“ไม่อยากกลับมากินเงาะสักโลหรอลูก” ปลายสายถามมาอย่างนั้น ทำเอาผู้ฟังอย่างฉันเกิดความรู้สึกหวั่นไหวอยู่ไม่น้อยเลย .กล่าวถึงบุญบั้งไฟ สำหรับเด็กสาวที่เติบโตมาในหมู่บ้านที่ตั้งแต่จำความได้ก็มีบุญบั้งไฟในห้วงชีวิตทุกๆ ปี ถ้าเป็นเมื่อ 6 ปีก่อน ฉันคงไม่ได้ตื่นเต้นอะไร แต่ในตอนนี้ ปี 2565 ที่มนุษย์ต่างเจอมรสุมชีวิตกันมาอย่างหนัก โรคระบาดของโควิด-19 ทำให้อะไรหลายอย่างเปลี่ยนไป.พูดเลยว่า ฉันตื่นเต้นกับกิจกรรมทุกอย่างที่สามารถรวมตัวได้ ทั้งๆ ที่มันเคยเป็นเรื่องปกติในชีวิตของคนเรา และเรื่องบุญบั้งไฟที่ฉันจะเล่าให้ทุกคนได้ฟังในครั้งนี้ก็เช่นกัน มันอาจไม่พิเศษสำหรับคุณมาก แต่สำหรับฉันในห้วงเวลานี้ มันก็ทำให้รู้สึกเกิดความบันเทิงได้ไม่น้อยกระทรวงวัฒนธรรมกล่าวไว้ว่า ประเพณีบุญบั้งไฟ เป็นประเพณีหนึ่งของภาคอีสานของไทยรวมไปถึงลาว มีตำนาน มาจากนิทานพื้นบ้านของภาคอีสานเรื่องพระยาคันคาก ซึ่งในนิทางพื้นบ้าน ดังกล่าวได้เล่าถึงการที่ชาวบ้านได้จัดงานบุญบั้งไฟขึ้นเพื่อเป็นการบูชาพระยาแถน เพื่อให้ฝนตกตามฤดูกาล .ในประเพณีบุญบั้งไฟนี้ก็มีการเสี่ยงทายกันภายในงานด้วย ว่าถ้าบั้งไฟขึ้นสูงฝนก็จะตกดี ข้าวปลาอาหารอุดมสมบูรณ์ แต่หากบั้งไฟแตกหรือจุดแล้วไม่ขึ้นก็หมายความว่าปีนี้ฝนจะไม่ตกตามฤดูกาล หรือเกิดภัยแล้งได้ .ฉันเองเติบโตมาจากอำเภอยางชุมน้อย ซึ่งก็ได้ชื่อว่าเป็นอีกอำเภอที่มีการจัดบุญบั้งไฟทุกๆ ปี ในช่วงวัยที่ยังเรียนอยู่ชั้นประถม ฉันมีมุมมองต่อบุญบั้งไฟเพียงแค่ว่า มีเครื่องเล่นมากมายภายในงาน มีสไลดเดอร์ยักษ์ใหญ่ มีสปริงให้กระโดดเล่น ก็เพียงแค่นั้น .แต่พอเริ่มโตเป็นสาวขึ้นมาหน่อย สักช่วงมัธยมต้น การมองบุญบั้งไฟก็จะเปลี่ยนไป ฉันมองเป็นประเพณีสุดแสนจะอร่อย เพราะมีผลไม้ตามฤดูกาลที่มีกลิ่นหอมสุดๆ อย่างทุเรียน และเพื่อนซี้ที่ต้องวางขายคู่กันอย่างเงาะ มะไฟ นอกจากนี้ยังมีพวกขนมเบื้อง ไอติมกะทิให้กินคลายร้อน และอื่นๆ อีกนับไม่ถ้วน ด้วยพ่อค้าแม่ค้าที่มาจากทั่วทุกสารทิศ ทำให้บุญบั้งไฟเองก็กลายเป็นงานบุญที่คนออกมาจับจ่ายใช้สอยกันมาก.ทุกๆ ครั้งที่ไปร่วมงานบุญบั้งไฟ ฉันเองไม่ได้สนใจกระบวนการจุดบั้งไฟ หรือการเสี่ยงทายว่ามันจะขึ้นไปบนฟ้าอย่างสง่างาม หรือแตก และไม่เข้าใจด้วยซ้ำว่าพวกผู้ใหญ่ที่เขากางร่มนั่งล้อมกันแถวๆ หน้าฐานที่จุดบั้งไฟ เขาอยู่รวมกันทำไมเยอะแยะ และจะมีเสียงโห่ร้องดีใจ สลับกับเสียงถอนหายใจอยู่บ่อยๆ ถ้าหากบั้งไฟบั้งนั้นขึ้นไปได้สวย อยู่บนฟ้านาน ไม่ตกลงมาง่ายๆ หรือบางทีที่บั้งไฟบั้งนั้นตกลงมาเร็วเกินไป ก็ดูเหมือนจะมีคนดีใจอยู่เหมือนกัน .