พูดถึงคำว่า "เกมเด็ก" ขึ้นมาแล้ว พ่อแม่ผู้ปกครองหลาย ๆ ท่านคงจะเป็นห่วงนะครับ ว่าลูกหลานที่รักของเราใช้เวลาเล่นอะไรอยู่หน้าจอ แม้จะเป็นเกมที่อ้างว่าเสริมสร้างทักษะให้ความรู้ก็ตาม ก็ยังต้องคอยระมัดระวังอยู่เสมอว่ามันดีจริง ๆ หรือไม่ หรือว่ามีความรุนแรงอะไรแอบแฝงอยู่เปล่า ในคราวนี้ ผมจึงขอนำเกมสำหรับเด็ก ที่ถือได้ว่าดีที่สุดเกมหนึ่งของโลกมาเสนอครับ คือ Pajama Sam เกมภาษาอังกฤษสำหรับเด็กวัย 4-8 ปี การันตีคุณภาพด้วย 40 รางวัล Awards of Excellence ในอเมริกา (แต่สำหรับเด็กไทยที่ไม่ได้พูดภาษาอังกฤษเป็นภาษาแม่ ผมเห็นว่าอายุ 12 ก็ยังเล่นได้อยู่ครับ) เกมนี้มีทั้งหมด 3 ภาคหลัก สามารถเล่นแยกภาคได้ เข้าไปดาวน์โหลดได้ที่ https://humongous.com/game/?category=Pajama%20Sam สำหรับผมซื้อรวมทุกภาคผ่าน App Store ราคา 419 บาทครับ เกมนี้สร้างสรรค์โดยบริษัท Humongous ที่กรุงวอชิงตัน ซึ่งมีประสบการณ์ผลิตเกมสำหรับเยาวชนมาตั้งแต่ปี 1992 จนได้ชื่อว่าเป็นผู้ริเริ่มคอนเซ็ปต์ “Edutainment” เป็นการผสมผสาน education เข้ากับ entertainment อย่างกลมกลืน ต่างกับเกมเด็กในท้องตลาดทั่วไป หมายความว่า เกมนี้ไม่มีการสอนคำศัพท์จับคู่กับภาพ อ่านทิศทางแผนที่ บรรยายชนิดของสัตว์และวัตถุ หรือเขียนตัวเลขมาให้คิดเลือกตอบ แต่ทุกอย่างจะปนอยู่ในสถานการณ์ของเนื้อเรื่อง ที่เด็ก ๆ จะต้องคิดวิธีแก้ปัญหาไปคล้ายชีวิตจริง จึงทำให้มันสนุกและไม่เหมือนการเรียนเลยแม้แต่น้อย จนเด็ก ๆ ไม่รู้ตัวเลยทีเดียวล่ะครับว่านี่เขากำลังเรียนอยู่! นอกจากเรื่องความรู้คู่ความบันเทิงแล้ว ความพิเศษของเกม Pajama Sam คือ เป็นเกมที่ออกแบบมาสำหรับเรื่องพัฒนาการทางอารมณ์และสังคม โดยเฉพาะสำหรับเด็กผู้ชายนะครับ ในหลาย ๆ วัฒนธรรม พบว่าเด็กผู้ชายมีปัญหาการจัดการกับความกลัว ความเครียด ความเสียใจ เนื่องจากสังคมมักจะห้ามไม่ให้เด็กผู้ชายร้องไห้หรือแสดงออกมากเท่าเด็กผู้หญิง ทำให้เด็กผู้ชายอาจมีปัญหาเก็บกด ก้าวร้าว หรือนิ่งเงียบเพื่อหนีปัญหา ตัวละคร แซม ใน Pajama Sam ก็เป็นเด็กผู้ชายที่มีอารมณ์ต่าง ๆ แบบนี้เช่นกันครับ และเด็ก ๆ ก็จะได้เห็น “การเดินทางภายในจิตใจ” ของน้องแซม เพื่อค้นพบความกล้าหาญ ความเห็นอกเห็นใจ ความเสียสละ และมิตรภาพต่อกลุ่มคนที่มีทั้งความเหมือนแตกต่างกับเขาในสังคมครับ รับรองว่าไม่มีการแก้ปัญหาแบบยิง ๆ ฆ่า ๆ กันแน่นอน เรามาทดลองเล่นกันเลยดีกว่าครับ เมื่อเข้ามาในเกมแล้ว เพื่อเป็นการฝึกภาษา คุณพ่อคุณแม่สามารถกดปุ่ม Options เปิดคำบรรยายซับไตเติ้ลภาษาอังกฤษ ให้เด็ก ๆ ได้อ่านและฟังตัวละครไปพร้อมกันได้ ในเกม จะมีสัญลักษณ์รูปมือชี้นิ้วที่มุมซ้ายล่างของจอ เอาไว้กดเปิดดูว่าในกระเป๋าของน้องแซมมีอะไรให้เลือกใช้บ้าง เวลาเราเก็บสิ่งของได้ก็นำมาเก็บไว้ในนี้ครับ จะเห็นว่าการออกแบบภาพและสีสันของเกมนี้น่ารักและจินตนาการบรรเจิดมาก เด็กหลายคนหันมาชื่นชอบการวาดรูปเพราะเกมนี้นะครับ ภาคที่ 1 ชื่อว่า Pajama Sam: No Need to Hide When It's Dark Outside น้องแซมเวลาต้องนอนคนเดียวตอนกลางคืน เขารู้สึกกลัวความมืด แต่ไม่กล้าบอกใคร ในมุมมองของน้องแซม เจ้าความมืดนี้มันซ่อนตัวอยู่ในตู้เสื้อผ้า และคอยจะออกมาทำร้ายเขาเวลาหลับ ดังนั้นน้องแซมจึงตัดสินใจว่าจะเข้าไปจับเจ้าความมืดมาขังใส่กล่องไว้ครับ เด็ก ๆ จะได้เข้าสู่โลกแห่งจินตนาการภายในตู้เสื้อผ้าอันแสนพิสดารพันลึก เพื่อคิดวิธีจับและตามหาเจ้าความมืด ระหว่างทางก็จะได้เจอสถานที่และตัวละครแปลก ๆ มากมาย เช่น ลุงรถขนของในเหมืองที่ล้อขึ้นสนิม พี่เรือที่กลัวจมน้ำ บ้านที่มีเฟอร์นิเจอร์ร้องเพลงได้ เป็นต้น ขอบอกว่าในเกมนี้ ทุกครั้งที่เราช่วยเหลือใคร หรือเลือกทำอะไรลงไป มันจะมีผลตอบกลับมาแน่นอนครับ ภาคที่ 2 Pajama Sam: Thunder and Lightning Aren't so Frightening ในภาคนี้ สิ่งที่น้องแซมต้องรับมือคือความแปรปรวนของสภาพอากาศ โดยเฉพาะฟ้าแลบฟ้าผ่า ที่เขาไม่เข้าใจเลยว่ามันมีไว้ทำไม น้องแซมจะได้ปีนป่ายขึ้นไปบนห้องใต้หลังคา ซึ่งเปิดโล่งสู่ “โรงงานผลิตสภาพอากาศ” บนท้องฟ้าครับ แต่แล้วน้องแซมก็เผอิญทำให้ระบบโรงงานนี้ปั่นป่วน เขาจึงต้องช่วยค้นหาชิ้นส่วนเครื่องจักรที่จะผลิตแสงแดด ฝน หิมะ ฯลฯ ให้ทันเวลา แม้จะไม่เป็นวิทยาศาสตร์นัก แต่เกมนี้วัดไหวพริบเรื่องขนาด ทิศทาง และการโน้มน้าวคนให้มาทำงานหรือร่วมมือกัน ที่สำคัญที่สุด สอนเรื่องความสำคัญของสิ่งแวดล้อมและสภาพอากาศต่อสิ่งมีชีวิต ซึ่งผมคิดว่าดีมาก ๆ ครับสำหรับเด็กรุ่นใหม่ ภาคที่ 3 Pajama Sam: You Are What You Eat from Your Head to Your Feet ใครที่ลูกหลานกินอาหารไม่ครบห้าหมู่ หรือชอบละเลยสุขภาพร่างกาย นี่คือเกมสำหรับท่านเลยครับ! ครั้งนี้น้องแซมกินขนมหวานมากจนเกินไป และเขาได้หลงเข้าไปผจญภัยในดินแดนแห่งระบบร่างกายตัวเอง ที่เหล่าขนมหวานมีจำนวนมากจนเป็นกองทัพ ยึดครองส่วนต่าง ๆ และตั้งท่าจะก่อสงครามใหญ่ รวมถึงจับน้องแซมไปขังคุกอีกต่างหาก น้องแซมจะต้องหาทางแหกคุกและช่วยอาหารชนิดอื่น ๆ เช่น น้องบร็อกโคลี่ เจ้ากล้วยหอมที่มีอาชีพตลก พี่ขนมปังฝรั่งเศส ให้ได้ไปเจรจาในการประชุมสันติภาพ เพื่อหยุดยั้งสงครามในดินแดนนี้ไว้ ผมคิดว่าเกม Pajama Sam ทุกภาค มีเสน่ห์ด้านความสร้างสรรค์ อารมณ์ขัน และอิสระที่เด็ก ๆ จะสามารถพูดคุยกับตัวละครไหนกี่ครั้งก็ได้ หยิบค้นอะไรก็ได้ และกดตรงไหนของหน้าจอก็มีการตอบรับ (แม้แต่กดดอกไม้ใบหญ้ามุมภาพ ก็อาจทำให้ดอกไม้เต้นระบำหรือมีสัตว์โผล่ออกมาเล่น) ทำให้เป็นเกมที่เล่นได้นานหลายชั่วโมง มีอะไรให้ค้นหาอยู่เสมอ แต่ก็ไม่จับเวลาหรือเร่งเร้าให้ต้องเล่นจบรวดเดียว เด็ก ๆ หยุดเล่นค้างไว้ แล้วค่อยมาต่อทีหลังได้ นอกจากนั้นแล้ว เมื่อเด็ก ๆ เล่นจบเกม เวลามา Restart เริ่มเล่นใหม่ สามารถเข้าไปใน Options แล้วกดปุ่ม Story Reset สุ่มเปลี่ยนเนื้อเรื่องของเกมใหม่ได้ด้วย! คือการผจญภัยหลักของภาคจะไม่เปลี่ยนนะครับ เช่นว่าถ้าน้องแซมต้องไปตามหาความมืด ก็ยังต้องไปเหมือนเดิม แต่ตัวละครที่พบเจอระหว่างทางอาจจะเปลี่ยนไป สิ่งของที่ต้องหาไม่อยู่ในตำแหน่งเดิม สถานที่บางแห่งในเกมหายไปหรือเพิ่มขึ้น และวิธีไขปริศนาบางอย่างเปลี่ยน เป็นต้นครับ เรียกว่าเล่นเกมเดียวได้หลายรอบไม่น่าเบื่อ คุ้มค่าคุ้มราคาจริง ๆ สมกับที่กวาดรางวัลไปมากมายนี่แหละครับ และหากท่านใดซื้อเกม Pajama Sam ทั้ง 3 ภาค แล้วลูกหลานติดใจ น้องแซมก็มีเกมภาคย่อย ๆ ซึ่งจะเป็นเกมให้ความรู้แบบสั่งสอนตรงไปตรงมามากขึ้น หรือเป็นเกมเด็กทั่วไป เช่นเกมเขาวงกต ระบายสี บวกลบเลข ต่อจิ๊กซอว์ ฯลฯ ให้เด็ก ๆ ได้สนุกอีกเช่นกัน ได้แก่ Pajama Sam's Sock Works, Pajama Sam's Lost & Found, Pajama Sam's One-Stop Fun Shop และ Pajama Sam: Games to Play On Any Day รับรองว่าปล่อยเจ้าตัวซนไว้กับหน้าจอได้อย่างสบายใจครับ ภาพประกอบโดยผู้เขียนบทความ