ความนำ“ฉันมีนามว่า ฮิโนกิ ลอยมาจากถิ่นที่ญี่ปุ่นเอเชีย” กลอนลำฮิตติดหู เป็นกระแสในช่วงระยะเวลาไม่นานยอดทะลุไปเกือบ 5 ล้านวิวแล้ว สำหรับ “ลำมัจฉาฮิโนกิ” ผลงานการประพันธ์ของเกรียงเดช ผลทวี เรียบเรียงดนตรีโดย วิทวัส แสนเริง และขับร้องโดย จ๋า เกวริน การนำเสนอกลอนลำนี้น่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะการนำเอาชื่อภาษาญี่ปุ่นมาตั้งเป็นชื่อปลาลำกลอน ประสานลำเดิน ผู้ฟังที่ไม่เข้าใจหลายท่าน คิดว่า ลำมัจฉาฮิโนกิ เป็นเพลงที่เรียกว่า ลำ จริง ๆ แล้วในทางภาคอีสาน จะเข้าใจได้เลยว่า ลักษณะของการประพันธ์นั้นแตกต่างกัน ลำมัจฉาฮิโนกิ ในช่วงขึ้นต้น เป็นลำกลอน สังวาทอุบล ส่วนท่อนทำนองประกอบดนตรี เป็นลำเดินขอนแก่น เมื่อพิจารณาความวิเศษนี้ พบว่า การขึ้นลำกลอนสังวาทอุบลนั้น เหมือนการโหมโรง ให้คนอยากมาฟัง และติดตามว่าเนื้อความในตอนถัดไปจะเล่าถึงอะไร ในการนำเสนอ ดังเช่นข้อความที่ยกมานี้ “โอละนอ ป่าหล่าแก้มพี่น้องป่าหล่า คอนนิจิวะ แปลว่า สวัสดี อีนางนาฏนารีอยู่แดนที่ ญี่ปุ่น แก้มกะสีจูนพูนงามเลิศโสภา ฉันเป็นนางมัทฉาซื่อว่า ฮิโนกิ คิ้วคาดโค้งซิกงิ แข่วหว่อง ดังโม ทางพิสบกะโป ขาโขง ก้นขอด งามไปเบิดตลอดงามฮอดส้นหน่อง วาจานั้นกะค้องค่องยามป้อยด่าคน นางนี้เป็นฮ้อนฮนย้อนความฝันคิดมาก ฝันเห็นพญานาคหลากสีเกี้ยวก่าย ตั้งแต่น้อยจนใหญ่บ่เคยพ้อพบพาน นางนี่เกิดสงสัย คือสิอยู่ในด้านมหาสมุทรแปซิฟิก ทะเลก้วง โอย ละน้อ ว่าแล้วสุบหางแหว่งแยงคีง แล้วเลสโก (let go)” นอกจากนำเสนอเฉพาะกลอนลำแล้ว ยังนำเสนอกลอนลำด้วยทับศัพท์ภาษาอังกฤษ ทำให้มีความน่าสนใจแก่ผู้ฟังมาขึ้น ส่วนลำเดินขอนแก่น เหมือนการติดตามขบวนรถไฟ คือ ฟังไม่ได้เรื่อย ๆ ไม่น่าเบื่อ มีความกระชับของเนื้อหา จังหวะ และทำนอง ทำให้ผู้ฟังฟังได้เรื่อย ๆ การเลือกลักษณะของกลอนลำทั้งสองนี้มาใช้ จึงอนุมานได้ว่าผู้ประพันธ์ต้องมีความเข้าใจเกี่ยวกับกลอนลำได้เป็นอย่างดี ฮิโนกิ: มัจฉาในจินตนาการ คำว่า “ฮิโนกิ” ไม่ใช่ชื่อชนิดปลาในประเทศญี่ปุ่น แต่คำนี้เป็นคำเรียกชื่อของไม้ชนิดหนึ่ง คือ คำว่า “ฮิโน” แปลว่า ไม้ ส่วนคำว่า “กิ” แปลว่า ไฟ รวมความหมายของสองคำนี้ แปลว่า ไม้แห่งไฟ โดยชาวญี่ปุ่นมีความเชื่อเกี่ยวกับไม้ชนิดนี้ว่าเป็นไม้ศักดิ์สิทธิ์ในสมัยโบราณจะใช้ไม้หอมนี้ในการประกอบพิธีกรรมสำคัญ ดังนั้น เมื่อพิจารณาคำว่า “มัจฉาฮิโนกิ” มีความหมายบอกถึง ปลาที่มาจากดินแดนไม้แห่งไฟที่ศักดิ์สิทธิ์ เห็นได้ว่า มีการเล่นกับความเชื่อของสองชาติ โดยไม้ฮิโนกิ แทน ความเชื่อของสังคมญี่ปุ่น ส่วน พญานาค แทน ความเชื่อของสังคมไทย โดยการเชื่อมโยงทางความเชื่อ หรือการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรม คือ มหาสมุทรแปซิกฟิก เป็นเสมือนเส้นทางการปะทะทางวัฒนธรรมของผู้คน ดังจะเห็นได้จากชื่อปลา และสัตว์ต่าง ๆ ดังนี้ 1. มัจฉา(ปลา) 2. พญานาค 3. ฉลาม 4. โลมา 5. แมงกระพรุน 6. ปลานีโม่ 7. ปะการัง 8. ปลิง 9. งูสิง 10. เอี่ยน(ปลาไหล) 11. กระต่าย 12. ปลาทู 13. ปลาโอโทโร่ 14. ม้าน้ำ 15. ไก่ 16.หมู 17.ปลาหมึก 18.ปลากระเบน 19.ปลาซิว และ 20.วาฬ ชื่อปลาและชื่อสัตว์เหล่านี้ มาจากหลากหลายภาษา หลากหลายวัฒนธรรม ทำให้ทราบถึงการเชื่อมโยงทางวัฒนธรรม และการพบปะของผู้คน โดยเฉพาะในโลกออนไลน์ที่สามารถทำกิจกรรมต่าง ๆ ร่วมกันได้ง่ายมากยิ่งขึ้น เสมือนการเดินทางของมัจฉาฮิโนกิพญานาค และมัจฉาฮิโนกิ: สะท้อนสังคม เศรษฐกิจ และการเมือง พญานาค เป็นสัตว์ในตำนาน และจินตนาการของไทย ผู้คนให้ความสำคัญในแง่ของความศักดิ์สิทธิ์ อำนาจโชคลาง ขณะเดียวกันก็เชื่อว่าหากมีพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์เพื่ออ้อนวอนก็จะทำให้ตนสำเร็จ ส่วนปลามัจฉาฮิโนกิ ก็เป็นปลาที่ถูกสร้างสรรค์ขึ้นมา โดยมีพื้นหลังเป็นกรอบของวัฒนธรรมญี่ปุ่น ที่ถูกส่งต่อ และรับผ่านกันมา ในบทสุดท้ายของกลอนลำเขียนให้มัจฉาฮิโนกิ ได้พบกับเรือดำน้ำ แต่ไม่ได้เจอกับพญานาค ถ้าตีความในบทนี้พบว่า มีความนัยถึงสิ่งที่มีอิทธิพลต่อสังคมโลกอย่างแท้จริง คือ สังคม เศรษฐกิจ และการเมือง ที่ทำให้เกิดผลกระทบต่อมนุษย์อย่างเลี่ยงไม่ได้ ขณะเดียวกันการเจอกับพญานาค เป็นเพียงจินตนาการ หรือความฝันที่เป็นแรงผลักดันให้มนุษย์กระทำบางสิ่งบางอย่างดังเช่น มัจฉาฮิโนกิ นำไปสู่ความสำเร็จ แต่ไม่ได้กระทบต่อชีวิตดังเรือดำน้ำนั้นเลย กล่าวโดยสรุปความน่าสนใจของเพลงนี้ คือ การนำกลอนลำดั้งเดิมของภาคอีสาน มานำเสนอในรูปแบบใหม่ในทำนองของดนตรี พร้อมทั้งโชว์ฝีมือการประพันธ์ที่แหวกแนวจากขนบดั้งเดิม ทำให้น่าติดตาม และเป็นกำลังใจให้ผู้จัดทำได้ผลิตผลงานออกมาอีกเยอะ ๆ เพื่อให้เป็นแนวทางในการประยุกต์ศิลปะพื้นบ้านสู่สากลเครดิตรูปภาพภาพหน้าปก โดย DearlyReloved จาก pixabayภาพที่ 1 โดย GLady จาก pixabayภาพที่ 2 โดย sasint จาก pixabayภาพที่ 3 โดย PublicDomainPictures จาก pixabayภาพที่ 4 โดย TwinBerry_Yuii จาก pixabayเครดิตวิดีโอลำมัจฉาฮิโนกิ - จ๋า เกวริน โดย Ejueji Studioที่มาของข้อมูล:อ้างอิง 1, อ้างอิง 2เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !