ไข่ป่าม เป็นที่รู้จักกันมากขึ้นในหมู่นักท่องเที่ยวที่มาแอ่วจังหวัดทางภาคเหนือ อย่างเช่น เชียงใหม่ เชียงราย ลำปาง ลำพูน ถ้าใครไปเดินตามกาด (ตลาด)นัดที่ไหน เป็นต้องได้ ป๊ะ (พบ) กับแม่ค้าที่ยืนปิ้งไข่ในกระทงย่าง ที่วางเรียงอยู่บนเตาถ่าน ส่งกลิ่นหอมดึงดูดความสนใจผู้สัญจรผ่านไปมา จนต้องเดินเข้าไปเลียบ ๆ เคียง ๆ ถามให้หายสงสัยว่า สิ่งนี้คือเมนูอะไร ไข่ป่าม คืออาหารสไตล์ล้านนา เหมาะมาก ๆ กับคนที่ชอบกินไข่ อยากลดน้ำหนัก และไม่อยากกินไข่เจียวอมน้ำมัน หรือประเภทไข่ดาวทอด ทว่า ไข่ป่ามยุคสมัยนี้ ต่างจากเมื่อก่อนมาก เพราะดั้งเดิมไม่ใส่อะไรเลย ตีไข่อย่างเดียว ส่วนปัจจุบัน ประยุกต์เป็นแบบทรงเครื่อง แล้วแต่คนกินว่าอยากสร้างสรรค์อะไร บางคนก็ใส่มดแดง บ้างก็ใส่เห็ด ใส่หอมใหญ่ มะเขือเทศ พริก แครอท ผักชี ต้นหอม แต่ทั้งหมดนี้ ควรจะหั่นซอยให้ชิ้นเล็กหน่อย เพื่อให้สุกเร็ว ๆ ส่วนการปรุงรสชาติ ก็แล้วแต่ความชอบเช่นกัน จะใส่น้ำปลา ซีอิ๊ว พริกไทยเหยาะ เกลือ น้ำตาล ได้ทั้งนั้น แน่นอนว่า บ้านเรือนสมัยนี้คงไม่นิยมเตาถ่านกันแล้ว จะไปยากอะไร เราก็อาศัยเตาแก๊สนี่แหละ แม้จะเคยเห็นคนทดลองทำไข่ป่ามในไมโครเวฟ ก็ไม่อยากแนะนำ เพราะจะขาดความหอมไหม้ของใบตอง อย่างไรก็ตาม ไม่มีวิธีไหนจะสู้เตาถ่านไดัหรอก เอาเป็นว่า ใช้เตาแก๊สก็ดีค่ะ ก่อนอื่น ต้องหาอุปกรณ์ที่สำคัญอันดับหนึ่งก่อน นั่นก็คือใบตอง สักสี่ใบกำลังดี เช็ดให้สะอาดด้วยนะ เลือกกะทะก้นหลุมหรือก้นลึก แต่ห้ามกะทะก้นแบนนะ เพราะจะวางใบตองไม่ได้ เนื่องจากว่าเราจะไม่นำใบตองมาเย็บกระทง แต่จะวางแผ่นใบตองในกะทะเลย เมื่อพร้อมแล้ว เรามาเข้าครัวกันเลยค่ะ ไข่ 2 ฟอง ตีให้ฟู ปรุงรสชาติ ใส่ทุกสิ่งทุกอย่างที่ต้องการลงไป เปิดไฟอ่อน ตั้งกะทะ ใส่น้ำ 3/4 ถ้วยข้าวต้ม วางแผ่นใบตองลงไปหลาย ๆ ชั้นให้ครบ 4 ใบ รอสักพัก คอยสังเกตว่า ใบตองที่โดนความร้อนจะเปลี่ยนสีเข้มขึ้น ก็เทไข่ใส่ลงไปได้เลยค่ะ เอาฝาหม้อปิดไข่ เพื่อให้ความร้อนระอุภายใน ไข่จะได้สุกเร็ว ใช้มือหรือตะหลิวก็ได้ คอยพลิกดูน้ำที่อยู่ใต้ใบตอง เพื่อดูว่า น้ำลดน้อยไปแค่ไหน แต่...ห้ามเติมน้ำใด ๆ เพิ่มนะคะ แค่สังเกตดู เปิดฝาหม้อ ดูว่า ไข่ด้านบนใกล้จะสุกหรือยัง ระหว่างนี้ จะได้กลิ่นหอมอ่อน ๆ ของใบตองโชยขึ้นมาด้วย ไม่เกิน 5-7 นาที ไข่ป่ามก็สุกเหลือง นุ่ม น้ำในกะทะเหือดแห้งพอดี ปิดไฟเตา รอให้เย็นสักพัก ค่อยนำไข่ออกจากใบตอง เห็นไหมคะ ง่ายก็ง่าย ลำก็ลำ เม๊าะขนาด ถือเป็นอาหารกินเล่นอีกหนึ่งจานในวันสบาย ๆ ค่ะ รายงานจากลำปาง สาธิตการทำ และถ่ายภาพโดย ธนพรพรรณ คุ้มแสง (คำอธิบายภาษาเหนือในบทความนี้ ป่าม หมายถึง การรองใบตองด้วยภาชนะ ยะ หมายความว่า ทำ ลำ หมายความว่า อร่อย เม๊าะขนาด หมายความว่า เหมาะมาก โตย หรือตวย หมายความว่า ด้วย )