ไร้บ้าน ไม่ไร้ชีวี | Porraphat.com

Photo by Jonathan Kho on Unsplash

คนบ้า.....คนประสาท.....คนสติไม่ดี.....คนเร่ร่อน.....คนขอทาน.....คำเหล่านี้ถูกหลายคนใช้เรียกผู้ที่ใช้ชีวิตข้างถนน หลับนอนตามใต้สะพานลอย สถานีรถไฟ อาคารร้าง หรือพื้นที่สาธารณะที่พอจะมีหลังคาพอพักพิง แต่คำที่ใช้เรียกกลุ่มคนเหล่านี้ในเชิงวิชาการและถือเป็นคำสุภาพที่ควรใช้คือคำว่า “คนไร้บ้าน”

กลุ่มผู้ทำงานใกล้ชิดกับคนไร้บ้าน หรือ Homeless ได้นิยามคนไร้บ้านตามลักษณะดังต่อไปนี้

1. เป็นคนที่อยู่อาศัยในพื้นที่สาธารณะ ใช้พื้นที่สาธารณะหลับนอน กินอยู่
2. เป็นคนที่ไม่มีความมั่นคงทางที่อยู่อาศัย เช่น นอนในรถสามล้อ นอนในรถแท็กซี่ หรืออาศัยในเพิงแบบโดดเดี่ยวนอกชุมชน เป็นต้น 
3. เป็นคนที่อยู่ในศูนย์พักพิงของคนไร้บ้าน

Photo by Randy Jacob on Unsplash

ข้อมูลจาก สสส. ระบุว่า ประเทศไทยมีคนไร้บ้านประมาณ 3,000 คน โดยส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในกรุงเทพฯ แม้ภาพมายาคติหรือภาพจำที่สังคมมองไปยังกลุ่มคนไร้บ้านจะต้องเป็นคนหัวกระเซอะกระเซิง เสื้อผ้าขาดรุ่ย สติไม่ดี ชอบทำร้ายคนอื่น ทำให้หลายคนไม่กล้าที่จะเข้าไปช่วยเหลือและแสดงท่าทีรังเกียจ แต่ในความจริงคนไร้บ้านเป็นกลุ่มคนที่ประสบปัญหาต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นปัญหาครอบครัว ปัญหาเศรษฐกิจ จนทำให้ต้องออกมาใช้ชีวิตในพื้นที่สาธารณะ และขาดคุณภาพชีวิตที่ดี

Photo by Steve Knutson on Unsplash

• ศูนย์พักพิงที่ไม่พักใจ

ในปัจจุบันมีศูนย์พักพิงของคนไร้บ้านอยู่ทั่วประเทศ แต่สาเหตุที่ทำให้คนไร้บ้านเลือกพักอาศัยในพื้นที่สาธารณะต่อไปเป็นเพราะ “อิสระ” เพราะหากต้องเข้าไปอยู่ร่วมกับคนหมู่มาก อาจถูกจำกัดสิทธิ์ หรือถูกบีบบังคับให้อยู่ตามกฎเกณฑ์ทำให้หลายคนพยายามหนีความช่วยเหลือจากรัฐบาล อย่างไรก็ตามการมีที่อยู่ปลอดภัย เป็นหนึ่งในปัจจัยที่จะช่วยคนไร้บ้านให้มีชีวิตที่ดีขึ้นได้ ทำให้หลายหน่วยงานต้องทำงานหนักเพื่อให้คนไร้บ้านเข้าสู่ระบบการเยียวยานี้

ในบ้านพักพิงของคนไร้บ้านจะมีหน่วยงานมาคอยให้ความรู้ สอนทักษะอาชีพเพื่อให้คนไร้บ้านสามารถตั้งตัวใหม่ และกลับคืนสู่สังคมปกติ ใช้ชีวิตอยู่ได้ในสังคมอย่างมีศักดิ์ศรี การเคารพ เอาใจเขามาใส่ใจเราจึงเป็นสิ่งที่ผู้ที่เกี่ยวข้องต้องทำงานอย่างหนักในการเยียวยาพวกเขาเหล่านี้

Photo by Zac Durant on Unsplash

• มายาคติในสังคมที่ควรเปลี่ยน

สิ่งที่หลายเราสามารถช่วยคนไร้บ้านได้คือ ลบภาพมายาคติเดิม เพราะคนไร้บ้านทุกคนไม่ใช่คนเลวร้ายน่ากลัว และคนไร้บ้านทุกคนก็ไม่ใช่คนดีแต่เพราะการอาศัยอยู่ในที่สาธารณะมานานเกินไปจะทำให้พวกเขาค่อย ๆ สูญเสียความเป็นตัวตน และกลายเป็นคนที่หวาดระวังกลัวไปเสียทุกเรื่อง นำไปสู่อาการทางจิต จึงอยากให้ทุกคนมองเขาอย่างเข้าใจว่าพวกเขากำลังประสบปัญหาที่โหดร้าย และต้องการความช่วยเหลือ

อันดับแรกในการเยียวยาคนไร้บ้านคือการจัดพื้นที่ปลอดภัยเพื่อใช้ในการอาศัย เพราะที่อยู่เป็นหนึ่งในปัจจัยสี่ของมนุษย์ มนุษย์ต้องมีที่อยู่อาศัยเพื่อปกป้องร่างกายจากอันตรายต่าง ๆ การจัดสถานที่พักพิงที่สามารถเติมเต็มมิตรภาพ เติมเต็มความสุข ความฝัน จะช่วยสร้างความหวัง สร้างอนาคตให้กับกลุ่มคนไร้บ้านยืนได้อย่างเต็มสองขาและกลับคืนสู่สังคมได้