแท้นั้นก็คือ "การมีผัวเดียวเมียเดียว" โดยนกเงือกจะจับคู่ครั้งเดียวในชีวิต ประมาณช่วงกลางเดือนมกราคมถึงเดือนกุมภาพันธ์ ซึ่งว่ากันว่านกตัวผู้จะเกี้ยวพาราสีนกตัวเมียด้วยการนำอาหารไปให้ และเมื่อตัวเมียรับอาหารนั้นก็เท่ากับว่ารับรักแล้ว ต่อมาตัวผู้จึงเสาะหารังสำหรับให้ตัวเมียกกไข่ มีทั้งโพรงที่เกิดตามธรรมชาติ หรือโพรงที่สัตว์ทำไว้ แล้วตัวเมียจะขังตัวเองไว้ในรังโดยการนำดินหรือหินต่าง ๆ มากั้นไว้ เหลือเพียงรูเล็ก ๆ สำหรับให้ตัวผู้ส่งอาหารเท่านั้น ซึ่งมันจะออกมาก็ต่อเมื่อลูกโตแล้ว ดังนั้นหากตัวผู้ตาย ตัวเมียและลูก ๆ ก็ตายไปด้วย และเนื่องด้วยความสำคัญของนกเงือกต่อระบบนิเวศนี้เอง ทำให้ทางมูลนิธิศึกษาวิจัยนกเงือก คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล กำหนดวันที่ 13 กุมภาพันธ์เป็นวันรักนกเงือกตั้งแต่ปีพุทธศักราช 2547 เป็นต้นมา ภายใต้แนวคิดที่ว่า “ชักชวนผู้คนร่วมมอบความรักให้แก่นกเงือกกันก่อนที่จะมอบความรักให้แก่กันในวันวาเลนไทน์”ขอขอบคุณเครดิตรูปภาพ ภาพปก โดยNandhu Kumar"> Nandhu Kumar ภาพประกอบที่ 1 โดย Shashank Awasthy / 2 โดย Elmer Dante / 3 โดย eshan chandra