ครั้งที่แล้ว เราได้แนะนำหนังสือสามเกลอ : พล นิกร กิมหงวน ของ ป. อินทรปาลิต วรรณกรรมแห่งแผ่นดิน ที่ถูกจัดให้อยู่ใน “หนังสือดี ๑๐๐ เล่ม ที่คนไทยควรอ่าน (พ.ศ. ๒๔๐๘-๒๕๑๙)” แต่เนื่องด้วยจำนวนตอนที่มีมากกว่า ๑,๐๐๐ ตอน ครอบคลุมช่วงเหตุการณ์ตั้งแต่ปีพุทธศักราช ๒๔๘๑ – ๒๕๑๑ คือ ก่อนสงครามมหาเอเซียบูรพา จนถึง หลังกึ่งพุทธกาล จึงทำให้นักอ่านหลายคนไม่รู้จะเริ่มต้นอ่านหนังสือ สามเกลอ : พล นิกร กิมหงวน กันอย่างไร หรือกังวลว่าอ่านแล้วจะรู้เรื่องหรือไม่ หรือควรจะอ่านตอนไหนก่อน ฯลฯ และอีกมากมายหลายคำถาม? ครั้งนี้ เราจะได้มาแบ่งปันเกร็ดความรู้ต่างๆ ที่น่าสนใจเกี่ยวกับสามเกลอ ๑๐ ข้อ เพื่อให้ผู้ที่สนใจอ่านวรรณกรรมอมตะเรื่องนี้ ได้มีความเข้าใจ และเริ่มต้นอ่าน สามเกลอ : พล นิกร กิมหงวน กันได้อย่างสนุกสนานรื่นเริงเพิ่มขึ้น ๑. ผู้ที่จะเริ่มต้นอ่านสามเกลอ : พล นิกร กิมหงวน ในช่วงแรกควรเริ่มอ่านสามเกลอตามลำดับเหตุการณ์ก่อน เพื่อเป็นการปูพื้นฐานให้รู้จักตัวละครแต่ละตัว รวมทั้งทำให้เข้าใจพัฒนาการและความสัมพันธ์ของตัวละครสำคัญในเรื่องนี้ทั้งหมดอย่างคร่าวๆ ดังนี้อายผู้หญิงหนุ่มรักสนุกหวงลูกสาวสามเกลอจอมแก่นหยาดฟ้ามาดินกลัวเมียทายาทคุณเตี่ยตื่นกรุงอ้ายดำปรอท พ่อลูกอ่อนเมื่อเข้าใจในความสัมพันธ์หลักๆ ของตัวละครแล้ว หลังจากนี้สามารถอ่านตอนไหนก่อนหลังก็ได้ สุดแท้แต่ความต้องการที่จะให้พล นิกร กิมหงวน พาผจญภัยไปในโลกแห่งจินตนาการ ๒. วรรณกรรมแห่งแผ่นดิน เรื่องนี้มีผู้ทำการศึกษาค้นคว้าและได้ทำการแบ่งเป็นยุคต่างๆ หลายรูปแบบ แต่ผู้เขียนขอแบ่งเป็น ๒ ยุค คือ ยุคแรก และยุคปลาย โดยยุคแรกเริ่มตั้งแต่สามเกลอตอนแรกจนถึงกึ่งพุทธกาล (พุทธศักราช ๒๕๐๐) ซึ่งจะสะท้อนสภาพสังคมไทยในช่วงก่อนสงครามและหลังสงครามได้เป็นอย่างดี ส่วนยุคปลายคือ ตั้งแต่ปีพุทธศักราช ๒๕๐๐ – ๒๕๑๑ ซึ่งจะสะท้อนบรรยากาศสังคมไทยที่กำลังเปลี่ยนแปลงและได้รับอิทธิพลจากตะวันตกอย่างเต็มที่ ๓. หัสนิยายสามเกลอนั้นได้ถูกวางโครงเรื่องให้คณะตัวละครสามารถทำอะไรก็ได้ที่ไม่น่าเชื่อว่าจะทำได้ โดยให้พลเป็นหนุ่มรูปหล่อ นิกรเป็นจอมทะเล้น กิมหงวนเป็นมหาเศรษฐีที่ร่ำรวยมหาศาล และดิเรกเป็นสุดยอดหมอและนักวิทยาศาสตร์ ดังนั้น พล นิกร กิมหงวน จึงสามารถโลดแล่นอยู่ในเรื่องราวผจญภัยอันน่าเหลือเชื่อหรืออยู่ในเหตุการณ์สำคัญต่างๆ ได้อย่างกลมกล่อม เช่น สามเกลอล่องหน สามเกลอไปเป็นทาร์ซาน ไปดาวอังคาร ไปใต้ทะเลสะดือโลก แข่งขันเอเชี่ยนเกมส์ หรือกระทั่งการได้เป็นทหารร่วมรบในสงครามอินโดจีน เป็นต้น ๔. ป อินทรปาลิต ได้เขียนให้ตัวเองเป็นตัวละครตัวหนึ่งในหัสนิยายสามเกลอด้วย โดยตัวละครตัวนั้นเป็นนักประพันธ์ไส้แห้งชื่อ ปิ๋ว ซึ่งได้พบและร่วมผจญภัยไปกับสามเกลอด้วยอย่างสนุกสนานในตอน “ไปพระบาท” และตอน “นักประพันธ์เอก” ๕. บ้านพัชราภรณ์ เป็นฉากที่ถูกใช้ในวรรณกรรมเรื่องนี้อยู่บ่อยครั้งเพราะเป็นที่อยู่ร่วมกันของคณะพรรคสี่สหายและครอบครัว ในช่วงต้น ตัวละครแต่ละตัวจะอยู่คนละที่ โดย พลอยู่ ‘บ้านพัชราภรณ์’ ส่วนนิกรอยู่ ‘บ้านการุณวงศ์’ และกิมหงวน อยู่ ‘บ้านไทยเทียม’ ต่อมา คณะพรรคสี่สหายได้ย้ายมาอยู่รวมกันที่ บ้านพัชราภรณ์ บนถนนพญาไท และในช่วงหลัง บ้านพัชราภรณ์ ได้ย้ายไปตั้งอยู่แถวบางกะปิ ๖. วรรณกรรมสามเกลอนี้ มีการดำเนินเรื่องให้มีความสมจริง โดยให้อายุของตัวละครแต่ละตัวเพิ่มมากขึ้น มีตำแหน่งหน้าที่สูงขึ้น มีลูกมีหลาน และตัวละครบางตัวก็เสียชีวิตไปตามอายุขัย เช่น เจ้าสัวกิมเบ๊, ลุงเชย, เจ้าคุณประสิทธิ์ฯ, เจ้าคุณวิจิตรฯ, และเจ้าสัวกิมไซ แต่อย่างไรก็ตามด้วยฝีมือในการประพันธ์ของ ป อินทรปาลิต ก็ได้ทำให้ตัวละครเหล่านี้กลับมามีบทบาทเป็นที่สนุกสนานอีกในหลายๆ ตอน เช่น เจ้าพ่อเชย ถอดวิญญาณ เป็นต้น ๗. คณะพรรคสี่สหายนอกจากจะเป็นพ่อค้านักธุรกิจแล้ว แต่ละคนยังได้รับราชการทหารตั้งแต่ช่วงสงครามอินโดจีน โดยเริ่มต้นกันตั้งแต่ยศพลทหาร และเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จนกระทั่ง ตอน "ไปสู่อนาคต" ได้มีการกล่าวถึงยศสุดท้ายของแต่ละคน ประกอบด้วย พลโทพล พัชราภรณ์, พลโทนิกร การุณวงศ์, พลโทกิมหงวน ไทยแท้, พลเอก ศาสตราจารย์ ดร. ดิเรก ณรงค์ฤทธิ์, จอมพลพระยาปัจจนึกพินาศ และร้อยตรีแห้ว โหระพากุล ๘. หัสนิยายสามเกลอ พล นิกร กิมหงวน นั้น นอกจากจะเป็นเรื่องที่จบในตอนแล้ว ในหลายๆ ครั้ง ป อินทรปาลิต ยังได้สร้างสรรค์เรื่องราวของสามเกลอแต่ละตอนให้เกี่ยวเนื่องกับต่อกันไปเป็นเหมือนกับนิยายเรื่องยาว ที่อ่านแค่บางตอนก็ได้รับความสนุก หรือจะอ่านให้จบชุดก็จะได้รับความสนุกสนานยิ่งขึ้น เช่น ชุดสงครามอินโดจีน ชุดซานุกข่าน ชุดเขมรกำแหง เป็นต้น ๙. วรรณกรรมแห่งแผ่นดินเรื่องนี้ หลายๆ ตอน ได้กลายเป็นหนังสือหายากที่นักสะสมของเก่าพยายามเสาะหามาไว้ในครอบครองด้วยราคาแพงระยับโดยมิได้คำนึงถึงคุณค่าของการส่งต่อความรู้และการอนุรักษ์วรรณกรรมที่ทรงคุณค่าอย่างแท้จริง ส่งผลให้หลายๆ ตอนของหัสนิยายเรื่องนี้หาอ่านได้ยากและหายไปจากบรรณพิภพอย่างน่าเสียดาย ๑๐. วรรณกรรมอมตะเรื่องนี้มีการผลิตออกมาเป็นภาพยนตร์ ละครโทรทัศน์ และละครเวที หลายครั้ง โดยล่าสุดสำหรับผู้ที่ชอบดูซีรี่ย์ สามเกลอก็มีในรูปแบบมิวสิคัลซีรี่ส์สำหรับโทรทัศน์ ในชื่อ “พล นิกร กิมหงวน เดอะ มิวสิคัล” ทางช่อง True4U (ทรูโฟร์ยู) ซึ่งเป็นการนำเสนอด้วยรูปแบบละครเพลงที่ถ่ายทำในบรรยากาศย้อนยุคของกรุงเทพฯ และนำเพลงสุดคลาสสิกมาเรียบเรียงใหม่เพื่อให้ฟังติดหูและทันยุคสมัยมากขึ้น หลังจากที่ได้ทราบเบื้องหน้าเบื้องหลังสนุกๆ เกี่ยวกับ สามเกลอ : พล นิกร กิมหงวน กันแล้ว อย่าลืมลองหาหนังสือเรื่องนี้ มาพิสูจน์ถึงความยอดเยี่ยมของวรรณกรรมที่ได้รับการขนานนามให้เป็น “วรรณกรรมแห่งแผ่นดิน” กันนะครับเครดิตภาพทั้งหมดโดยผู้เขียน : สหายที่เก้า