ความรู้
มดจะฉี่ใส่คนเวลากัดด้วยหรือไม่? เบื้องหลังอาการแสบคัน

"มดฉี่ใส่ตา" เคยมีคนที่บ้านบอก ตอนแรกฟังดูก็รู้สึกแปลก นึกในใจว่า "มีด้วยเหรอ? มดฉี่ใส่ตา" เพราะผู้เขียนไม่เคยโดน เคยแต่ถูกมดกัด ซึ่งคนที่โดนเขาบอกว่า อาการมันแสบมาก
สัญชาตญาณการปกป้องตัวเองของมด คือการกัด ด้วยขากรรไกรคู่หน้าอันแข็งแรง มดแดงเป็นประเภทที่จัดว่าดุใช้ได้เลย อย่าได้เผลอปล่อยให้มันไต่ขึ้นตามตัวได้เชียว รับรองถอดเสื้อแทบไม่ทัน
นอกจากการกัด มดบางชนิดก็ต่อยด้วยเหล็กไน และอีกวิธีคือจัดการกับผู้บุกรุกด้วยอาวุธเคมีที่ถูกเก็บซ่อนไว้ตรงช่องบริเวณปลายท้อง เคยเห็นในวีดีโอสารคดีเป็นภาพสโลโมชั่นของกองทัพมดที่กำลังช่วยกันพ่นสารพิษใส่ผู้บุกรุก
สารที่ว่านี้ถูกค้นพบครั้งแรกโดยนักธรรมชาติวิทยา มีนามว่า John Ray เมื่อปีค.ศ. 1671 เขาได้นำซากแมลงที่ตายแล้วจำนวนมาก มากองรวมกัน จัดการบดให้ละเอียด กลั่นออกมาจนได้สารน้ำใสที่มีกลิ่นฉุน แรง แสบจมูก ดังนั้นจึงตั้งชื่อสารนี้ให้ว่า กรดฟอร์มิก หรือ กรดมด ( Formic acid) มาจากภาษาละตินคำว่ามด คือ Formicidae
Advertisement
Advertisement
เนื่องจากมันเป็นกรดที่สามารถสกัดได้จากสัตว์ จึงถูกจัดให้เป็นกรดอินทรีย์ (Organic acid) เป็นกรดที่มีฤทธิ์กัดกร่อนไม่รุนแรง นอกจากนี้อาจสกัดโดยผ่านกระบวนการหมักโดยจุลินทรีย์ (Fermentation) หรือ กระบวนการรมควันจากการเผาไม้ (Smoking) บางครั้งกรดนี้ก็เรียกว่า กรดเมทาโนอิก (methanoic acid) เป็น กรดคาร์บอกซิลิก (carboxylic acid) ชนิดหนึ่ง ที่มีโครงสร้างไม่ซับซ้อน มีสูตรโมเลกุลคือ HCOOH กรดนี้ได้มีการนำไปใช้ประโยชน์ในเชิงอุตสาหกรรมหลายด้าน ด้วยคุณสมบัติต้านแบคทีเรีย สร้างกลิ่นและเสริมรส ดังนั้นจึงมีการใช้ในอุตสาหกรรมอาหาร เครื่องดื่ม ฟอกหนัง และการผลิตก้อนยาง เป็นต้น ส่วนปฎิกิริยาเมื่อโดนผิวหนังก็ทำให้เกิดอาการระคายเคือง แสบ
แล้วเจ้ากรดฟอร์มิกมันมาจากฉี่ของมดด้วยหรือไม่ จากแหล่งข้อมูล พบว่ามดมันไม่ได้ฉี่ออกมาเป็นน้ำ เหมือนหมาหรือแมวอย่างที่ใครหลายคนคิด
Advertisement
Advertisement
เนื่องจากโครงสร้างร่างกายของมด มันมีผิวหนังภายนอกที่แข็งเรียกกันว่า Exoskeleton ดังนั้นมันต้องมีการควบคุมปริมาณความชื้น เพื่อไม่ให้เสี่ยงต่อสภาวะร่างกายแห้งเกินไป กลไกร่างกายจึงจัดการดูดเอาความชื้นออกจากฉี่ (ยูเรีย) แล้วสร้างกรดยูริก ให้ขับออกมาเป็นของแข็ง พร้อมๆ กับเศษซากอึแห้ง คล้ายผง
ดังนั้นที่บอกว่าฉี่ใส่ เห็นทีจะไม่ใช่ แต่เป็นกรดฟอร์มิกที่ถูกพ่นออกมามากกว่า เวลาที่บังเอิญมดมันไต่ขึ้นตัวเราโดยไม่รู้ตัว พอเอามือไปปัดมันออก ในขณะที่มันอยู่ใกล้ดวงตาเราพอดี มันก็เลยพ่นกรดใส่ ดวงตาเป็นอวัยวะที่เป็นเนื้อเยื่ออ่อนบางอยู่แล้ว จึงทำให้รู้สึกเจ็บแสบมากขึ้นไปอีก
ถามว่าจะเป็นอันตรายมากหรือไม่ อันนี้ก็ขี้นอยู่กับปริมาณที่สัมผัส ซึ่งการปฐมพยาบาลเบื้องต้นก็คือ ใช้น้ำเปล่าที่สะอาดล้างตาให้เร็วที่สุด ยังไม่ควรใช้น้ำยาหยอดตาใดๆ ทั้งสิ้น ถ้าอาการดีขึ้น ก็โชคดีไปถือว่าโดนในปริมาณไม่มาก แต่ถ้ายังแสบและเจ็บไม่หาย ก็ควรไปหาจักษุแพทย์ ทำการรักษาภายใต้การดูแลของหมอจะดีที่สุด
Advertisement
Advertisement
อ้างอิงแหล่งข้อมูลจาก
เครดิต: ภาพปกและภาพประกอบทั้งหมดโดย Arayada
7-11 Community ห้องลับเมาท์มอยของกินของใช้ในเซเว่น อะไรดีอะไรใหม่ ต้องรู้ ต้องคุย ต้องแชร์

ได้อยู่บ้านไร่ใกล้ชิดธรรมชาติ เลยเป็นแรงบันดาลใจให้อยากเขียนเรื่องราวสวยงามรอบๆ ตัว
ความคิดเห็น
