เมืองโคราชเป็นเมืองใหญ่ที่มีความเจริญใกล้เคียงกับกรุงเทพฯ และเป็นเมืองที่ปีประวัติความเป็นมาที่ยาวนานด้วยเหตุนี้เราจึงเห็นมรดกทางวัฒนธรรมที่ตกทอดมาให้เห็นให้ศึกษากันในสมัยปัจจุบัน แต่หลักฐานทางประวัติศาสตร์หรือโบราณวัตถุนั้นเป็นสิ่งที่กระจายกันอยู่ตามพื้นที่ต่าง ๆ ทั้งอยู่ใต้ดิน อยู่ตามวัด อยู่ตามโบราณสถาน หรืออยู่ตามเทวสถาน ซึ่งการจะค้นหาค้นคว้าในแต่ละครั้งต้องไปตามแหล่งต่าง ๆ ที่หลักฐานโบราณวัตถุเหล่านี้ตั้งประจำอยู่ ด้วยเหตุนี้การมีพิพิธภัณฑ์จึงเป็นสิ่งที่จำเป็นอย่างยิ่งเพื่อเก็บรักษาโบราณวัตถุและหลักฐานทางประวัติศาสตร์ให้รวมอยู่ในที่เดียวกันแล้วจัดทำทะเบียนเพื่อให้ง่ายต่อการศึกษาค้นคว้า เมื่อความปลอดภัยไม่ให้เกิดการลักขโมย และเกิดการสุญหาย หรือแม้แต่การซ่อมแซมบูรณะโบราณวัตถุต่าง ๆ ให้คงสภาพอยู่นานที่สุดเท่าที่จะทำได้ ในเมืองนครราชสีมามีพิพิธภัณฑ์อยู่หลายที่แต่ที่เห็นได้เด่นชัดที่สุดคือพิพิธภัณฑ์พิมายและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติมหาวีรวงศ์ แต่ในบทความนี้จะกล่าวถึงเพียงแค่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติมหาวีรวงศ์ พิพิธภัณฑ์แห่งนี้เป็นพิพิธภัณฑ์ที่อยู่ในเขตเมืองนครราชสีมาแต่อยู่นอกพื้นที่กำแพงเมืองไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติวีรวงศ์ ตั้งอยู่ที่ เลขที่ 750 ถนน ราชดำเนิน ตำบลในเมือง อำเภอเมืองนครราชสีมา อยู่ในเขตวัดสุทัศน์จินดาเป็นวัดเก่าเดิมชื่อวัดหน้าท่อหรือวัดพระยาท่อ แต่เดิมนั้นสมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (อ้วน ติสโส) ดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาส ท่านได้เก็บโบราณวัตถุไว้เป็นจำนวนมาก โบราณวัตถุเหล่านี้มีทั้งที่เป็นของเดิมและบางส่วนก็มีผู้คนนำมาถวาย ต่อมาท่านได้ยกให้ทางกรมศิลปากรดูแล ใน พ.ศ. 2497 จึงได้สร้างพิพิธภัณฑ์เพื่อจัดแสดงศิลปวัตถุให้ผู้คนภายนอกได้เข้าชม ภายในพิพิธภัณฑ์มีการจัดแสดงของโบราณต่าง ๆ หลายยุคสมัยตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์จนถึงสมัยประวัติศาสตร์ เมื่อมาถึงแล้วด้านหน้าจะเห็นสิงโตศิลปะเขมรประดับอยู่ที่ประตูทางเข้า เมื่อเข้ามาแล้วด้านซ้ายเป็นการจัดแสดงโบราณวัตถุและศิลปวัตถุสมัยก่อนประวัติศาสตร์ สมัยทวารวดี และสมัยเขมร เช่น กลองมโหระทึกทำจากสําริด ภาชนะดินเผาจำพวกไหและไหปากแตร แวดินเผาใช้ขึ้นรูปเส้นด้ายทอผ้า พระพุทธรูปและจารึกอักษรปัลลวะสมัยทวารวดี ประติมากรรมรูปสัตว์ รูปคน ข้าวของเครื่องใช้ เครื่องประดับที่หล่อด้วยสำริด รูปปั้นทวารบาลทำจากหินทรายศิลปะเขมร ฯลฯ ทางด้านขวามือแสดงวัตถุโบราณสมัยอยุธยาและสมัยรัตนโกสินทร์ แต่ก็มีโบราณวัตถุสมัยเขมรบ้าง อย่างเช่น พระพิฆเนศ พระไภษัชยคุรุพุทธะ ศิลปะเขมร พระพุทธรูปนาคปรก พระพุทธรูปไม้ หน้าบันไม้รูปพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ สมัยอยุธยา พระพุทธรูปไม้มีเป็นจำนวนมากเป็นศิลปะท้องถิ่น เงินลานและพระพุทธรูปหล่อด้วยโลหะ ที่สำคัญพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติมหาวีรวงศ์แห่งนี้มีจารึกที่เกี่ยวข้องกับท่านท้าวสุรนารีหรือย่าโมจัดแสดงอยู่ด้วย พิพิธภัณฑสถานแห่งนี้ อยู่ในสังกัดสำนักงานโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติที่ 9 นครราชสีมา เปิดให้เข้าชม วันพุธ-วันอาทิตย์ เวลา 09.00-16.00 น. วันจันทร์-วันอังคาร ปิดให้บริการ ค่าเข้าชมคนไทย 10 บาท ต่างชาติ 50 บาท นักเรียน นักศึกษาในเครื่องแบบ พระภิกษุ สามเณร ไม่เสียค่าเข้าชม ภาพถ่ายโดย พงศธร อิ่มอุดม ผู้เขียนบทความ