เมื่อเร็ว ๆ นี้มีผลการศึกษาว่าสารอาหารที่จำเป็นต่อระบบนิเวศในแม่น้ำมารา (Mara) ในแอฟริกาตะวันออกนั้นมาจากมูลของ ฮิปโปโปเตมัส (Hippopotamuses) หรือที่เรามักเรียกสั้น ๆ ว่า “ฮิปโป” สัตว์พื้นเมืองแอฟริกาที่คนไทยจะได้เห็นก็เฉพาะแต่ในสวนสัตว์ใครจะรู้ว่าฮิปโป สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ที่วัน ๆ เอาแต่นอนแช่อยู่ในน้ำและขึ้นไปแทะเล็มหญ้าซึ่งเป็นอาหารหลักกว่า 200 กิโลกรัมบนบกในช่วงเวลากลางคืนนั้น จะมีบทบาทสำคัญต่อระบบนิเวศของแอฟริกาตะวันออกมากขนาดนั้น ทั้งนี้การที่ฮิปโปกินมากนั่นหมายถึงมูลที่มันขับถ่ายออกมาในแต่ละวันย่อมมีปริมาณมากตามไปด้วย มูลของฮิปโปซึ่งถูกขับถ่ายออกมาในขณะที่มันนอนแช่อยู่ในน้ำ แทนที่จะเป็นของเสียกลับเป็นอาหารของสัตว์บางชนิด รวมทั้งในมูลยังมี ซิลิคอน (Silicon) ซึ่งจำเป็นต่อสาหร่ายเซลล์เดียวที่อาศัยอยู่ในแม่น้ำ และสาหร่ายเหล่านี้เองที่เป็นแหล่งอาหารที่สำคัญของสิ่งมีชีวิตจำนวนมากที่อาศัยอยู่ในแม่น้ำและบริเวณรอบ ๆ ดังนั้น หากจะกล่าวว่าฮิปโปเป็นเสมือนผู้ที่ลำเลียงสารอาหารที่อยู่บนบกลงไปในน้ำและสร้างความอุดมสมบูรณ์ให้แก่ระบบนิเวศก็คงจะไม่ผิดนัก แม้ว่ามูลของฮิปโปที่มีปริมาณมากเกินไปผนวกกับน้ำในแม่น้ำที่ไหลช้าหรือมีปริมาณลดลงอาจกลายเป็นตัวสร้างมลภาวะทางน้ำในอนาคตอ่านข่าวนี้แล้วทำให้นึกถึงตำนานเทพีองค์หนึ่งที่มีความสัมพันธ์กับความอุดมสมบูรณ์ตามความเชื่อของชาวอียิปต์ และเทพีองค์นี้ก็รูปร่างคล้าย ๆ กับฮิปโปเสียด้วย จริงอยู่ที่ฮิปโปอาจไม่ใช่สัตว์ที่ผู้คนคิดถึงเป็นอันดับแรก ๆ เมื่อพูดถึงความอุดมสมบูรณ์ แต่เรื่องราวของมันในฐานะสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์นั้นเกิดขึ้นมานานแล้วในอารยธรรมอียิปต์โบราณ อาจจะเพราะว่ามันเป็นสัตว์พื้นเมืองหรือจะด้วยรูปลักษณ์ของมันที่ดูอ้วนพี โดยเทพีองค์นี้มีนามว่า ทอว์เร็ต (Taweret) ซึ่งมีลำตัวเป็นฮิปโป มีขาเป็นสิงโต และมีใบหน้าเป็นจระเข้ หลายคนอาจคิดว่าทำไมเทพีจึงไม่ได้มีรูปร่างหน้าตาสวยงามเหมือนอย่างที่เราเห็นในหนังหรือในนิยาย แต่กลับเป็นส่วนผสมของสัตว์ทั้งสามที่ดุร้ายที่สุดในอาณาจักรอียิปต์โบราณ ถึงกระนั้นก็ตาม ทอว์เร็ตก็เป็นหนึ่งในเทพเจ้าที่มีการเคารพนับถืออย่างกว้างขวางที่สุดในสมัยนั้นตามความเชื่อของคนอียิปต์โบราณ ฮิปโป ‘เพศผู้’ เป็นสัญลักษณ์ของความก้าวร้าวและความชั่วร้าย โดยปกติ แม้ฮิปโปจะเป็นสัตว์กินพืช แต่มันก็มีความแข็งแแกร่งและอาจก้าวร้าวได้หากถูกคุกคาม หลักฐานทางโบราณคดีที่ชี้ให้เห็นว่าชาวอียิปต์โบราณมักถูกโจมตีโดยฮิปโป ก็คือตำรายาโบราณที่ใช้ปรุงสำหรับรักษาบาดแผลที่ถูกกัดโดยฮิปโป แม้แต่ในปัจจุบันเอง ฮิปโปก็เป็นสัตว์ที่ฆ่าคนในแอฟริกาตายมากกว่าสัตว์ขนาดใหญ่ชนิดอื่น ๆ ซะอีกในทางตรงกันข้าม ฮิปโป ‘เพศเมีย’ กลับเป็นสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์ การตั้งครรภ์และการปกป้องทารกน้อยจากอันตรายต่าง ๆ ดังจะเห็นได้จากเครื่องรางป้องกันที่มีความคล้ายคลึงกับรูปร่างของฮิปโปตัวเมียที่ถูกค้นพบมีอายุย้อนหลังไปถึงช่วงก่อนราชวงศ์ (ราว 3,000–2,686 ปีก่อนคริสตศักราช) ซึ่งประเพณีการสร้างและสวมเครื่องรางเหล่านี้ยังคงดำเนินต่อไปตลอดประวัติศาสตร์ของอียิปต์ในยุคของราชวงศ์ปโตเลมี (Ptolemy) และยุคโรมันจะว่าไป ทอว์เร็ตก็อาจจะไม่ใช่เทพีฮิปโปเพียงองค์เดียวในสมัยนั้น เพราะยังมีเทพีฮิปโปองค์อื่น ๆ อีก เช่น ไอเพ็ท (Ipet) รีเร็ต (Reret) และ เฮดเจ็ต (Hedjet) อย่างไรก็ดี นักวิชาการหลายคนมีความเห็นว่าทั้งหมดนี้อาจจะเป็นเทพีองค์เดียวกันเมื่อพิจารณาจากบทบาทในการปกป้องบ้านเรือนผู้คนเมื่อพิจารณาจากเรื่องราวในอดีตแล้วกลับมามองสิ่งที่เกิดขึ้นจริงในปัจจุบันก็ชวนให้คิดว่าความเชื่อเหล่านี้คงจะมีรากฐานมากจากความจริงเกี่ยวกับสัตว์ชนิดนี้ อย่างน้อยฮิปโปที่อาศัยอยู่ตามธรรมชาติก็เป็นเสมือนเทพีที่สร้างความอุดมสมบูรณ์อีกทั้งยังช่วยปกป้องสัตว์น้อยใหญ่ที่อยู่บริเวณนั้นให้อยู่รอดปลอดภัยจากสัตว์ร้ายอื่น ๆ ได้อ้างอิงwikipediaMedium MagazineSmithsonian Magazineขอบคุณภาพจากภาพปก dapple1/Pixabayภาพที่ 1 anujohanna/Pixabayภาพที่ 2 wikipediaภาพที่ 3 wikipedia