ถ้าพูดถึง "ส้มแผ่น" หลายคนคงจะสงสัยว่า คืออะไร เพราะส้มมันต้องเป็นลูกกลมๆ ซิ ถึงจะปอกเปลือกมันก็เป็นกลีบๆ อยู่ดี ความจริงแล้ว ส้มแผ่นเป็นคำที่ชาวบ้านแถบภาคเหนือตอนล่างเช่นกำแพงเพชร พิจิตร พิษณุโลก ใช้เรียก มะม่วงกวน มะม่วงแผ่น เนื่องจากมีรสชาดหวานอมเปรี้ยวและมักจะทำเป็นแผ่นบางๆ เพื่อให้เก็บง่าย มะม่วงกวนหรือมะม่วงแผ่น เป็น การแปรรูป การถนอมอาหาร โดยใช้ความร้อนจากแสงแดด ซึ่งการถนอมอาหารจากแสงแดดนี้สามารถใข้ได้กับอาหารหลายอย่างทั้งคาวและหวานเช่น นำข้าวมาทำเป็นแผ่นกลมตากแดดแล้วนำไปทอดเรียกว่าข้าวแต๋นหรือนางเล็ด กล้วยตาก หมูแดดเดียว เป็นต้น มะม่วงกวนนั้นมีกรรมวิธีทำที่ง่ายไม่ยุ่งยาก และ วัสดุอุปกรณ์ที่ใช่ก็มีไม่กี่อย่างได้แก่ มะม่วงสุก มะม่วงดิบ น้ำตาลทรายแดง เกลือเม็ด วิธีทำ นำมะม่วงสุกและมะม่วงดิบมาปอกเปลือกออกและนำไปหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ เพื่อนำไปปั่นให้ละเอียด ในอัตราส่วน 15:1 ต่อการปั่น 1 ครั้ง(มะม่วงดิบใช้เพิ่มรสเปรี้ยว หากใช้มะม่วงสุกอย่างเดียวจะทำให้ได้รสชาดหวานชืดๆ) หากไม่มีมะม่วงดิบสามารถใช้น้ำมะนาวแทนก็ได้ ในการปั่นควรเติมน้ำเล็กน้อยเพื่อให้เครื่องปั่นสามารถทำ งานได้ หากเติมมากเกินไปจะทำให้มะม่วงเหลวไปทำให้ใช้เวลากวนนาน นำมะม่วงที่ปั่นเรียบร้อยประมาณ 5 ครั้งแล้วมาเทใส่หม้อเบอร์ 28 ใช้ไฟปานกลาง-อ่อนเพื่อกวน โดยปกติมักใช้เตาถ่านเพราะให้ไฟที่ค่อยอ่อนลงเอง ควรชิมรสก่อนเพราะมะม่วงแต่ละชนิดจะมีรสเปรี้ยวหวานแตกต่างกันเติมเกลือเล็กน้อยเพื่อตัดกับรสหวานของมะม่วง เลือกใช้เกลือเม็ดเพราะจะให้รสเค็มไม่จัดเกินไป เติมน้ำตาลทรายแดง 1 ถ้วย สามารถเพิ่มลดได้ตามความชอบและตามรสชาดของมะม่วง ควรปรุงให้รสชาดเค็ม เปรี้ยว หวานครบรสและรสจัดกว่าปกติเพราะเมื่อนำไปตากให้แห้งรสชาดจะอ่อนลง เมื่อปรุงรสได้ตามต้องการแล้วก็กวนไปเรื่อยๆ เพื่อไม่ให้ไหม้ติดก้นหม้อโดยใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง เพื่อมะม่วงกวนข้นเหนียว เมิ่อมะม่วงกวนได้ที่แล้ว ยกลงพักให้เย็น โดยมากมักกวนตอนเย็น เพื่อที่มะม่วงจะได้เย็น สามารถไล้ในตอนเช้า นำพลาสติกวางบนตะแกรง หยอดมะม่วงกวนให้เต็ม ใช้ปลายทัพพีไล้ให้เป็นแผ่นกลม นำไปตากแดดประมาณ 1 วัน ถ้าตากนานเกินไปจะทำให้แข็งไม่น่ารับประทาน เมื่อแห้งแล้วก็แกะออกจากแผ่นพลาสติกพับใส่ขวดโหลเก็บไว้ จะเห็นได้ว่ากรรมวิธีการทำมะม่วงกวนนี้ง่ายๆ ไม่ยุ่งยาก แต่ทำให้เราได้มีของว่างแสนอร่อยเก็บไว้ทานได้ทั้งปี