เชื่อว่าหลายคนคงคุ้นเคยกับชื่อของเห็ดป่าที่จะมีให้ได้นำไปประกอบอาหารกันแค่ปีละหนอย่าง “เห็ดถอบ” หรือ “เห็ดเผาะ” ซึ่งเป็นเห็ดที่ได้รับความนิยมในหลายพื้นที่ โดยเฉพาะทางภาคเหนือและภาคอีสานของประเทศ เห็ดถอบตามฤดูกาลนั้น จะมีให้เราหารับประทานได้แค่ปีละครั้ง เฉพาะในหน้าฝน จึงนับว่าเป็นอีกหนึ่ง rare item ที่หลายคนที่ชื่นชอบเห็ดชนิดนี้ต่างตั้งหน้าตั้งตารอที่จะรับประทานเมนูโปรดของตนเองที่มีเห็ดถอบเป็นวัตถุดิบหลัก ซึ่งความหลากหลายวาไรตี้ของการนำเห็ดชนิดนี้ไปปรุงเป็นอาหารนั้นมากมายและยากจะสาธยายได้หมด แล้วแต่ว่าใครชอบรับประทานแบบไหน ก็สามารถนำเห็ดถอบไปปรุงอาหารได้ตามใจปรารถนา แต่ถ้าถามชาวเหนือที่ชอบทานเมนูบ้าน ๆ ตามแบบฉบับที่ปู่ย่าตายายทำให้ทานมานานเนิ่น หลายคนคงตอบเป็นเสียงเดียวกันว่า “อุ๊บเห็ดถอบ” คือหนึ่งในเมนู “ต้องได้กิน” ในฤดูกาลเห็ดถอบของแต่ละปี คงต้องอธิบายกันก่อนว่า “อุ๊บ” ในภาษาเหนือนั้น เป็นชื่อเรียกวิธีการปรุงแบบแกงน้ำขลุกขลิก โดยใช้ไฟกลางค่อนไปทางอ่อน เมนู “อุ๊บเห็ดถอบ” ที่อยากแนะนำวันนี้เป็นสูตรดั้งเดิม ซึ่งจะใช้เห็ดถอบเป็นวัตถุดิบหลัก และไม่มีส่วนสผมของเนื้อสัตว์ (บางสูตร ในพื้นที่อื่น ๆ อาจเพิ่มเนื้อสัตว์ เช่น หมูสับ หรือหมูสามชั้น เข้าไป) เมนูนี้ทำง่าย ไม่ยุ่งยากเลยสักนิด และที่สำคัญ ความอร่อยกลมกล่อมของเมนูนี้นั้นเรียกว่าเกินต้าน เลยอยากจะชวนเพื่อน ๆ มาทำ “อุ๊บเห็ดถอบแบบบ้าน ๆ ของชาวเหนือ" ทานสักที ก่อนหน้าฝนปีนี้จะลาไป ก่อนอื่นก็ต้องล้างทำความสะอาดเห็ดถอบให้ดี สำหรับเมนูนี้ ต้องซอยเห็ดถอบบาง ๆ (ตามภาพ) โขลกเครื่องแกง ซึ่งประกอบไปด้วย พริกแห้ง กระเทียม หอมแดง กะปิ และเกลือเล็กน้อย นำเห็ดถอบที่ซอยแล้วใส่ลงไปในหม้อ ใส่น้ำสะอาดพอดีปริมาณเห็ด ใส่เครื่องแกงที่โขลกไว้ลงไป ยกขึ้นตั้งไฟ โดยใช้ไฟกลาง คนส่วนผสมในหม้อเข้ากันดี รอให้เดือด จากนั้นใช้ไฟอ่อน คอยคนเรื่อย ๆ พอสุกและเหลือน้ำขลุกขลิก ปรุงและชิมรส(เค็ม)ตามชอบ ใส่ใบมะกรูดฉีกลงไปเพื่อเพิ่มความหอม คนอีกทีแล้วปิดไฟ พักไว้ ตั้งกระทะอีกใบ ใส่น้ำมันพืชเล็กน้อย นำกระเทียมสับลงไปเจียวพอหอม เทอุ๊บเห็ดถอบที่สุกแล้วลงไปในน้ำมันกระเทียวเจียวที่ตั้งไฟอยู่ คนให้เข้ากันดี ปิดไฟ เป็นอันเสร็จ พร้อมเสิร์ฟ คนเหนือชอบรับประทานกระชายเป็นผักเคียงสำหรับเมนูนี้ (เมนูนี้เป็นมิตรกับคนรักสุขภาพ สามารถปรับเครื่องปรุงรส(เค็ม)ได้ตามต้องการ แต่แนะนำว่ายังควรนำอุ๊บเห็ดถอบลงไปผัดน้ำมันกระเทียวเจียวอยู่ โดยอาจเปลี่ยนเป็นใช้น้ำมันมะกอกแทน เนื่องจากขั้นตอนนี้เป็นส่วนที่ทำให้เมนูนี้มีกลิ่นหอมและทำให้อุ๊บเห็ดถอบนั้นกลมกล่อมเกินห้ามใจเลยจ้า) ภาพประกอบโดยผู้เขียน