พระตำหนักคำหยาด ตั้งอยู่ในอำเภอโพธิ์ทอง จังหวัดอ่างทอง ชื่อพระตำหนักไพเราะผู้อ่านไม่ทราบอาจจะนึกว่าเป็นพระตำหนักของเจ้านายสตรีผู้ใดผู้หนึ่งแท้ที่จริงแล้วพระตำหนักคำหยาดคือพระตำหนักปลีกวิเวกของพระเจ้าอุทุมพร ตั้งอยู่ใกล้วัดคำหยาด ตำบลคำหยาด พระเจ้าอุทุมพรหรือเจ้าฟ้าดอกมะเดื่อ(อุทุมพรแปลว่าต้นมะเดื่อ) หรือขุนหลวงหาวัด กษัตริย์องค์ที่ 32 แห่งราชวงศ์บ้านพลูหลวงแห่งกรุงศรีอยุธยาซึ่งพระเจ้าอยู่หัวพระบรมโกศผู้เป็นพระบิดาของพระองค์ทรงสร้างไว้ พระเจ้าอุทุมพรทรงขึ้นครองราชย์ได้เพียง 10 วันก็ทรงสละพระราชสมบัติให้พระเจ้าเอกทัศพระเชษฐาธิราชและทรงออกผนวชจนกระทั่งกรุงศรีอยุธยาเกิดศึกสงครามกับพม่าในยุคพระเจ้าอลองพญาจึงลาผนวชมาช่วยการศึก จากนั้นทรงกลับไปผนวชอีกครั้ง จนกรุงศรีอยุธยาแตกพระองค์และเชลยจากกรุงศรีอยุธยาถูกต้อนไปยังกรุงอังวะและอีก 16 ปีต่อมาได้ย้ายจากกรุงอังวะไปประทับอยู่ที่กรุงอมรปุระ จนเสด็จสวรรคตจึงมีที่มาแห่งสมญานามว่า "ขุนหลวงหาวัด"พระตำหนักคำหยาดโบราณสถานที่ทำให้ระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณขององค์พระมหากษัตริย์ไทย เป็นสถานที่ปลีกวิเวกเมื่อทรงผนวชและรอเข้าสมทบร่วมทำการศึกกับชาวบ้านบางระจัน ผู้เขียนเองเคยอ่านข่าวเมื่อประมาณ 4-5 ปีที่แล้วว่าสมาคมสถาปนิกสยามได้ร้องขอไปทางการประเทศเมียนม่าว่าจะทำการอนุรักษ์สถูปของพระเจ้าอุทุมพรในเมืองอมปุระไว้ ผู้เขียนจึงมีความสนใจในพระราชประวิติของพระองค์ เมื่อมีโอกาสผ่านไปทางจังหวัดอ่างทองผู้เขียนจึงอยากเห็นพระตำหนักคำหยาดสักครั้ง พระตำหนักคำหยาดก่อด้วยอิฐถือปูนขนาดกว้าง 10 เมตรยาว 20 เมตรปัจจุบันด้วยกาลเวลาที่ยาวนานนับหลายร้อยปีพระตำหนักคำหยาดคงเหลือแต่ผนัง 4 ด้าน แต่ยังคงความงดงามอย่างเรียบง่ายทรงภูมิปัญญาของสถาปนิกยุคเก่า ในช่วงวันที่ 23-24 ธันวาคม เวลา 17.00 นาฬิกาก่อนพระอาทิตย์ตกดินของทุกปีจะเกิดปรากฏการพระอาทิตย์ตกลอดช่องผ่านหน้าต่าง ช่องประตู เป็นการชดเชยแสงจากฤดูหนาวซึ่งจะมืดเร็วเป็นที่น่าอัศจรรย์และน่าชมอย่างยิ่งมีโอกาสผู้เขียนจะไปชมสักครั้งค่ะ การเดินทางใช้เส้นทางด่วนบางปะอิน-ปากเกร็ด ทางพิเศษอุดรรัถยาหรือใช้เส้นทางอ่างทองโพธิ์ทองไปทางทิศตะวันตกประมาณ 2 กิโลเมตร ข้างๆพระตำหนักจะมีคุณยาย 2 ท่านเป็นพี่น้องกันขายดอกไม้ธูปเทียนทอง อุดหนุนคุณยายได้นะคะคุณยายจะถามว่าขออะไรท่านมั้ย ผู้เขียนไม่ได้ขออะไร คุณยายท่านว่าทำไมไม่ขอพรท่านล่ะท่านให้นะ ขอท่านสิสมหวังนะ ผู้เขียนยิ้มบอกคุณยายว่าแล้วจะกลับมาใหม่ค่ะให้คุณยายรอนะคะขอให้คุณยายแข็งแรงนะคะแล้วหนูจะกลับมาใหม่ค่ะ เวลาเปิดปิดโบราณสถานพระตำหนักคำหยาด 8.00-17.00 น. เครดิตข้อมูลพิพิธภัณฑ์ ประวัติพระตำหนักคำหยาดมาจาก www.MuseumThailand.com เครดิตภาพถ่ายโดยผู้เขียนค่ะ
