นำชมโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย เรียบเรียงโดย นายสัณหวัช รามพูล (ขนุน) : นามปากกา - มะโรงผยอง ต.อ. ๗๙ เตรียมอุดมศึกษา รุ่นที่ ๗๙ สาขาวิชาโบราณคดี คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตวังท่าพระ บทความนี้จะมาบอกเล่าถึงประวัติความเป็นมาของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย พร้อมกับมานำชม เพื่อพาผู้อ่านไปดูอาคารหรือสิ่งปลูกสร้างที่มีความสำคัญและทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ภายในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ถ้าพร้อมกันแล้ว ตามมารับชมกับผมกันได้เลยครับ ภาพที่ ๑ ตราสัญลักษณ์ของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ที่มาของภาพ : https://chulalongkornhospital.go.th/ ๑. ประวัติความเป็นมาของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ตั้งอยู่ที่ ๑๘๗๓ ถนนพระรามที่ ๔ แขวงปทุมวัน เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร ๑๐๓๓๐ โดยมีประวัติความเป็นมาจาก "สภาอุณาโลมแดงแห่งชาติสยาม" ที่ก่อตั้งจากการเรี่ยไรออกทรัพย์ตามแต่ศรัทธาของท่านผู้หญิงเปลี่ยน ภาสกรวงศ์และวงศาคณาญาติบุตรหลานและมิตรสหายทั้งเพื่อนหญิงที่รักชาติ เพื่อช่วยเหลือและรักษาเหล่าทหารบก ทหารเรือ และประชาชนผู้ที่ได้รับบาดเจ็บจากสงคราม รวมทั้งจัดซื้อยาและสิ่งของที่ควรแก่การพยาบาลส่งไปทุกกองทัพในคราวเกิดวิกฤตการณ์ ร.ศ.๑๑๒ อันสืบเนื่องมาจากสงครามล่าอาณานิคมจากลัทธิจักรวรรดินิยมที่ฝรั่งเศสใช้กองทัพรุกรานดินแดนอาณาจักรล้านช้าง (ดินแดนลาว) ซึ่งเป็นประเทศราชของสยามหรือไทย เหตุการณ์นี้ปะทุขึ้นในปีพุทธศักราช ๒๔๓๕ โดยฝรั่งเศสได้ใช้วิธีเอารัดเอาเปรียบสยามหรือไทยด้วยวิธีการต่าง ๆ เพื่อยึดครองดินแดนประเทศราชล้านช้างหรือดินแดนลาวของสยามหรือไทยให้จงได้ จนฝ่ายสยามหรือไทยตกเป็นฝ่ายเสียเปรียบอยู่ตลอด ไฟสงครามจึงคุกรุ่นอยู่ไปทั่วสยามหรือไทยและภูมิภาคอินโดจีน (ประกอบไปด้วย เขมร - กัมพูชา, ล้านช้าง - ลาว, ญวน - เวียดนาม) ท่านผู้หญิงเปลี่ยน ภาสกรวงศ์ จึงกราบบังคมทูลเชิญสมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี เป็น “ชนนีผู้บำรุงการ” พระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระวรราชเทวีเป็น “สภานายิกา” สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนาพระบรมราชเทวีทรงนำความกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงมีพระราชกระแสรับสั่งตอบว่า “เห็นว่าเป็นความคิดอันดี ซึ่งต้องด้วยแบบอย่างประเทศทั้งปวง” จึงทรงพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้จัดตั้ง “สภาอุณาโลมแดงแห่งชาติสยาม” เมื่อวันที่ ๒๖ เมษายน พ.ศ. ๒๔๓๖ ถือเป็นวันกำเนิดสภากาชาดไทย (๑) ภาพที่ ๒ ตราสัญลักษณ์สภาอุณาโลมแดงแห่งชาติสยามในปีพุทธศักราช ๒๔๓๖ ที่มาของภาพ : https://www.redcross.or.th/ ภาพที่ ๓ ตราสัญลักษณ์ของสภากาชาดไทยในปีพุทธศักราช ๒๕๔๖ และใช้มาจนถึงปัจจุบัน ที่มาของภาพ : https://www.md.chula.ac.th/ ต่อมาเมื่อวันที่ ๒๓ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๓ เป็นเวลาครบ ๑ เดือนหลังการเสด็จสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ในหลวงรัชกาลที่ ๕) พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (ในหลวงรัชกาลที่ ๖) ทรงพระราชทานเงินส่วนพระองค์จำนวน ๕,๘๐๐ บาท เพื่อใช้จัดตั้งโรงพยาบาลสภาอุณาโลมแดง โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ จอมพลพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช เสนาบดีกระทรวงกลาโหม พระราชโอรสองค์ที่ ๑๗ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รับหน้าที่ดำเนินการจัดสร้างโรงพยาบาลฯ จนสำเร็จสมบูรณ์ นับเป็นโรงพยาบาลที่ใหญ่และทันสมัยที่สุดของประเทศ ณ เวลานั้น (๒) การจัดสร้างโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์แห่งสภากาชาดไทยใช้เวลานานถึง ๑๘ ปี (พ.ศ. ๒๔๓๖-๒๔๕๔) กว่าจะได้จัดสร้างจนสำเร็จลุล่วง จากนั้นพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงทรงพระราชทานนามโรงพยาบาลแห่งสภาฯ นี้ใหม่ว่า “โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์” “พระราชานุสาวรีย์” แห่ง พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เพื่อน้อมรำลึกพระมหากรุณาธิคุณอันยิ่งใหญ่ต่อแผ่นดินไทย…..สืบไปตลอดกาลนาน (๓) ๒. อาคารหรือสิ่งปลูกสร้างที่มีความสำคัญและทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ถัดจากนี้ไป ผมจะพาผู้อ่านทุกคนไปชมเรื่องราวอันเก่าแก่และทรงคุณค่าของอาคารหรือสิ่งปลูกสร้างในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์กันครับ ตึกจักรพงษ์ ภาพที่ ๔ ภาพถ่ายเก่าแสดงให้เห็นตึกจักรพงษ์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทยในอดีต ที่มาของภาพ : https://www.livernurturingclub.com/ ตึกจักรพงษ์ สร้างขึ้นเมื่อปีพุทธศักราช ๒๔๖๖ ด้วยเงินบริจาคของพระบรมวงศานุวงศ์ พ่อค้า ข้าราชการและประชาชน เพื่อให้เป็นอนุสาวรีย์เชิดชูพระเกียรติคุณของสมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ สมเด็จพระอนุชาธิราชในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (ในหลวงรัชกาลที่ ๖) ซึ่งได้เสด็จทิวงคตในปีพุทธศักราช ๒๔๖๓ อันเนื่องมาจากพระองค์มีบทบาทสำคัญในฐานะที่เป็นผู้กำกับการก่อสร้างสถานที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ซึ่งเป็นที่ตั้งของสภากาชาดไทย โดยตึกจักรพงษ์ ออกแบบโดยนายเอ็ดเวิรด ฮีลีย (Mr. Edward Healey) สถาปนิกชาวอังกฤษ ผู้มีผลงานออกแบบ วังเทวะเวสม (Devaves) และ อาคารมหาจุฬาลงกรณ์ คณะอักษรศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ส่วนวิศวกรที่ควบคุมการก่อสร้าง คือ พระยาศิลปศาสตร์โสภิต (E.G. Gollo) ชาวอิตาเลียนผู้มีผลงานออกแบบพระที่นั่งอนันตสมาคมเมื่อแล้วเสร็จ และได้ทำการเปิดตึกเมื่อวันที่ ๑ เดือนกุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๔๖๖ ลักษณะเป็นอาคารทรงยุโรป แต่ได้ประยุกต์เป็นอาคารสำหรับเมืองร้อน เป็นตึกขนาดใหญ่ ๒ ชั้น มีจุดมุ่งหมายจะสร้างในแนวเดียวกับตึกอำนวยการเพื่อใช้เป็นสถานที่ในการตรวจและจ่ายยาแก่คนไข้ในขณะนั้น (๔) ภาพที่ ๕ สภาพภายในของตึกจักรพงษ์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทยในปัจจุบัน ที่มาของภาพ : https://www.livernurturingclub.com/ ภาพที่ ๖ ตึกจักรพงษ์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ที่มาของภาพ : https://www.livernurturingclub.com/ อาคารอำนวยการหลังแรกของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ภาพที่ ๗ อาคารอำนวยการหลังแรกของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ที่มาของภาพ : https://th.wikipedia.org/ อาคารอำนวยการหลังแรกของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย เป็นหนึ่งในอาคารกลุ่มแรกเมื่อเปิดทำการโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย เมื่อวันที่ ๓๐ เดือนพฤษภาคม พุทธศักราช ๒๔๕๗ ปัจจุบันมีอายุกว่า ๑๐๐ ปี (๕) นับได้ว่าเป็นอาคารรูปแบบยุโรปที่มีความสวยงามหลังหนึ่งของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ศาลาทินทัต โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ภาพที่ ๘ ศาลาทินทัต โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ที่มาของภาพ : https://th.wikipedia.org/ ศาลาทินทัต โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย เป็นสถานที่สำหรับผู้ที่มาใช้บริการในการติดต่อเรื่องการแสดงความจำนงอุทิศร่างกายเพื่อการศึกษา (๖) สร้างขึ้นเมื่อปีพุทธศักราช ๒๔๖๕ ตามพระประสงค์ของนายพลโทพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงอดิศรอุดมเดช เพื่อเป็นอนุสรณ์อุทิศประทานแก่นายร้อยเอก หม่อมเจ้าทินทัต ศุขสวัสดิ์ พระโอรสของพระองค์ผู้เป็นดั่งปิยะโอรส (ลูกชายอันเป็นที่รัก) ที่สิ้นชีพตักษัย (เสียชีวิต) ขณะชันษา ๓๐ ปี (๗) นับว่าเป็นสิ่งปลูกสร้างแบบยุโรปที่สวยงามหลังหนึ่งของโรงพยาบาลแห่งนี้ที่ดึงดูดใจผู้มาใช้บริการเช่นกันครับ ภาพที่ ๙ ป้ายอนุสรณ์อุทิศประทานแก่ นายร้อยเอก หม่อมเจ้าทินทัต ศุขสวัสดิ์ พระโอรส ตามพระประสงค์ของนายพลโทพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงอดิศรอุดมเดช ที่มาของภาพ : ภาพนี้ได้รับอนุญาตให้นำมาใช้จากคุณสุภาวัลย์ กันยาประสิทธิ์ ผู้บันทึกภาพและเจ้าของภาพ สุดท้ายนี้ ขออำลาผู้อ่านทุกท่านและจบการนำชมโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทยไว้เพียงเท่านี้ด้วยการกราบสักการะพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ณ ศาลาทินทัต โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย (๘) เพื่อให้เกิดความสวัสดิมงคลที่ก่อให้เกิดความสุขและความเจริญต่อผู้อ่านทุกท่านทุกคน ขอบคุณครับ ภาพที่ ๑๐ พระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ณ ศาลาทินทัต โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ที่มาของภาพ : https://chulalongkornhospital.go.th/ เชิงอรรถอ้างอิง (๑) ถนอม บรรณประเสริฐ, กำเนิดโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย, เข้าถึงเมื่อ ๖ สิงหาคม ๒๕๖๔, เข้าถึงได้จาก https://chula longkornhospital.go.th/ (๒) เรื่องเดียวกัน. (๓) เรื่องเดียวกัน. (๔) ศูนย์โรคตับ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์, ประวัติตึกจักรพงษ์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย, เข้าถึงเมื่อ ๖ สิงหาคม ๒๕๖๔, เข้าถึงได้จาก https://www.livernurturingclub.com/ (๕) หอประวัติคณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กำเนิดโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ๒๔๕๗ - ๒๔๘๙, เข้าถึงเมื่อ ๖ สิงหาคม ๒๕๖ ๔, เข้าถึงได้จาก http://bodyandsoul.md.chula.ac.th/ (๖) คู่มือสำหรับผู้ประสงค์อุทิศร่างกายเพื่อการศึกษา ให้กับโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์,เข้าถึงเมื่อ ๖ สิงหาคม ๒๕๖๔, เข้าถึงได้จาก https:/ /chulalongkornhospital.go.th/ (๗) หม่อมราชวงศ์ศุภวัฒย์ เกษมศรี และรัชนี ทรัพย์วิจิตร, พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี, พิมพ์ครั้งที่ ๓ (กรุงเทพฯ : บรรณกิจ, ๒๕๔๙) ไม่ปรากฏเลขหน้า. (๘) พระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ณ ศาลาทินทัต โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย, เข้าถึงเมื่อ ๖ สิงหาคม ๒๕๖๔, เข้าถึงได้จาก https://chulalongkornhospital.go.th/ บรรณานุกรม คู่มือสำหรับผู้ประสงค์อุทิศร่างกายเพื่อการศึกษา ให้กับโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์. เข้าถึงเมื่อ ๖ สิงหาคม ๒๕๖๔. เข้าถึงได้จาก https:// chulalongkornhospital.go.th/ ถนอม บรรณประเสริฐ. กำเนิดโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย. เข้าถึงเมื่อ ๖ สิงหาคม ๒๕๖๔. เข้าถึงได้จาก https://chulalong kornhospital.go.th/ พระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ณ ศาลาทินทัต โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย. เข้าถึงเมื่อ ๖ สิงหาคม ๒๕๖๔. เข้าถึงได้จาก https://chulalongkornhospital.go.th/ ศุภวัฒย์ เกษมศรี, หม่อมราชวงศ์ และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. พิมพ์ครั้งที่ ๓. กรุงเทพฯ : บรรณกิจ, ๒๕๔๙. ศูนย์โรคตับ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์. ประวัติตึกจักรพงษ์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย. เข้าถึงเมื่อ ๖ สิงหาคม ๒๕๖๔. เข้าถึงได้จาก https://www.livernurturingclub.com/ หอประวัติคณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. กำเนิดโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ๒๔๕๗ - ๒๔๘๙. เข้าถึงเมื่อ ๖ สิงหาคม ๒๕๖๔. เข้าถึงได้จาก http://bodyandsoul.md.chula.ac.th/ อัปเดตสาระดี ๆ มีประโยชน์แบบนี้อีกมากมาย โหลดเลยที่ App TrueID ฟรี !