เรื่องและภาพ : ชานาพิ้งหลายท่านคงรู้จัก “ดอยคำ” หรือก็คือชื่อตราของ ผลิตภัณฑ์อาหาร ยี่ห้อหนึ่งซึ่งเกิดจากแปรรูปพืชผลทางการเกษตรจากโครงการหลวงและเกษตรกรในพื้นที่โดยรอบ อันเป็นแนวคิดจากโครงการในพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เพื่อให้ราษฏรในพื้นที่มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น นั่นเองปัจจุบัน ดอยคำ นั้นมีโรงงานการผลิตที่เรียกว่า “โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูป” โดยมีอยู่ทั้งหมด 3 แห่งด้วยกันคือ โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ 1 (ฝาง), โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ 2 (แม่จัน) และโรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ 3 (เต่างอย)ตามชื่อเลยว่า โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ 1 (ฝาง) นั้นเป็นโรงงานหลวงแห่งแรกที่ก่อตั้งขึ้น โดยตั้งอยู่ที่ บ้านยาง ต.แม่งอน อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ ในปี พ.ศ. 2512 และด้วยความที่โรงงานหลวงแห่งนี้มีความใกล้ชิดกับชุมชนมาอย่างยาวนาน อยู่ร่วมกับชุมชนเสมือนญาติพี่น้อง ภายหลังจากเกิดเหตุการณ์ ภัยพิบัติน้ำท่วมและดินโคลนถล่ม ในปี พ.ศ. 2549 สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จึงมีดำริให้ปรับปรุงและนำพื้นที่บางส่วนของโรงงาน มาเป็นพิพิธภัณฑ์โรงงานหลวงที่ 1 (ฝาง) ในปัจจุบันพิพิธภัณฑ์โรงงานหลวงที่ 1 (ฝาง)พิพิธภัณฑ์โรงงานหลวงที่ 1 (ฝาง) ตั้งอยู่ที่ บ้านยาง อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ เป็นพิพิธภัณฑ์ที่จัดแสดงแนวคิดการพัฒนาที่ยั่งยืนของ ร.9 อุตสาหกรรมการเกษตรและแปรรูปของโรงงานหลวงที่ 1ด้านในจัดแสดงพระราชดำริของ ร.9 การแก้ไขปัญหาในพื้นที่ชายแดนภาคเหนือ แนวคิดการสร้างพิพิธภัณฑ์ บทบาทของโรงงานหลวงที่ 1 กับชุมชนบ้านยางตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันจัดแสดงรถประจำพระองค์ นอกจากนี้ยังมีเครื่องจักของโรงงานหลวงที่ 1 รวมทั้ง ผลิตภัณฑ์อาหารของดอยคำในยุคแรก ให้นักท่องเที่ยวได้ชมและศึกษานอกจากนี้ยังแสดงวิถีชีวิตของ ชาวบ้านยาง ซึ่งตามประวัติชาวจีนในมณฑลยูนนานที่อพยพมาตั้งถิ่นฐานในบริเวณดอยอ่างขางของประเทศไทย ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2497 ก่อนจะได้รับการจัดสรรที่ดินให้มาอยู่อาศัยบริเวณเชิงดอยอ่างขาง (บ้านยาง) แต่เดิมเป็นสถานะคนต่างด้าว ต่อมาได้รับการแก้ไขปัญหาจนตอนนี้ได้รับสัญชาติไทยกันเกือบทั้งหมดแล้ว และยังคงรักษาวัฒนธรรมแบบจีนยูนนานไว้อย่างเหนียวแน่นหลังจากเยี่ยมพิพิธภัณฑ์แล้ว จนสุดท้ายก็ได้มีการร้านค้า เพื่อขายผลิตภัณฑ์จากโครงการหลวงให้นักท่องเที่ยวได้เลือกซื้อ ทั้งผลไม้สด อบแห้ง น้ำผลไม้ หรือแม้แต่ของที่ระลึกของพิพิธภัณฑ์อย่างเสื้อยืด ที่คั่นหนังสือ หมอน เป็นต้นส่วนตัวของผู้เขียนประทับใจการจัดแสดง ของตัวพิพิธภัณฑ์ที่แสดงให้เห็นถึงวิถิชีวิต ประวัติศาสตร์ของชุมชน สะท้อนถึงการต่อสู้ดิ้นรนของชาวไทบนภูเขา การจัดแสดงที่ค่อย ๆ เล่าเรื่องราวของชุมชน จนเรารู้สึกเรียนรู้เหมือนเป็นส่วนหนึ่งกับชุมชน และเติบโตไปพร้อมกันและนี่ก็เป็นส่วนหนึ่งที่แสดงถึงอัฉริยภาพของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ร.9 สื่อถึงการพัฒนาอย่างยั่งยืนผ่านการแก้ปัญหาสร้างงานสร้างอาชีพไปพร้อมกัน ความเมตตาที่ทรงมีต่อพสกนิกรของพระองค์ไม่ว่าจะอยู่สุดไกลแค่ไหนของประเทศ หากได้มีโอกาสที่เที่ยวเมืองฝาง มาเที่ยวดอยอ่างขาง ผู้เขียนก็อยากแนะนำให้ทุกคนได้ลองแวะเข้ามาเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ พิพิธภัณฑ์ที่แสดงถึงความรักที่มีต่อประชาชนของพระองค์ โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ ๑ (ฝาง) จังหวัดเชียงใหม่เวลาทำการ อ. - อา. เวลา 08.30-16.30 น. (หยุดวันจันทร์)