วันนี้เรามีสถานที่และภูมิปัญญาท้องถิ่นมาเเนะนำให้ทุกคนกันค่ะ หลายคนคงรู้จัก "ปลาตะเพียนใบลาน" ซึ่งปลาตะเพียนใบลานในสมัยก่อนถือว่าเป็นสิริมงคลมากๆ หากใครมีเเขวนไว้หน้าบ้าน หรือแขวนไว้ให้เด็กดูเล่นก็ถือว่าเป็นสิริมงคลกับเด็กเช่นกันค่ะ ปัจจุบันปลาตะเพียนใบลานเริ่มได้ความนิยมน้อยลง ด้วยยุคสมัยที่เปลี่ยนไป แต่ก็ยังมีกลุ่มอาชีพปลาตะเพียนใบลาน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ที่ยังสืบสานภูมิปัญญานี้อยู่ ทำมาหลายรุ่นเริ่มจากในครัวเรือน จนมาเป็นอาชีพ ถึงแม้ปัจจุบันจะได้รับความนิยมน้อยลง และมีสถานการณ์ โควิด19 ทางกลุ่มอาชีพก็พยายามรับมือกับทุกปัญหา เพื่อให้ภูมิปัญญานี้ยังอยู่คู่คนไทยมาตลอด จากประวัติที่ได้เข้าไปสัมภาษณ์สมาชิกในกลุ่มอาชีพนี้ เล่ากันว่า ปลาตะเพียนใบลานต้นกำเนิดอยู่ที่ ท่าวาสุกรี จังหวัดพระนครศรีอยุธยา แต่ก่อนมีชาวไทยมุสลิมประกอบอาชีพริมสายน้ำในแม่น้ำเจ้าพระยา มีความคุ้นเคยกับปลาตะเพียน เวลาว่างจึงนำใบลานมาฉีกเป็นเส้นๆ เเละสานเป็นรูปปลาตะเพียน แต่ก่อนมีวัสดุจากธรรมชาติที่นำมาใช้คือ ใบมะพร้าว ใบตาล ใบเตย ใบลาน เเต่ใบลานมีความคงทนกว่า ใบลานจึงถูกนิยมนำมาสานปลาตะเพียนตั้งเเต่นั้นมา สมาชิกในกลุ่มอาชีพยังเล่าอีกว่า ปลาตะเพียนใบลาน ถือว่าเป็นสัญลักษณ์แห่งความอุดมสมบูรณ์ ถูกนิยมนำมาเป็นของเล่นให้เด็ก เเขวนไว้ที่เปลให้เด็กดูเล่น เเละยังเสริมสิริมงคลให้กับบ้านที่เเขวนปลาตะเพียนอีกด้วย เมื่อปลาตะเพียนเริ่มเป็นที่นิยม การสานปลาตะเพียนก็ถูกสืบสานต่อมาเรื่อยๆ กระจายไปในหลายจังหวัด จนสามารถสร้างรายได้ให้ในครัวเรือน และในชุมชน สืบสานกันมาอย่างยาวนานนับ 100 ปี ปัจจุบันกลุ่มอาชีพจักสานปลาตะเพียนใบลาน ยังคงสืบสานกันต่อมา โดยมีคุณ พีรยา เนตรทิพย์ เป็นผู้ดูเเลกลุ่มอาชีพ คอยเเจกจ่ายงานให้กับสมาชิกในกลุ่มอาชีพเพื่อให้ได้มีงานสานปลาตะเพียนใบลาน เมื่อมีคนสั่งซื้อปลาตะเพียนใบลาน ปัจจุบันกลุ่มอาชีพนี้นอกจากจะจำหน่ายให้กับผู้ที่สนใจแล้ว ทางกลุ่มอาชีพยังสอนวิธีการสานปลาตะเพียนใบลาน ให้กับนักท่องเที่ยว นักศึกษา ที่สนใจงานหัตถกรรมภูมิปัญญาท้องถิ่นนี้อีกด้วย ในปัจจุบันปลาตะเพียนถูกดัดเเปลงไปโดยการนำเอาเส้นพลาสติกมาสาน เพื่อต้องการให้เกิดสีสัน และคงทนกว่า แต่ทางกลุ่มอาชีพยังคงใช้ใบลานเหมือนเดิม ถึงแม้จะมีขั้นตอนมากกว่า แต่ก็คงไว้ในเอกลักษณ์ที่เเท้จริงของปลาตะเพียนใบลาน ถึงแม้ไม่ได้ปรับเปลี่ยนไปใช้เส้นพลาสติก แต่ทางกลุ่มอาชีพ ก็พัฒนาในเรื่องลวดลาย ให้ดูแปลกใหม่ ตามยุคสมัย เพื่อให้ปลาตะเพียนยังคงอยู่ไว้ คุณพีรยา เนตรทิพย์ ยังคงนำกลุ่มอาชีพ สืบสานภูมิปัญญา การสานปลาตะเพียนใบลาน ให้ยังคงอยู่กับคนไทยไปตลอด แม้ยุคสมัยจะเปลี่ยนไปแค่ไหน ก็อยากให้คนไทยกลับมาสนใจงานหัตถกรรมภูมิปัญญาท้องถิ่นของไทยเรา เพราะงานหัตถกรรมของไทย มีเสน่ห์มากๆ หากเรายังคงอนุรักษ์และช่วยกันสืบสานต่อไป หากใครที่สนใจในงานสานปลาตะเพียน สามารถติดต่อกลุ่มอาชีพจักสานปลาตะเพียนใบลาน บ้านเลขที่ 13 หมู่ 1 ต.ภูเขาทอง อ.พระนครศรีอยุธยา จ. พระนครศรีอยุธยา หรือโทร. 089-809-9532 ติดตามผลงานการสานปลาตะเพียนของกลุ่มอาชีพ หรือต้องการสั่งซื้อ สามารถติดตามได้ที่ Pag Facebook : ปลาตะเพียนสานคุณประพาส by Peeraya เครดิตภาพ : ภาพจากผู้เขียนทั้งหมดสัมภาษณ์โดย : ผู้เขียนทั้งหมดเปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !