ศูนย์คชศึกษาหรือหมู่บ้านช้าง บ้านตากลาง ตำบลกระโพ อำเภอท่าตูม จังหวัดสุรินทร์ (พิกัด https://goo.gl/maps/vxKU2QFZqpNdaL4h8) เป็นหมู่บ้านเลี้ยงช้างที่ใหญ่ที่สุดในโลก โดยการเลี้ยงช้างถือเป็นวิถีชีวิตของคนในชุมชนเลย ทุกบ้านจะมีการเลี้ยงช้าง แบบอาศัยอยู่ร่วมชายคาเดียวกัน จนเกิดเป็นความรักความผูกพัน เปรียบเสมือนเป็นสมาชิกในครอบครัว ตั้งแต่เดิมนั้น ชาวบ้านตากลางเป็นชาวส่วย (กูยหรือกวย) ซึ่งมีความสามารถในการคล้องช้างป่าและเลี้ยงช้าง วิถีชีวิตจึงเกี่ยวพันกับช้างมาโดยตลอด แม้ในปัจจุบันไม่ได้ไปคล้องช้างเหมือนเดิมแล้ว แต่ก็ยังคงเลี้ยงช้างอยู่ และยังมีวิถีการดำรงชีวิต ประเพณี พิธีกรรม ตลอดจนความเชื่อต่าง ๆ เกี่ยวกับช้างที่ถือปฏิบัติสืบต่อกันมา ซึ่งทำให้เห็นว่าชาวบ้านที่นี่ถือว่าช้างนั้นมีความสำคัญมาก ๆ เลยล่ะค่ะ ภายในหมู่บ้านตากลาง นอกจากจะมีวิถีชีวิตของชาวบ้านในการเลี้ยงช้างให้ได้ไปเดินชมกันแล้ว ยังมีสถานที่จัดแสดงช้างแสนรู้ ซึ่งเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญของที่นี่ ด้านในจะมีการแสดงความสามารถของช้างแสนรู้ โดยจะมีการแสดงให้นักท่องเที่ยวได้ชมทุกวัน วันละ 2 รอบ รอบแรก 10.30 น. และรอบสอง 14.30 น. อัตราค่าเข้าชมสำหรับผู้ใหญ่ 50 บาท ส่วนเด็กแค่ 10 บาทเท่านั้นเอง เมื่อเข้ามาข้างในก็จะเจอสถานที่ซึ่งจัดเอาไว้สำหรับแสดงช้างโดยเฉพาะ โดยจะมีการกั้นรั้วพื้นที่สำหรับทำการแสดงไว้ ลักษณะเป็นลานกว้าง และมีอัฒจันทร์อยู่รอบ ๆ สำหรับนั่งชม ซึ่งก็มีที่นั่งค่อนข้างเยอะเลยทีเดียว ไม่เต็มง่าย ๆ แน่นอน เข้าชมได้ตลอดค่ะส่วนการแสดงของช้างก็จะมีหลายชุดด้วยกัน นั่งชมกันจนคุ้มแน่นอนค่ะ มีทั้งการแสดงของเจ้าช้างน้อยและช้างใหญ่ ทุกเชือกน่ารักมากกก บอกเลยว่าดูแล้วจะต้องยิ้มตาม ซึ่งช้างที่ออกมาทำการแสดง จะออกมาพร้อมกับคนดูแลหรือควาญช้าง แบบคุมตัวต่อตัวเลย ลักษณะในการทำการแสดงก็ไม่ได้ดูเหมือนกับช้างถูกบังคับนะคะ แต่เป็นการฝึกฝนกันมาจนคุ้นเคย สามารถแสดงได้ และเป็นการสื่อสารกันระหว่างคนกับช้างมากกว่า ซึ่งชาวบ้านที่นี่เขาก็คงจะรู้วิธีการเป็นอย่างดีอยู่แล้ว การแสดงก็มีทั้งการแสดงท่าทางต่าง ๆ เช่น นั่ง ยกขา ส่ายหัว ไปจนถึงเต้นประกอบเพลง เล่นฮูลาฮูป เตะฟุตบอล ทั้งเตะเดี่ยว เตะเป็นทีม ซึ่งช้างก็จะดูร่าเริงตลอดเวลา ทำให้คนดูมีความสุขไปกับความน่ารักของเขา นอกจากจะแสดงเองแล้ว ผู้ชมก็สามารถมีส่วนร่วมได้ด้วยนะคะ โดยจะมีการขอผู้กล้าเข้าไปร่วมกิจกรรม โดยการให้ช้างนวดให้ โดยไปนอนราบกับพื้น แล้วก็ให้น้องช้างเหยียบเบา ๆ ดูแล้วก็แอบเสียวเหมือนกันนะคะ อิอิ และใครที่อยากให้น้องช้างอุ้ม ก็เข้าไปร่วมสนุกได้เช่นกัน เมื่อแสดงจบแล้ว น้องช้างก็จะเดินมาริมรั้วกั้น เพื่อมาขออ้อยกินนั่นเองค่ะ เพราะว่าตรงที่ที่เรานั่งชม จะมีคนมาขายอ้อยสำหรับป้อนช้าง มัดละ 20 บาท เป็นการให้รางวัลกับช้าง ซึ่งรับรองได้เลยว่า พอดูการแสดงแล้ว ทุกคนจะต้องอยากให้รางวัลน้องช้างกันแน่ ๆ ค่ะ เพราะเป็นการแสดงที่น่าประทับใจมาก นอกจากป้อนอ้อยแล้ว เราก็สามารถถ่ายภาพกับช้างได้ด้วยนะคะ ถ่ายแบบใกล้ชิดกันเลยทีเดียว ตื่นเต้นสุด ๆ พอดูการแสดงช้างแสนรู้จบแล้ว ออกมาด้านนอกก็จะมีกิจกรรมอื่น ๆ ให้ทำอีกนะคะ ไม่ว่าจะเป็นการลอดท้องช้าง ขี่ช้างชมรอบ ๆ ศูนย์จัดแสดง ซึ่งก็จะมีการคิดค่าบริการด้วย หรือว่าจะถ่ายรูปกับช้างเฉย ๆ ก็ได้ ชาวบ้านที่นี่น่ารักและอัธยาศัยดีมาก ๆ อยากรู้อะไรก็สามารถสอบถามได้เลยค่ะ ความรู้สึกของเราหลังจากได้มาสัมผัสกับหมู่บ้านช้างแห่งนี้ เราคิดว่ามันเป็นเรื่องน่าแปลกใจอยู่พอสมควร ที่คนกับช้างสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างใกล้ชิดมากขนาดนี้ และก็ดูมีความสุขดีอีกด้วย แต่ก็ถือเป็นเรื่องปกติของที่นี่ค่ะ ไม่ว่าเราจะเดินไปทางไหนเราก็จะเจอกับช้าง ทำให้ได้เห็นวิถีชีวิตของชาวบ้านในการเลี้ยงช้างอย่างชัดเจน ซึ่งเป็นเรื่องแปลกใหม่สำหรับเรา ถ้าหากใครอยากจะไปลองสัมผัสและเรียนรู้เกี่ยวกับวิถีชีวิตของคนกับช้างในศูนย์คชศึกษาหรือหมู่บ้านช้างแห่งนี้ ก็สามารถตามไปได้นะคะ ไปหาน้องช้างกัน (ภาพประกอบทั้งหมดโดย : ผู้เขียน)