เราเป็นคนโคราชที่เกิดและโตที่โคราชแต่บ้านเราอยู่ในเขตในเมือง โดยปกติแล้วจะไม่ค่อยพูดภาษาโคราชกันเท่าไหร่อีกทั้งบ้านเรามีเชื้อสายจีนเลยใช้ภาษากลางเป็นหลักทั้งครอบครัว แต่ตอนสมัยที่เราเรียนหนังสือเราจะมีเพื่อนที่มาจากต่างอำเภอเยอะมากรวมถึงตอนทำงานก็จะมีเพื่อนร่วมงานที่มาจากต่างอำเภอเป็นส่วนใหญ่ ทำให้เราได้ใช้ภาษาโคราชสื่อสารกับเพื่อนในสมัยเรียนและเพื่อนร่วมงานอยู่เสมอ ส่วนตัวของเรามองว่าภาษาแต่ละท้องถิ่นมันมีเสน่ห์ในตัวของมันเองไม่ได้บ้านนอกอย่างที่หลายคนมอง เราว่าคนที่ใช้ภาษาท้องถิ่นพูดกันด้วยความสุภาพมากกว่าคนที่ใช้ภาษากลางสื่อสารกัน หลายครั้งที่เราเห็นคนมักจะอายที่จะใช้ภาษาท้องถิ่นของตนเองเพียงเพราะว่ากลัวว่าจะถูกสังคมรังเกียจหรือดูถูกวันนี้เราเลยอยากมาแนะนำภาษาโคราชให้ทุกคนได้รู้จักกับการใช้พูดและความหมายของคำเหล่านี้ ว่ามันมีเสน่ห์และน่ารักแค่ไหนเวลาที่เราใช้สื่อสารกัน ดังนี้เด้อ คนโคราชส่วนใหญ่เวลาพูดอะไรจะชอบลงท้ายประโยคด้วยคำว่า เด้อ ซึ่งมันหมายความว่าด้วยนั้นเอง เช่น ไปดาเด้อ (ไปด้วยนะ) , เผื่อดาดเด้อ (ฝากของฉันด้วย) , ไม่รู้เด้อ (ไม่รู้ด้วย) เป็นต้น ซึ่งคำนี้จะได้ยินบ่อยมากในการสนทนามันเหมือนคำที่ฮิตและต้องมีต่อท้ายประโยคในช่วงที่สนทนากันอยู่เสมอเงียบจ้อย ความหมายคือ เงียบมากหรือหายไปเลย ใช้พูดถึงคน สัตว์ สิ่งของ บรรยากาศ เป็นต้น เช่น หายเงียบจ้อย (หายไปเลย) , ถนนเงียบจ้อย (ถนนเงียบมาก) เป็นต้นโพด ความหมายคือเยอะมากใช้ลงท้ายประโยคที่ต้องการขยายความให้เห็นภาพว่ามันเยอะมาก เช่น เยอะโพด (เยอะมาก ๆ ) , เสียงดังโพด (เสียงดังมาก) , จ่นโพด (วุ่นวายมากหรือยุ่งมาก) เป็นต้นสะออนแท้ ความหมายคือ น่ารักจริง ๆ ใช้ชมคน สัตว์ เป็นต้น เช่น ลูกเขาคือน่าสะออน (ลูกของเขาทำไมน่ารักจริง ๆ ) , หน้าเป็นตาสะออน (หน้าตาน่ารักมาก) เป็นต้นแจ้งแล้ว ความหมายคือ เช้าแล้วหรือสว่างแล้ว ใช้บอกเวลาหรือบรรยากาศ เช่น ตอนแจ้งแล้ว (ตอนเช้าแล้ว) , เปิดไฟให้มันแจ้งหน่อย (เปิดไฟให้สว่างหน่อย) เป็นต้นพอกะเทิน ความหมายคือ การทำอะไรค้างคาเอาไว้ยังไม่ทันแล้วเสร็จ เช่น ซักผ้าก็ทำพอกะเทินเนาะ (ซักผ้าก็ทำไม่ทันเสร็จ) , บอกให้ช่วยทำงานบ้านก็ทำพอกะเทินอีกแล้ว (บอกให้ช่วยทำงานบ้านก็ทำค้างเอาไว้อีกแล้ว) เป็นต้นงึดหลาย ความหมายคือ งงมาก ใช้อธิบายความรู้สึกที่สงสัยและไม่เข้าใจ เช่น ทำไมต้องด่ากันด้วยงึดหลาย (ทำไมต้องด่ากันด้วยงงมาก) , เพิ่งกินไปยังจะกินได้อีกคืองึดหลาย (เพิ่งกินไปยังจะกินได้อีกหรองงมาก) เป็นต้นภาษาโคราชยังมีอีกหลากหลายคำที่คนโคราชนิยมใช้พูดคุยกัน โดยส่วนใหญ่คนโคราชตามต่างอำเภอจะยังใช้ภาษาโคราชในการสื่อสารกันและและยังคงเอกลักษณ์ของคนโคราชเอาไว้อย่างแท้จริง แม้ว่าตัวเราเองอาจจะพูดภาษาโคราชได้ไม่มากแต่หากถามว่าเราฟังเข้าใจไหมเราเข้าใจภาษาโคราชเป็นอย่างดี นอกจากเจอคำไหนที่ยาก ๆ ก็จะถามเพื่อน ๆ ว่ามันหมายความว่ายังไง และที่เราสังเกตเห็นคือคนโคราชตามต่างอำเภอหากคุยกับคนที่รุ่นราวคราวเดียวกันจะใช้คำว่า แก แทนการเรียกคนอื่น ฉัน แทนการเรียกตัวเอง แต่หากเป็นคนที่อายุน้อยกว่าซึ่งเป็นผู้หญิงจะแทนตัวเองว่านาง ถ้าเป็นผู้ชายจะแทนตัวว่านาย เรามองว่ามันเป็นการให้ความเคารพกันแทนการสื่อสารที่ดีจึงมองว่าภาษาแต่ละท้องถิ่นมันมีเสน่ห์น่าค้นหาและทำให้การสื่อสารดูน่ารักและอ่อนโยนมากยิ่งขึ้นจริง ๆ เครดิตภาพจาก freepik.com ภาพหน้าปก / ภาพที่ 1 / ภาพที่ 2 / ภาพที่ 3