ปัจจุบันปฏิเสธไม่ได้ว่าระบบไฟฟ้าเป็นปัจจัยสำคัญของการใช้ชีวิตในทุก ๆ วัน หากวันไหนที่เราตื่นมาพบว่าไม่มีไฟฟ้าใช้ ชีวิตคงโกลาหลไม่น้อย ดังนั้นเราควรทราบข้อมูลหรือข้อควรรู้เกี่ยวกับระบบไฟฟ้าในครัวเรือน ไม่ว่าจะเป็นพฤติกรรมการใช้ไฟฟ้าที่พึงมี การคิดค่าไฟและตัวแปรต่าง ๆ หรือแม้กระทั่งเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉินเกี่ยวกับระบบไฟฟ้าควรทำอย่างไร ซึ่งผู้เขียนเชื่อว่าผู้ใช้ไฟฟ้าทุกคนคงพอทราบข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องเหล่านี้อยู่แล้ว แต่จะมีบางเรื่องที่หลายคนยังสับสนและเข้าใจผิดอยู่ ฉะนั้นสำหรับบทความนี้ผู้เขียนจะมาเล่าเรื่องเกี่ยวกับระบบไฟฟ้าในครัวเรือนที่ผู้ใช้ไฟฟ้ามักไม่ทราบ เข้าใจผิดและเกิดความสับสน เพื่อที่ทุกคนในฐานะผู้ใช้ไฟฟ้าจะได้รับทราบข้อมูลที่ถูกต้องและนำข้อมูลไปใช้ในยามจำเป็น 1. ไฟดับ ต้องแจ้งใคร ? หลายคนเข้าใจว่าเมื่อเกิดไฟดับ ต้องแจ้งผ่านการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) ซึ่งนี่เป็นความเข้าในที่ผิด ขอเกริ่นก่อนว่าประเทศเรามีการไฟฟ้าอยู่ 3 องค์กร คือ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) การไฟฟ้านครหลวง (กฟน.) และการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (กฟภ.) โดย กฟผ. ทำหน้าที่หลัก ๆ ก็คือผลิตและจัดหาแหล่งพลังงานไฟฟ้าเพื่อส่งให้กับ กฟน. และ กฟภ. เพื่อให้ กฟน. และ กฟภ. ทำการจำหน่ายไฟฟ้าไปยังบ้านเรือน นอกจากนี้ กฟน. และ กฟภ. ยังทำหน้าที่ดูแลปัญหาเกี่ยวกับการใช้ไฟฟ้าอีกด้วย ฉะนั้นเมื่อเกิดไฟดับ เราต้องแจ้ง กฟน. หรือ กฟภ. ตามพื้นที่นั้น ๆ ผ่านทางเบอร์โทรศัพท์ Call Center หรือทาง Application 2. ใช้ไฟเท่าเดิม ทำไมค่าไฟถึงเพิ่ม ? ในช่วงสิ้นเดือนเมษายนที่ผ่านมา ผู้เขียนเห็นคอมเมนต์บนสื่อโซเชียลเยอะมากว่า "ใช้ไฟเท่าเดิม เปิดปิดแอร์เวลาเดิม ค่าไฟจะขึ้นได้อย่างไร" ในปกติหน้าร้อนจะเป็นช่วงที่เครื่องใช้ไฟฟ้าบางอย่างมีการทำงานที่หนักกว่าช่วงอื่น ๆ อยู่แล้ว โดยเฉพาะเครื่องใช้ไฟฟ้าจำพวกเครื่องปรับอากาศ ดังนั้นเมื่อแอร์ทำงานหนักขึ้น ก็เป็นปกติที่ค่าไฟฟ้าจะต้องสูงขึ้น แต่หากผู้ใช้ไฟฟ้าพบว่าค่าไฟฟ้าสูงขึ้นจนผิดสังเกต ผู้ใช้ไฟฟ้าสามารถติดต่อการไฟฟ้าในพื้นที่เพื่อตรวจสอบได้ 3. ทำไมการไฟฟ้าถึงคิดค่าไฟแพง ? หลายคนจะเข้าใจว่าการไฟฟ้าเป็นผู้กำหนดราคาค่าไฟฟ้า แต่จริง ๆ แล้ว หน่วยงานที่กำหนดค่าไฟฟ้ารวมถึงสูตรค่าไฟฟ้าและค่า Ft ก็คือ คณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน (กกพ.) นั่นเอง โดย กกพ. จะกำหนดค่าไฟฟ้าและสูตรค่าไฟฟ้าตามนโยบายของคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ (กพช.) เพื่อผลประโยชน์และความเป็นธรรมของทั้งผู้ผลิตและผู้ใช้ไฟฟ้า 4. ค่า Ft คืออะไร ? ทำไมต้องคิด ? หากผู้ใช้ไฟฟ้าสังเกตที่ใบแจ้งค่าไฟฟ้า จะเห็นคำว่า 'ค่า Ft' ก็จะมีคนสงสัยว่า "ค่า Ft คืออะไร" ค่า Ft คือค่าไฟฟ้าผันแปร ซึ่งจะถูกนำมาคิดรวมกับค่าไฟฟ้าฐาน สาเหตุเพราะเมื่อต้นทุนการผลิตไฟฟ้ามีการเปลี่ยนแปลงไปจากที่กำหนดไว้ในค่าไฟฟ้าฐาน ส่วนต่างที่เพิ่มหรือลดส่วนนั้นก็คือค่า Ft ก็จะถูกคิดรวมกับค่าไฟฟ้าฐานเพื่อปรับค่าไฟฟ้าให้แปรผันตามต้นทุนการผลิตไฟฟ้านั่นเอง โดยค่า Ft จะมีการปรับค่าทุก ๆ 4 เดือน และนี่ก็คือ 4 เรื่องที่ผู้ใช้ไฟฟ้ามักไม่ทราบและมักเข้าใจผิด ผู้อ่านในฐานะผู้ใช้ไฟฟ้าสามารถนำข้อมูลนี้ไปใช้และแบ่งปันความรู้แก่ผู้อื่นได้ เพื่อประโยชน์และความสุขในการใช้ไฟฟ้าของเราทุกคน และที่สำคัญก็คืออย่าลืมช่วยกันประหยัดพลังงาน ใช้ไฟฟ้าให้คุ้มค่า เพื่อที่เราจะได้มีไฟฟ้าใช้ไปอีกนาน ภาพปกโดย Pexels จาก Pixabay / ภาพ 1 โดย Boyan_Chen จาก Pixabay / ภาพ 2 โดย Tumisu จาก Pixabay / ภาพ 3 โดยผู้เขียน