วัดพระธาตุลำปางหลวงเป็นหนึ่งในสถานที่สำคัญของจังหวัดลำปาง ซึ่งประชาชนทั่วไปเมื่อมาถึงจังหวัดลำปางแล้ว ต้องหาเวลามากราบไหว้ เพื่อเป็นสิริมงคลในชีวิตสักครั้ง ยิ่งผู้ที่เกิดปีฉลู (ปีวัว)พระธาตุลำปางหลวงยังถือเป็นพระธาตุประจำปีเกิดอีกด้วย ทำให้ช่วงฤดูท่องเที่ยวของทางภาคเหนือ จะมีผู้กราบไหว้ขอพร เพื่อเป็นสิริมงคลแก่ชีวิตมากมาย แต่โดยส่วนใหญ่แล้วจะไปกราบไหว้พระธาตุ และเยี่ยมชมโบสถ์วิหาร ในบริเวณพระธาตุเป็นหลัก แต่รอบกำแพงพระธาตุยังมีสิ่งที่น่าสนใจไม่น้อย วันนี้เราจะพาลัดเลาะออกไปทางกำแพงข้างวัด ด้วยอากาศที่ร้อนของช่วงเดือน เมษายน-พฤษภาคม ที่เราได้มีโอกาสได้ไปกราบไหว้ จังหวัดลำปางในบางพื้นที่อุณหภูมิทะลุไปมากกว่า 40 องศาเซลเซียส นักท่องเที่ยวที่มากราบไหว้น้อย เพราะไม่ใช่ฤดูกาลการท่องเที่ยวของทางภาคเหนือ เราจึงมีโอกาสได้เดินเที่ยวรอบๆ นอกเหนือจากไหว้พระธาตุ เมื่อเดินอยู่ในบริเวณพระธาตุ ก็เหลือบมองไปเห็น ช่องประตูเล็กๆทางซ้ายมือของตัวพระธาตุ มองไปเห็นต้นโพธิ์ใหญ่ๆ ซึ่งคิดว่าน่าจะร่มรื่นให้เราหลบร้อนได้ซักพัก จึงมุ่งหน้าไปที่ประตูเพื่อหาที่หลบร้อน ก็เป็นตามคาดเมื่อเดินไปถึง บรรกาศร่มเย็น มีเสียงลมพัดใบโพธิ์เป็นจังหวะ ทำให้รู้สึกร่มรื่นขึ้นมาทันที พอผ่านประตูเล็กๆเข้าไป ก็พบกับทางเดิน เราจึงเดินตามทางไปเรื่อยๆ ในบรรยากาศที่ร่มรื่น เดินไปไม่กี่ก้าว ก็รู้สึกตกใจ....มีโบสถ์วิหารอยู่ข้างนอกติดกับกำแพงพระธาตุอีก เราจึงเดินไปสำรวจ ก็พบกับป้ายวิหารพระแก้วมรกต มองเข้าไปทางขวามือของวิหารจะมองเห็นพระธาตุลำปางหลวง โดยมีกำแพงกั้นอยู่ ซึ่งเป็นมุมที่สวยงามยิ่งนัก วิหารพระแก้วมรกตที่ถูกซ่อนอยู่หลังกำแพงพระธาตุ เมื่อเดินไปก็พบเห็นเป็นเรือนไม้เก่าๆ มองไปก็เหมือนเป็นศาลาวิหารไม้เก่าๆ ซึ่งมองดูก็สวยงาม ดูเก่าแก่ ผมจึงตัดสินใจเดินไปที่อาคารไม้หลังนี้ก่อน พอเดินไปก็พบรองเท้า 3-4คู่ ถอดไว้ด้านหน้าวิหาร ก็คิดในใจว่ามีคนขึ้นไปท่องเที่ยวดู ก็คงต้องมีอะไรดีบ้างล่ะ พอขึ้นไปพบกับหญิงชราใช้ไม้เท้าช่วยเดิน โดยมีลูกหลานช่วยกันประครองกำลังเดินสวนออกมา พอเดินเข้าไปข้างในก็พบกับตู้ไม้เก่าแก่มากมาย วางเรียงรายรอบตัววิหารหลังหลังนี้ ส่วนด้านในสุดของวิหารมองเข้าไป เป็นที่ประดิษฐานของพระแก้วมรกต โดยมีเหล็กกั้นไว้ ให้เราได้กราบไหว้เพื่อเป็นสิริมงคล พิพิธภัณฑ์ของใช้โบราณของมีค่าเป็นอีกหนึ่งอย่างที่อยู่ในวิหารหลังนี้ พอเรากราบไหว้เสร็จ เราก็เดินสำรวจตู้ไม้ต่างๆที่เราพบ ตอนเดินเข้ามา ที่วางอยู่รอบๆอาคาร ก็พบว่าเก็บของเก่าสมัยโบราณมากมาย หลายชนิดมาก ทั้งเงิน เบี้ยโบราณ มีดดาบโบราณ ของใช้นาๆชนิด ถ้วยชามเบญจรงค์ช่วงยุค พุทธศตวรรษที่ 24-25 ถ้วยชามตราไก่โบราณ อีกหนึ่งสัญลักษณ์ของจังหวัดลำปางอายุนับ100ปี ถูกจัดเก็บไว้ในตู้ไม้เหล่านี้ มีของในอดีต อีกมากมายเหลือเกิน รู้สึกว่ามันเป็นของที่มีค่าทางประวัติศาสตร์มากมาย ที่นำมาวางโชว์ เท่าที่เห็นปรากฎในตู้ไม้ มีคำอธิบายว่าเป็นของใช้จากยุคสมัยไหนให้ศึกษากันอีกด้วย ต่อไปคงต้องเผื่อเวลาอีกนิดถ้าจะมาไหว้พระธาตุลำปางหลวง เพราะหลังกำแพงวัดพระธาตุยังมี วิหารพระแก้วมรกตให้กราบไหว้ และของสะสมโบราณศึกษาถ่ายรูปเก็บไว้ให้ได้ศึกษากันมากมาย