เรื่องและภาพ : ชานาพิ้งล้านนา หรือดินแดนทางภาคเหนือของประเทศไทยในปัจจุบัน อย่างที่เราทราบกันว่ามีประวัติศาสตร์ความเป็นมาที่ยาวนาน มีวัฒนธรรมประเพณีที่เป็นเอกลักษณ์ ทั้งการแต่งกาย อาหารการกิน รวมทั้งภาษาพูด และอีกสิ่งหนึ่งที่โดดเด่นไม่แพ้กันคือ ภาษาเขียน หรือที่เราเรียกกันว่าตั๋วเมืองตั๋วเมือง หรืออักษรล้านนา ปัจจุบันมีผู้ที่อ่านออกเขียนได้เป็นจำนวนน้อยมาก เนื่องจากไม่ใช่อักษรที่ใช้กันในปัจจุบัน แต่ยังดีที่ยังมีกลุ่มคนที่ร่วมกันอนุรักษ์สืบสานวิธีการอ่าน และการเขียนอักษรเหล่านี้ให้คงอยู่สืบไป หนึ่งในนั้น คือคุณบุญโชติ สลีอ่อน ปราชญ์ชุมชน ในจังหวัดน่านคุณบุญโชติ หรือ พี่โชติ นั้นเป็นครูภูมิปัญญา เป็นศิลปินชุมชน ที่สนใจการเขียนอักษรล้านนา จนศึกษาและเข้าใจการเขียนอย่างถ่องแท้ และได้การเปิดคอร์สเรียน ผู้ที่สนใจการเขียนอักษรล้านนาได้มาเรียนรู้การเขียนกับตัวเองอีกด้วยนักท่องเที่ยวสามารถเลือกได้ว่า จะเรียนเป็นคอร์สการเขียนแบบจัดเต็ม หรือฝึกเขียนแค่บางคำเป็นคอร์สสั้น ๆ ทดลองเขียนลงบนกระเป๋า หรือย่ามก็ย่อมได้ ตัวผู้เขียนเอง ด้วยเวลาที่มีไม่มากนัก จึงเลือกคอร์สเขียนสั้น ๆ นั่นคือ เขียนลงบนย่ามนั่นเองกิจกรรมนี้พี่โชติพาพวกเรามาเขียนในวัดหัวเวียงใต้ จ.น่าน โดยบอกว่าวัดนั้น เป็นแหล่งการเรียนรู้การอ่านเขียนของคนในอดีต คนจะเริ่มต้นการเรียนหนังสือที่นี่เริ่มแรกพี่โชติพาเราได้รู้จักกับตัวอักษรล้านนา โดยเทียบเสียงกับอักษรไทย จากนั้นเขียนคำต่าง ๆ และอธิบายถึงโครงสร้างไวยกรณ์ที่ซับซ้อน ซึ่งผู้เขียนจำไม่ได้หมด แต่ก็พอเข้าใจว่า แม้เราจะมีภาษาพูดคล้ายกัน แต่โครงสร้างการผสมอักษรของแต่ละชุดต่างกันเป็นอย่างมาก เราไม่สามารถใช้การผสมอักษรไทยมาปนกับอักษรล้านนาได้ เพราะถึงแม้จะอ่านได้ แต่ก็ผิดไวยกรณ์นั่นเองจากนั้นพี่โชติจึงให้เราลองเขียนชื่อของตนเอง เราก็เขียนผิดโครงสร้างบ้าง ถูกบ้าง พี่โชติก็มาแก้ให้ถูกต้อง ส่วนผู้เขียนเองพบว่า ชื่อที่เป็นอักษรล้านนาของตัวเองนั้นเรียงกันไม่สวย แถมเขียนยาก จึงใช้ชื่อของหลานแทน เพราะเขียนง่ายกว่ามาก (ฮา)สีที่ใช้เป็นสีเขียนบนผ้า จึงไม่เลอะหลังจากซักแล้ว กระเป๋าย่าม เอาเข้าจริง ไม่เขียนชื่อก็สวยอยู่แล้ว เป็นกระเป๋าผ้าลายไทลื้อปักอย่างสวยงามฝีมือของคนในชุมชน พอเขียนชื่อลงไปก็คือเป็นเอกลักษณ์ไปอีกว่ามีชิ้นเดียวในโลกด้วยความที่ผู้เขียนก็เป็นคนล้านนาโดยกำเนิด การได้มาทดลองเขียนตั๋วเมือง จึงเหมือนการได้เรียนรู้รากเหง้าทางวัฒนธรรมท้องถิ่นของตัวเอง ที่โรงเรียนไม่ได้มีสอน จึงทำให้ได้รู้ว่า ภูมิปัญญาของล้านนานั้นมีความล้ำค่าทางประวัติศาสตร์เป็นอย่างมาก แต่น่าเสียดายที่วัฒนธรรมนี้กลับมีผู้สืบทอดน้อยลง การได้มาเรียนรู้จึงเหมือนเป็นการช่วยสืบทอดวัฒนธรรมแล้วในทางหนึ่งสำหรับใครที่สนใจอยากมาลองเขียนตัวเมือง พร้อมกับได้กระเป๋าผ้าสวย ๆ เริ่มต้นที่คอร์สละ 200 บาท ก็สามารถมาได้ที่ จ.น่าน โดยติดต่อมาได้ที่ คุณบุญโชติ สลีอ่อน โทร. 089 852 5457