เวลาผ่านไป จนบุญบั้งไฟแถวหมู่บ้านฉันบางปีก็ได้จัด บางปีก็ไม่ได้จัด ฉันเองก็ไม่ได้สนใจมากเพราะช่วงนั้นอยู่มัธยมปลายแล้ว มีกิจกรรมที่โรงเรียนให้ทำมากมาย จนลืมนึกไปว่าในบางปีประเพณีนี้ก็หายไป มาสืบทราบภายหลังว่า การจัดงานบุญบั้งไฟแต่ละครั้งนั้นมีความเสี่ยงเกิดขึ้นมากมาย บางครั้งถ้าบั้งไฟระเบิดก็อาจเป็นอันตรายต่อผู้ร่วมงานได้ ดังในปี 2557 ที่มีผู้เสียชีวิตจากบั้งไฟระเบิด และอีกหัวข้อหนึ่งที่น่าสนใจก็คือ ในประเพณีอาจหมายถึงการพนันที่แฝงอยู่ด้วย .2 พฤษภาคม 2565 ที่บ้านโพนเมือง อ.ค้อวัง จ.ยโสธร ฉันเองเมื่อทราบว่ามีการจัดงานบุญบั้งไฟ ประจวบเหมาะกับที่ได้เดินทางกลับบ้านที่ อ.ยางชุมน้อย ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากบ้านโพนเมืองเท่าไหร่นัก ก็เลยมีโอกาสได้ร่วมงานบุญที่ห่างหายกันไปนานมากพอสมควร .บรรยากาศภายในงานคับคั่งไปด้วยผู้คน ซึ่งเยอะกว่าที่ฉันคิดไว้เสียอีก เหมือนงานบุญบั้งไฟในครั้งนี้จะเป็นการปลดปล่อยผู้คนจากภาวะที่ขาดการพบปะมาอย่างยาวนาน รถจอดเรียงเรียงรายได้แต่ทุ่งนา ขึ้นมาเบียดเสียดกันบนท้องถนน ฉันเองขับรถไปหาที่จอดแทบไม่ได้ จนกระทั่งมีคนมาโบกให้เข้าไปจอดในโรงจอดที่เขาเตรียมไว้ ก็พอได้ชื่นใจขึ้นมาหน่อย แต่ตอนจ่ายค่าจอดรถ ใจที่เคยชื่นห่อเหี่ยวในทันที เพราะค่อนข้างมีราคาแพงมาก คนเยอะ รถเลยเยอะมาก ทำให้ระยะทางจากที่จอดรถห่างกับพื้นที่ ที่จัดงานบุญบั้งไฟมาก ในการที่จะได้เข้าไปยังบริเวณที่เขาจัดงานบุญบั้งไฟ ชาวบ้านแถวนั้นเลยผุดอาชีพทางเลือกมาให้คนที่ขี้เกียจเดิน หรือผู้สูงวัยที่เดินไม่ไหวได้มีทางเลือก นั่นก็คือ การมีมอไซรับจ้าง ขับส่งคนทั้งขาไป และขากลับ .แน่นอนว่าคนขยัน(น้อย)อย่างฉัน ต้องเลือกใช้บริการมอไซรับจ้างอยู่แล้ว .ทันทีที่ลงจากรถ ฉันมองดูบรรยากาศภายในงานด้วยรอยยิ้ม เพราะมันทำให้นึกถึงวันวาน สองฝั่งข้างทางริมถนน คับคั่งไปด้วยพ่อค้าแม่ค้าที่ขายอาหารบ้าง ขนมบ้าง น้ำหวานบ้าง แต่ที่เด็ดสุดๆ ก็ยังคงเหมือนเดิมคือ ทุเรียน เงาะ มะไฟ .