เมื่อหลายวันก่อนผมได้มีโอกาสได้เห็นข้อสอบของเด็กประถมหกผ่านทางสื่อโซเชียลหนึ่งจากโทรศัพท์มือถือ ความคิดผมทันทีที่ได้อ่านโจทย์นั้นมีเพียงหนึ่งเดียวในใจ นั่นคือทำไมข้อสอบของเด็กนักเรียนสมัยนี้มันยากจัง ยากมาก ๆ ยากขนาดที่ผมคิดเอาเองว่าต่อให้ผู้ใหญ่บางคนก็อาจจะทำไม่ได้หรือไม่เช่นนั้นก็คงต้องใช้เวลาคิดนานกว่าจะหาคำตอบได้ เมื่อเป็นแบบนั้นก็พาลให้คิดตัวเองคิดถึงวัยเรียนของตัวเองขึ้นมาจนทำให้ผมนึกถึงหนังสือการ์ตูนเล่มนี้การศึกษาของกระป๋องมีฝัน เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับการศึกษาของธนิสร์ เด็กชายคนหนึ่งที่เล่าตั้งแต่อนุบาล ไปประถม จนมัธยมต้นและจบตรงมัธยมปลาย ซึ่งสะท้อนให้เห็นรูปแบบของระบบการศึกษาและตัวบุคลากรที่อยู่ในระบบ โดยตัวธนิสร์ที่เป็นนักเรียนจะถูกวางตัวให้มีความคิดเห็นแตกต่างและตั้งคำถามต่อระบบ ต่อบุคคล ต่อสิ่งที่ตัวเองต้องทำ ก่อนจะค้นพบวิธีที่จะกลมกลืนไปกับสังคมนั้น ๆ จนเมื่อเรียนจบมัธยมต้น การเปลี่ยนสังคมไปสู่ระดับที่สูงขึ้นก็ทำให้เกิดลูปเดิมวนซ้ำอีกครั้ง ถึงเนื้อหาที่ผมเล่าย่อ ๆ ให้อ่าน ดูจะมีความจริงจัง ซีเรียส ทว่าในความเป็นจริงวิธีการเล่าของการ์ตูนไม่ได้เคร่งเครียดอะไรแบบนั้น ในทางกลับกัน เรื่องราวของการ์ตูนถูกถ่ายทอดด้วยมุกตลกปนสะท้อนความจริง ออกไปทางแนวเสียดสีสังคม ยกตัวอย่างเช่นในตอนหนึ่ง เด็กชายธนิสร์ สอบได้อันดับหนึ่งของห้องในชั้นประถามสี่ ภาพที่วาดออกมาสื่อให้เห็นเหล่าเด็กทั้งหลายนั่งสอบอยู่บนรถไฟเหาะ มีคนพากย์เสียงบรรยายให้เห็นจังหวะขึ้นลงว่าใครทำข้อสอบนำ ใครเพลี่ยงพล้ำจนไปรั้งท้ายขบวน เมื่อสอบเสร็จประกาศผล ธนิสร์ได้อับดับหนึ่งมีคนยื่นไมโครโฟนเข้ามาถามถึงเคล็ดลับว่าทำไมถึงสอบได้ที่หนึ่ง เด็กชายตอบกลับไปสั้น ๆ ว่าเงินครับ เงินที่พาเขาไปเรียนพิเศษมากมาย โดยครูแต่ละคนก็จะบอกเนื้อหาของข้อสอบโดยตรงว่าควรจะต้องไปท่องจำช่วงไหน บางคนหนักข้อถึงขนาดบอกเลยว่าคำตอบที่ออกจะเรียงตัวเลือกยังไงในด้านลายเส้น ตอบยากว่าสวยหรือไม่ แต่จำกัดความได้ว่ามีเสน่ห์ที่เป็นเอกลักษณ์ การวาดสีหน้าของตัวละครทำออกมาได้โอเวอร์แอคติ้งมาก แต่กลับเข้ากับเนื้อเรื่องและแนวทางการเล่าอย่างกลมกลืน สื่ออารมณ์ให้รู้สึกคล้อยตามได้อย่างดีเยี่ยมการ์ตูนเรื่องนี้เป็นผลงานของสะอาด นักคิดนักวาดที่คร่ำหวอดอยู่ในวงการการ์ตูนไทยมาอย่างยาวนาน มีผลงานมากมาย อาทิ ชายผู้ออกเดินทางตามเสียงของตัวเอง, คน/การ์ตูนหมา, ตูดเด็กวิทยา, สยามยิ้มแสยะและครอบครัวเจ๋งเป้ง เรื่องหลังสุดสนุกมากมีคนติดตามคาแรคเตอร์ตัวละครมากมาย จนออกฉบับรวมมาแล้วถึงสามเล่ม ส่วนการ์ตูนเรื่อง การศึกษาของกระป๋องมีฝัน เป็นหนังสือทำมือที่เจ้าตัวทำแจกให้คนอ่านฟรี ผมได้เล่มนี้มาตอนไปซื้อหนังสือเรื่องอื่นในบูทของเขา ตามความเห็นของผม การ์ตูนเรื่องนี้เปรียบเสมือนไดอารี่บันทึกความทรงจำของตัวนักวาดเอง ที่เขียนเพื่อให้คนอ่านได้ตั้งคำถามว่าระบบการศึกษาของบ้านเราเป็นเช่นไร หลายเรื่องที่เขาเล่าเป็นเรื่องจริงที่เคยเกิดขึ้นกับใครหลายคน มันจริงจนแม้จะเล่าด้วยมุมตลก แต่ก็กะเทาะความทรงจำอันขมขื่นได้อย่างไม่รู้ตัวสนุก ดี มีสาระ คือความเห็นส่วนตัวที่ผมอยากบอกให้ทุกคนที่ยังไม่เคยอ่าน ได้โปรดรีบหามาอ่าน แต่อย่างที่บอกไว้ว่าเรื่องนี้เป็นหนังสือทำมือ การหาฉบับเล่มมาอ่านจึงไม่ง่าย แต่ก็ไม่ยากที่จะได้อ่านครับ เพราะทางผู้วาดได้นำเนื้อหาทั้งหมดไปลงให้อ่านกันง่าย ๆ ที่เพจเฟซบุ๊คของเขา หากใครสนใจอยากอ่าน พิมพ์ Sa-ard สะอาด ลงในกูเกิ้ลนะครับ ผมเชื่อว่าทุกคนจะหวนนึกถึงเรื่องราวในวัยเรียนของตัวเองกันอย่างแน่นอน