สวัสดีครับ ทุกคนอาจสงสัยกับคำว่า พิธีกรรม ซึ่งพิธีกรรม มีหลายอย่างหลายประเภท แต่ละอย่างมีความแตกต่างกันออกไป ทำเพื่ออะไร ทำแล้วได้อะไร มีวัตถุประสงค์เพื่ออะไร แน่นอนว่าหลายคนอาจยังไม่รู้ถึงความหมายที่แน่ชัด วันนี้ผมจะยกตัวอย่างพิธีกรรมของคน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (อีสาน)มาให้ทุก ๆ คนได้รู้กันว่าขั้นตอนการทำ เขาปฎิบัติกันยัง ทำแล้วมีผลต่อตัวบุคคลยังไง ซึ่งพิธีกรรมเรียกว่า พิธีกรรมลำผีฟ้า อุปกรณ์ที่ใช้สำหรับการประกอบพิธีกรรมลำผีฟ้ามีอะไรบ้าง 1. ขันธ์ 5 ประกอบไปด้วย ดอกไม้ 5 คู่ เทียน 5 คู่2. กระจก หวี แป้ง น้ำมัน 3. หมาก พลู บุหรี่5. บายศรี ทำด้วยใบตอง ประดับตกแต่งด้วยดอกไม้6. ซิ่น (ผ้าถุง) โสร่ง ผ้าขาวม้า ผ้าขาว7. ขันน้ำมนต์ ขันที่ใส่ด้วยเสื้อผ้าต้นกล้วยต้นอ้อย (ขันขวัญ)8. แม่หมอ (ผู้นำในในระหว่างการทำพิธี)9. หมอแคน (หมอม้า) ผู้ที่เป่าแคนในการทำพิธีเริ่มพิธี ชาวอีสานมีความเชื่อเรื่องการนับถือผี ผีเทวดาที่อยู่เบื้องบน( ผีฟ้า) ผีไร่ ผีนา ผีบรรพบุรุษ ผีป่าผีดง เป็นต้น ซึ่งเมื่อเกิดการเจ็บไข้ได้ป่วยขึ้น แล้วรักษาที่โรงพยาบาลไม่หาย อาการไม่ดีขึ้นชาวบ้านจะเชื่อว่าเกิดจากการกระทำของ ผี จึงได้ไปเชิญแม่หมอประจำหมู่บ้านเรียกว่า หมอลำผีฟ้า เป็นผู้ที่มีวิชาอาคมในการติดต่อสื่อสารกับผีฟ้าได้ และได้ทำพิธีเสี่ยงหาสาเหตุการเจ็บป่วยของบุคคลที่ป่วยนั้น ว่าเกิดจากผีตนใดที่มาทำให้เจ็บป่วย ซึ่งพิธีกรรมนี้ได้รับการถ่ายทอดมาจากรุ่นสู่รุ่น ที่สืบทอดกันมาจนถึงทุกวันนี้ ขั้นตอนการทำพิธี หมอมาถึงบ้านผู้ป่วยแล้ว ก็เริ่มการจัดเตรียมเครื่องบูชาผีฟ้า (คาย) เมื่อเสร็จเรียบร้อยแล้วแม่หมอจะทำการอัญเชิญผีฟ้าลงมา เพื่อถามไถ่หาสาเหตุการเจ็บป่วย โดยการเชิญผีฟ้านี้ต้องมีหมอแคน(หมอม้า)เป่าบรรเลงไปในขณะทำพิธี เมื่อผีฟ้าลงมาแล้ว แม่หมอจะมีอาการสั่น(เข้าทรง) และลุกขึ้นฟ้อนรำในพิธีจากนั้น แม่หมอก็จะบอกกับคนป่วยว่าสาเหตุที่เจ็บป่วยเกิดจากอะไร วิธีการแก้ไขทำยังไง ผีตนใหนมาทำให้เจ็บป่วย เช่น ถ้าผู้ป่วยเกิดจากการทำของผีไร่ ผีนา วิธีการแก้ไข คือ ทำการบวงสรวงขมาด้วย ไก่ 1 ตัว และเหล้า 1 ขวด เป็นต้นเสร็จพิธี สุดท้าย เมื่อรู้ถึงสาเหตุที่เจ็บป่วยแล้วแม่หมอก็จะแนะนำการปฏิบัติกับผู้ป่วย เมื่อผู้ป่วยหายดีแล้วก็จะเข้าเป็นบริวารของแม่หมอ (รับขันธ์) เพื่อเป็นการตอบแทน ผีฟ้า ที่ช่วยให้หายป่วยในครั้งนี้ พร้อมกับการร่ายรำไปรอบ ๆ เครื่องบูชาผีฟ้าเพื่อเป็นการส่งผีเป็นอันเสร็จพิธี และจะมีการลงข่วงผีฟ้าประจำปี (พิธีไหว้ครู) โดยบริวารทั้งหมดที่แม่หมอรักษาหาย จะต้องมีขันธ์ 5 ไปรวมตัวกันที่บ้านแม่หมอ เพื่อทำพิธีไหว้ครูบาอาจารย์ โดยจะมีการบอกกล่าวสิ่งศักดิ์สิทธ์ผีฟ้าและการฟ้อนรำของบริวารทั้งหมด ให้อยู่เย็นเป็นสุข สำหรับความเชื่อในแต่ละท้องถิ่นนั้นมีหลากหลายและแตกต่างกันออกไป ผมว่าเป็นความเชื่อที่ดีงาม และเป็นสิ่งที่สร้างขึ้นมาเพื่อเป็นที่พึ่งทางใจ สร้างขวัญกำลังใจให้กับผู้คนในพื้นที่นั้น ล้วนมีคุณค่าทางวัฒนธรรม และสร้างความความสุขสร้างความสามัคคีขึ้นในหมู่คณะด้วยนะครับภาพถ่ายทั้งหมดโดย : ผู้เขียน