ฝั่งซ้ายเป็นฐานที่ใช้จุดบั้งไฟ ส่วนฝั่งขวาเป็นเวทีหมอลำซิ่ง ซึ่งซิ่งจริงๆ ทั้งผู้ชมที่อยู่ด้านล่าง หรือหน้าฮ้าน (ในภาษาอิสาน ซึ่งมีความหมายว่าหน้าเวที) รองเท้าไม่ต้องถามถึง เพราะการโชว์สเต็ปบนฟลอร์ที่มีฐานเป็นโคลนมันคือเอกลักษณ์ของงานบุญบั้งไฟ สาวน้อยสาวใหญ่ที่เต้นกันอยู่หน้าเวที ใบหน้าหรือเส้นผมอาจเปื้อนโคลนบ้าง แต่นั่นกลับเป็นความงามที่น่าชื่นชม เพราะผู้คนต่างมีความสุข แต่อาจจะสุขน้อยหน่อยในบางที ถ้ามีการเขม่นกันหน้าเวที แบบนี้ก็อาจเกิดกิจกรรมขวดบินได้ ส่วนฐานที่จุดบั้งไฟใช้ทั้งฐานไม้และฐานที่ทำจากเสาไฟฟ้า โดยทั่วไปฐานจุดบั้งไฟมักจะมีสองประเภทควบคู่กัน เพื่อให้เอื้อให้การจุดบั้งไฟทำได้มาก และถี่ขึ้น .บริเวณรอบฐานจุดบั้งไฟ ก็จะเต็มไปด้วยผู้คน ส่วนมากจะแต่งตัวด้วยเสื้อแขนยาวกางเกงขายาว และสวมหมวก เพราะด้วยอากาศที่ร้อนระอุของเดือนเมษา - พฤษภา ฉันมีโอกาสได้พูดคุยกับหนึ่งในผู้ร่วมงาน ขอเรียกว่าป้าแจ่ม ป้าแจ่มเล่าว่า รู้สึกสนุกมากที่มีการจัดงานบุญบั้งไฟอีกครั้ง หลังจากที่ห่างหายไปนานหลายปี คนที่มาร่วมงานก็เยอะมาก “คนมาหลายแฮง มีแต่คนสิมาหอบเงินหอบทองกลับเมือบ้าน เซียนยั้ง เซียนไล่ มาจากหลายหม่อง ผุลางคนเขากะว่ามาแต่ทางพุ่น สารคาม ขอนแก่น”.ฉันเองก็ไม่ค้อยเข้าใจกับความหมายของเซียนยั้ง เซียนไล่ เท่าไหร่นัก แต่จากที่ได้พูดคุยจับใจความได้ว่า เป็นความสนุกภายในงานที่ได้ทายผลบั้งไฟ ปัจจุบันกติกาการทายผลบั้งไฟใช้เกณฑ์ตัดสินด้วยระยะเวลาที่บั้งไฟลอยอยู่ในอากาศ คือ การกำหนดตัวเลขของระยะเวลาที่คาดว่าบั้งไฟจะขึ้นได้สูงสุด กำหนดโดยผู้จัด ส่วนการทายผลบั้งไฟใหญ่ ก็จะเป็นการทายผลระหว่างผู้เล่นกันเอง โดยผู้กำหนดตัวเลขของระยะเวลาที่คาดว่าบั้งไฟจะขึ้นได้สูงสุด ณ หน้าฐาน เรียกว่า เซียนยั้ง ส่วนผู้รับเล่นทายผลด้วย เรียกว่า “เซียนไล่” เช่น กำหนดตัวเลขหน้าฐานอยู่ที่ 290 วินาที ถ้าบั้งไฟทำเวลาได้ 290 วินาทีหรือต่ำกว่า ถือว่าเซียนยั้งชนะทายผล แต่ถ้าบั้งไปทำเวลาได้มากกว่า 290 วินาทีขึ้นไป ถือว่าเซียนไล่ชนะทายผล.ก่อนเดินทางกลับ ฉันเองก็ไม่พลาดที่จะซื้อของติดไม้ติดมือกลับไปฝากพ่อที่บ้าน ไม่ว่าจะเป็นเงาะ มะไฟ ขนมเบื้อง ส่วนสาเหตุที่พ่อไม่ได้มาด้วย แม่บอกว่ากลัวพ่อที่มีเลือดนักลงทุนเต็มเปี่ยมจะทำให้เราไม่เหลือเงินกระทั่งซื้อเงาะกลับบ้านแม้สักกิโลเดียวน่ะสิ ภาพจากนักเขียน#ท่องเที่ยว #ประเพณีอิสาน #ภาคอิสาน #บุญบั้งไฟ #วัยเด็ก อยากไปเที่ยวไหนหรือเปล่า? หาข้อมูลที่เที่ยวสุดปังได้ที่ App TrueID โหลดเลย ฟรี !