หนึ่งในความน่ารักของชาวเมืองชลบุรีก็คือ งานประเพณีวิ่งควายที่จัดกันมานานเป็นร้อยปี จัดกันเป็นประจำทุกปีหนึ่งวันก่อนวันออกพรรษา ควายช่วยเหลือชาวนาอย่างเหนื่อยยากมามากแล้ว ชาวเมืองจึงคิดอยากตอบแทนบุญคุณควาย จัดงานนี้เพื่อให้ควายได้พักผ่อน ไม่ต้องทำงาน ให้ได้สนุกสนานกันไปกับเจ้าของด้วยกัน กลายเป็นการพาควายไปโชว์ตัว และชาวบ้านเองก็ได้พบปะสังสรรค์กัน เป็นงานรื่นเริงของชาวชลบุรีที่ต้องไปชม การเลี้ยงและการฝึกควายวิ่ง จึงได้กลายเป็นภูมิปัญญาของชาวเมืองชลบุรีไปด้วย ผู้สืบทอดภูมิปัญญาในการเลี้ยง และฝึกควายวิ่งนี้คือ คุณทรงพล คงประเวศ ผู้เชี่ยวชาญเรื่องเลี้ยงควาย ได้ถ่ายทอดจิตวิญญาณเรื่องวิ่งควายไว้ว่า “จังหวัดชลบุรีเป็นจังหวัดที่น่าอยู่ มีทั้งทะเลทั้งภูเขา กินข้าวหลามต้องแถวหนองมน ถ้าวิ่งควาย ต้องบ้านบึงชลบุรี จะดังที่สุด” คุณทรงพลเล่าว่า วิ่งควายนี้เกิดขึ้นเมื่อชาวนาทำนาเสร็จ ก็ไม่รู้จะทำอะไรต่อ เลยลองเอาควายจูงบ้าง วิ่งบ้าง และพัฒนาเป็นเริ่มขี่ด้วย พัฒนามาเรื่อยๆ จนมาถึงทุกวันนี้ ถามถึงลักษณะควายที่จะเป็นตัววิ่งที่ดีต้องดูยังไง คุณทรงพลบอกว่า “ลักษณะควายที่ดูมองแล้วว่าวิ่งดีหรือไม่ดี ขึ้นอยู่กับสายตาของคน ว่าใครชอบหุ่นไหนลักษณะไหน” สำหรับคุณทรงพล จะชอบควายที่ดูก้นกลมๆ และแข็งแรง “การดูแลควายก็เหมือนกับดูแลลูก เช้ามาก็ต้องดูแลอาบน้ำ เอาไปผูกกินหญ้า พอเย็นตอนบ่ายๆ ก็ต้องเอาไปล่าม ไม่ให้โดนต้นไม้เดี๋ยวจะชนเอา เพราะเขาควายจะเสียได้ พอ 5 -6 โมงก็เอาเข้านอน” หัวใจสำคัญมากก็คือ “การฝึกควายวิ่งต้องคลุกคลี ลูบให้เชื่องให้ฟังกัน พอไม่ดื้อแล้วก็จูงไปให้เดินทาง ให้รู้จักทางที่วิ่ง ค่อยเริ่มจากเดินเหยาะๆ ก่อน แล้วค่อยวิ่งมาได้” “อนาคตเรายังไม่รู้ว่าจะมีลูกหลานสานต่อหรือเปล่า อยากให้สืบสานประเพณีวิ่งควายของจังหวัดชลบุรีไว้ตลอดไป เพราะความมีบุญคุณต่อเรา ควายก็คือชีวิตของพวกเราด้วยนี่ล่ะ” คุณทรงพลได้ฝากความหวังไว้กับคนรุ่นต่อๆ ไป มาช่วยกันรักษาประเพณีวิ่งความของชาวเมืองชลบุรีเอาไว้ เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย : ควายวิ่งจะเคยชินกับการขึ้นหลังแล้ววิ่ง เมื่อถูกฝึกวิ่งแล้ว จะขี่เล่นไม่ได้ เมื่อไหร่ที่ขึ้นขี่ ควายจะวิ่งออกไปในทันที
