เครดิตภาพจาก: Greta Hoffman / Pexels คนที่ดื่มกาแฟทุกวันเคยสงสัยไหมว่า ถ้าวันใดวันหนึ่งไม่ได้ดื่มกาแฟจะรู้สึกง่วงมากกว่าปกติ ทำให้คุณไม่สามารถที่จะหยุดดื่มกาแฟได้ บทความนี้จะอธิบายสาเหตุดังกล่าว รวมไปถึงวิธีการช่วยให้คุณเลิกเสพติดกาแฟ อะดีโนซีน (Adenosine) เป็นสารเคมีในสมอง ซึ่งหลาย ๆ คนจะคุ้นคำว่า Adenosine triphosphate (ATP) เป็นพลังงานให้กับเซลล์ อะดีโนซีนเป็นสารสลายตัวมาจาก ATP โดยเซลล์ประสาทในสมอง ซึ่งมีฤทธิ์ทำให้สมองเราตื่นตัว แต่ร่างกายของเรามีกลไกที่ป้องกันไม่ให้สมองทำงานมากเกินไปนั่นคือ เวลาเรานอน เซลล์ประสาทจะปล่อยอะดีโนซีนออกนอกเซลล์ เพื่อมาจับตัวรับอะดีโนซีน (Adenosine receptor) บริเวณเยื่อหุ้มเซลล์ประสาทในสมอง ทำให้อะดีโนซีนไม่ทำงานจึงทำให้เรารู้สึกง่วงนอน แสดงตัวอย่างดังภาพ a. แต่ทว่าในกาแฟมีสารเสพติดตัวหนึ่งที่มีฤทธิ์กระตุ้นระบบประสาทส่วนกลางทำให้ร่างกายเกิดการตื่นตัวนั่นคือ คาเฟอีน (Caffeine) ซึ่งมีโครงสร้างที่คล้ายกับอะดีโนซีน (ภาพ b.) เมื่อเราดื่มกาแฟเข้าไปทำให้คาเฟอีนเข้าไปแทนที่อะดีโนซีนและจับกับตัวรับอะดีโนซีนได้อย่างพอดีทำให้ร่างกายเรากลับมาตื่นตัวอีกครั้ง (ภาพ c.) ดังนั้นเมื่อเราดื่มกาแฟทุกวัน เซลล์ประสาทที่อยู่ในสมองจะสร้างตัวรับอะดีโนซีนเพิ่มขึ้นเพื่อรองรับปริมาณคาเฟอีนที่ดื่มเข้าไป (ภาพ d.) ณ ขณะนี้ตัวรับอะดีโนซีนมีเพิ่มมากขึ้น ดังนั้นถ้าวันใดวันหนึ่งคุณลืมดื่มกาแฟหรือไม่ได้นำคาเฟอีนเข้าสู่ร่างกายอะดีโนซีนจะเข้าไปจับตัวรับอะดีโนซีน เท่านั้นแหละมันจะทำให้คุณรู้สึกง่วงมากกว่าปกติ (ภาพ e.) จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้คุณเลิกดื่มกาแฟไม่ได้จนทำให้คุณเป็นคนที่อยู่ในภาวะติดคาเฟอีน (Caffeine dependence) ในที่สุด จากสาเหตุดังกล่าวทำให้เราทราบถึงต้นตอของการติดกาแฟ วิธีการหนึ่งที่ทำให้คุณเลิกติดคาเฟอีนก็คือ การควบคุมไม่ให้ตัวรับอะดีโนซีนเพิ่มขึ้นหรือง่าย ๆ คือ การนำคาเฟอีนเข้าสู่ร่างกายในปริมาณที่พอดี เมื่อในสมองของคุณมีตัวรับอะดีโนซีนมีมาก การลดปริมาณการดื่มกาแฟในแต่ละวันจะช่วยทำให้ตัวรับอะดีโนซีนลดลงหรือไม่เพิ่มขึ้นไปอีกจาก 4 แก้วต่อวัน ให้ลดเหลือ 3 แก้วและค่อยลดลงเรื่อย ๆ นอกจากนี้การดื่มน้ำสะอาดจะช่วยขับสารพิษออกจากร่างกาย อีกวิธีหนึ่งที่อยากจะแนะนำคือ การออกกำลังกาย เป็นการแก้ไขปัญหาทางอ้อมที่มีประสิทธิภาพ เนื่องจากการออกกำลังกายจะกระตุ้นให้เซลล์ประสาทในสมองผลิตสารเอ็นดอร์ฟิน (Endorphin) ทำให้ร่างกายสดชื่นกระปรี้กระเปร่าจะบรรเทาอาการง่วงซึมได้ เครดิตภาพจาก: AsapSCIENCE / Youtube ภาพ a. / ภาพ b. / ภาพ c. / ภาพ d. /ภาพ e. ออกแบบตกแต่งปกโดย: Canva อ้างอิงเนื้อหาจาก: youtube Paul.praisri เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !