ทฤษฎีจิตวิเคราะห์ กับการเลี้ยงลูกน้อยให้เป็นเด็กที่สมบูรณ์ทั้งร่างกาย จิตใจ และสติปัญญา ทฤษฎีจิตวิเคราะห์ เป็นทฤษฎีของซิกมันด์ ฟรอยด์ เขาได้อธิบายว่า สัญชาติญานของมนุษย์จะมีอยู่ 2 ประเภท ซึ่งอธิบายได้ดังนี้ 1. สัญชาติญานของการอยากมีชีวิต หมายถึง สัญชาติญานของความพึงพอใจ เป็นพฤติกรรมที่จะสนองตอบต่อความต้องการของตนเอง 2. สัญชาติญานแห่งความตาย หมายถึง สัญชาติญานแห่งความผิดหวังจากความพอใจ จนนำมาสู่พฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ ในการเลี้ยงดูลูกน้อยของเรานั้น เราควรทำความเข้าใจเรื่องของสัญชาติญานของการอยากมีชีวิต และทำให้สัญชาติญานนั้นอยู่ในภาวะปกติในระหว่างการเลี้ยงดูบุตร เพื่อไม่ให้เด็กเกิดพฤติกรรมที่แสดงออกมาจาก สัญชาติญานแห่งความตาย ซึ่งจะมีความก้าวร้าว และจะนำไปสู่การสร้างภาระให้กับสังคมต่อไป ซึ่งพัฒนาการในแต่ละวัยนั้นล้วนมีส่วนทั้งสิ้น โดยอธิบายสรุปย่อๆ ได้ดังนี้1. ขั้นปาก (Oral Stage) อายุ 0-18 เดือน เป็นขั้นที่ลูกน้อยนั้นมีความสุขในการใช้ปากในการดูดนิ้ว ดูดนมแม่ ซึ่งเด็กวัยนี้จะแสดงพฤติกรรมออกมาอย่างไม่มีข้อจำกัด เมื่อเราเลี้ยงดูลูกในวัยนี้หากเราไม่ตอบสนองความต้องการตามภาวะปกติของลูกน้อย เมื่อโตขึ้นลูกน้อยของท่านจะมีนิสัยการใช้คำพูดที่รุนแรง หยาบคาย ติดเหล้า และสูบบุหรี่ เป็นการตอบสนองด้วยสัญชาติญานแห่งความตาย เพื่อปลดปล่อยความกดดันที่ถูกเก็บไว้ในเมื่อครั้งยังเป็นเด็กอายุ 0-18 เดือน 2. ขั้นทวารหนัก (Anal Stage) อายุ 18 เดือน ถึง 3 ปี ในขั้นนี้นั้นเป็นขั้นที่ลูกน้อยนั้นจะมีความสุขทางก้น หรือมีความสุขจากการขับถ่าย ลูกน้อยของท่านจะเริ่มเรียนรู้ในการขับถ่ายเป็นเวลา และก็ยังเป็นช่างที่พ่อและแม่ส่วนใหญ่นั้นฝึกหัดการขัยถ่ายให้ลูกน้อย ซึ่งหากเราใช้ภาษา วาจา ท่าที ไม่สุภาพกับลูก ลูกน้อยของเราก็จะเกิดการเก็บกดในจิตไร้สำนึก (unconscious) บุคลิกภาพแบบอันธพาล (Anti social) เด็กที่มีร่างกายแข็งแรงจะทำตัวอันธพาล บุคลิกภาพแบบสมบูรณ์ (Perfectionist) เด็กที่มีร่างกายอ่อนแอจะเป็นคน เป็นคนเจ้าระเบียบ จู้จี้ ย้ำคิดย้ำทำ กังวลมากเกินไปโดยเฉพาะในเรื่องความสะอาด 3. ขั้นอวัยวะเพศหรือขั้นความรู้สึกทางเพศแบบแฝง (Phallic Stage) อายุ 3 – 5 ปี เป็นวัยที่เด็กผู้ชายจะหวงแม่ เด็กผู้หญิงจะหวงพ่อ และเด็กจะมีพฤติกรรมเลียนแบบทั้งพ่อและแม่ ดังนั้นในวัยนี้ พ่อและแม่ควรเป็นตัวอย่างที่ดีในลูกน้อย เพื่อให้ลูกน้อยของคุณพ่อคุณแม่เติบโตมามีนิสัยน่ารัก พูดจาไพเราะ และกิริยามารยาทงาม และที่สำคัญ เด็กผู้หญิงมักเลียนแบบพ่อ เด็กผู้ชายมักเลียนแบบแม่ ดังนั้นหากมีการตอบสนองไม่เหมาะสมแล้ว ลูกน้อยอาจมีพฤติกรรมข้ามเพศได้4. ขั้นแฝง (Latent Stage) อายุ 6-12 ปี วัยนี้เป็นวัยแห่งการเรียนรู้ เป็นวัยที่เราแรกว่าเด็กแก่แดด เด็กจะมีความคิดสงสัย ความคิดเชิงวิเคราะห์ ในขึ้นนี้นั้นเราไม่ควรตำหนีเด็กว่า ทำไมขี้สงสัยจัง? ทำไมถึงถามบ่อยจัง? เพราะอาจส่งผลต่อพัฒนาการทางด้านการเรียนรู้ของลูกน้อยได้5. ขั้นวัยรุ่น (Genital Stage) อายุ 12-18 ปี วัยนี้เด็กจะเริ่มมีพฤติกรรมสนใจเพศตรงข้ามในการดูแล และเอาใจใส่ในขั้นนี้ควรเป็นการแนะนำ และให้ความห่วงใยกับลูกมากกว่าการคิดแทน เพราะเด็กวัยนี้กำลังจะเตรียมตัวเข้าสู่วัยรุ่น ซึ่งเด็กจะมีความคิดเป็นของตนเอง การที่พ่อแม่ก้าวก่ายเรื่องส่วนตัวของลูก อาจทำให้ความสัมพันธ์ของครอบครัวนั้นอ่อนแอ ลูกจะไม่กล้าปรึกษา และพูดคุยในยามที่มีปัญหา ซึ่งถือได้ว่าเป็นพฤติกรรมเสี่ยงต่อการหลงผิดเป็นอันมาก ดังนั้นเมื่อคุณพ่อและคุณแม่ได้เข้าใจเกี่ยวกับพัฒนาการของลูก ตามแนวคิดของทฤษฎีจิตวิเคราะห์แล้ว คุณพ่อคุณแม่ควรนำไปประยุกต์ใช้ในการเลี้ยงดูลูกน้อยของคุณพ่อคุณแม่ เพื่อที่จะให้คุณลูกน้อยของท่านเติบโตอย่างสมบูรณ์ทั้งร่างกาย จิตใจ สติปัญญา ไม่มีความบกพร่องในด้านใดด้านหนึ่ง ซึ่งจะเป็นผลดีต่อครอบครัว สังคม และประเทศชาติ ต่อไป เครดิตรูปภาพภาพปกจากผู้เขียนขอบคุณรูปภาพสวยๆจาก pixabay.com ภาพที่ 1, ภาพที่ 2, ภาพที่่ 3, ภาพที่ 4, ภาพที่ 5, ภาพที่ 6, ภาพที่ 7