"ลาภมิควรได้" หากผู้อ่านอยู่ในแวดวงนักกฎหมาย น่าจะพอทราบว่ามันคืออะไร ถ้าบังเอิญผู้อ่านไม่อยู่ ผมเกรงว่าท่านน่าจะหมายถึงอาหารที่มักสั่งในร้านส้มตำ - เชิญไปเล่นตรงโน้นครับลาภไม่ควรได้/ลาภควรได้กล่าวอย่างง่าย คือ ลาภควรได้หมายถึง สิทธิหรือผลประโยชน์ตอบแทน ที่สามารถหาเหตุผลทางกฎหมายรองรับได้ เช่น ลาภลอยที่ได้โดยชอบด้วยกฎหมาย เช่น ดอกเบี้ยจากเงินฝาก ซึ่งเกิดจากธุรกรรมการฝากเงิน ที่สถาบันการเงินจ่ายผลตอบแทนให้ ดังนั้นดอกเบี้ยจึงเป็นลาภควรได้ แต่ในทางตรงกันข้าม "ลาภมิควรได้" ย่อมหมายถึงผลประโยชน์ที่หาความชอบด้วยกฎหมายไม่ได้ จึงสมควรที่จะถือเป็น "ลาภมิควรได้" ยกตัวอย่าง คุณได้รับเงินจากการโอนผิดบัญชีจากใครก็ไม่รู้ ต้องถามกลับว่า คุณทราบไหมครับว่าเงินดังกล่าวโอนมาเข้าบัญชีคุณเพราะอะไร ถ้าคุณไม่ทราบ นั่นแหล่ะอาจจะถือเป็นลาภมิควรได้กฎหมายจึงกำหนดให้ผู้ได้ลาภ เช่น ว่าต้องคืนลาภให้แก่บุคคลที่สมควรจะได้ประโยชน์จากลาภงอก (ลาภมิควรได้) ดังนั้น คุณมีหน้าที่ต้องคืนเงินที่ได้รับโอนผิดมาแก่เจ้าของเงิน มิใช่ เอาเงินไปใช้เสียหมด ส่วนตัวผมมองว่าการใช้เงินหมดแล้ว ย่อมไม่ใช่ข้อแก้ตัวว่าคุณไม่รู้ ไม่ทราบ ไม่รับรอง ตราบเท่าที่คุณไม่ได้ประกอบสัมมาชีพที่เงินเข้าออกหลักพัน หลักหมื่น ต่อวัน มันจะฟังดูย้อนแย้งนะครับ ว่า คุณไม่มีทางรู้ว่าเงินเป็นของใคร เลยใช้เสียหมด ตลกร้ายเกินไปละ! กลับกัน ถ้าคุณประกอบธุรกิจที่มีเงินเข้าออก เป็นหลักพันหลักหมื่นบาทต่อวัน เน้นว่า ต่อวัน มันถึงจะฟังขึ้นว่าเอาเงินที่โอนผิดไปใช้แล้ว แต่ถึงอย่างไร เงิน มันมีมูลค่าในตัวเอง เมื่อนำไปใช้แล้ว คุณก็ควรมีหน้าที่คืนเท่าจำนวนที่นำไปใช้อยู่ดี จะอ้างว่าใช้หมดแล้วไม่คืน คงจะฟังดูประหลาด เพราะตอนใช้คุณไม่ได้คำนึงถึงเลขบนธนบัตรเลย เพราะหนี้เงินนั้นมันคำนึงแค่มูลค่า ส่วนตัวผมจึงมองว่า การเอาเงินคนอื่นไปใช้โดยที่ไม่ตรวจสอบที่มา หรือ อยู่ดี ๆ ก็มีเงินงอกมาในบัญชี คุณมีหน้าที่เก็บเงินเหล่านั้นไว้ ถามไปยังธนาคารว่าเงินดังกล่าว (โอนผิด) ถูกโอนมาจากแหล่งใด เพราะบางทีอาจจะเป็นเงินร้อนที่เหล่ามิจฉาชีพ อาศัยบัญชีคุณเป็นแหล่งพักเงิน เดี๋ยวคุณจะซวยไปด้วย เพราะน่าจะเข้าองค์ประกอบ การเป็นผู้สนับสนุนผู้กระทำความผิดตามกฎหมายอาญาของแถมผู้อ่านบางท่านอาจสงสัยว่า แล้วที่แม่ค้า-พ่อค้าแถมของมาให้ ถือเป็นลาภมิควรได้หรือไม่? ตอบสั้น ๆ ว่า "ไม่" เพราะของแถมมันอยู่บนเหตุผลที่ชอบด้วยกฎหมาย คือ การให้โดยเสน่หา (ให้ฟรี ๆ) ดังนั้นเมื่อมันเป็นลาภควรได้ คุณก็ไม่ต้องใจดีคืนของแถมให้พ่อค้า-แม่ค้า หรือเพราะคุณกลัวเขาจะขาดทุน (ก็ใจดีเกิน-ช่างอุทิศตนอะไรเช่นนี้)***จากที่กล่าวมาข้างต้นนั้น ทำให้เราสามารถจำแนกลาภมิควรได้ออกเป็นทรัพย์สินทั่วไป และทรัพย์สินที่มีลักษณะพิเศษ เช่น "เงิน""หนี้เงิน” นั้น จริง ๆ มีอยู่ในบทบัญญัติมาตรา 412 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งพาณิชย์ที่ว่ามีต่อ...(2)[มีต่อ]ปก โดย Malvestida Magazine / Unsplash ภาพที่ 1 โดย vectorjuice / freepik ภาพที่ 2 โดย pch.vector / freepik ภาพที่ 3 โดย freepik / freepik