เรื่องและภาพ โดย วรกร เข็มทองวงศ์หากพูดถึงจังหวัดลำปาง เชื่อว่าสิ่งแรก ๆ ที่หลายคนนึกถึง ย่อมเป็นชามตราไก่ พระธาตุลำปางหลวง รถม้า รวมทั้งกาดกองต้า แต่ในครั้งนี้ จะมาขอพูดถึง บ้านโบราณ และเป็นบ้านที่ในอดีตนั้น เป็นของชาวต่างชาติที่เข้ามามีส่วนและบทบาท ในราชสำนักกรุงรัตนโกสินทร์ย้อนกลับไปนับร้อยปี ประเทศไทยที่สมัยนั้น มีนามว่า สยาม ภายใต้การบริหารปกครองของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่ รัชกาลที่ 5 และภาคเหนือเวลานั้น เป็นที่ลงทุนทำสัมปทานไม้ ของชาวต่างชาติ ที่สนใจเข้ามาบุกเบิกนาย หลุยส์ ที. เลียวโนเวนส์ หนึ่งในผู้ได้รับสัมปทานจากรัฐบาลสยาม เข้ามาเป็นนายห้างค้าไม้สัญชาติอังกฤษในจังหวัดลำปาง ซึ่งนายหลุยส์คนนี้ เป็นลูกชายของแหม่มแอนนา เลียวโนเวนส์ ครูสอนภาษาอังกฤษ ในราชสำนักสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 และเมื่อเขาได้มาทำปางไม้ ได้สร้างคฤหาสน์สำหรับพักอาศัยขึ้น ซึ่งรูปแบบเป็นไปตามสมัยนิยม และความนิยมของผู้มีเงินสมัยนั้นสร้างกันกาลเวลาผ่านมา 114 ปี ในปัจจุบัน คฤหาสน์ของนายหลุยส์ ได้กลายเป็น บ้านหลุยส์ ที่ตั้งสงบเงียบภายในชุมชนท่ามะโอ บรรยากาศร่มรื่นของต้นไม้โดยรอบ สร้างความสดชื่นให้ผมอย่างมาก บ้านไม้ครึ่งไม้ครึ่งปูน ถือว่าอยู่ในสภาพที่คงความสมบูรณ์อย่างมาก เสียดายที่ชั้น 2 ของตัวอาคาร ปิดไว้ไม่สามารถขึ้นไปชมได้ ผมเพียงยืนที่หน้าบันไดทางขึ้น และจินตนาการการใช้ชีวิตของท่านเจ้าของบ้าน และฉากชีวิตในวันเวลาที่ผ่านมา ด้านข้างถัดไปจากตัวบ้าน มีอาคารชั้นเดียวอยู่ใกล้ ๆ ผมเดินเข้าดูรอบ ๆ ลักษณะและสันฐาน ช่างดูคุ้นตา และลักษณะเหมือนเคยเห็นที่ไหนมาก่อน จนเมื่อได้สอบถามผู้ที่พามาชม ได้คำตอบว่า อาคารหลังนี้ คือ โบสถ์ของศาสนาคริตส์นั่นเองความน่าสนใจของสถานที่แห่งนี้ อยู่ที่ว่า บ้านหลุยส์หลังนี้ คือ ประจักษ์พยานของความรุ่งเรืองเฟื่องฟูของลำปาง บันทึกที่สะท้อนความร่ำรวยจากป่าไม้ของประเทศในอดีต ที่ใคร ๆ ก็สนใจเข้ามาลงทุน โดยเฉพาะชาวต่างชาติและที่สำคัญที่สุด คือ การได้เห็นความตั้งใจและความใส่ใจ ของผู้ที่เห็นคุณค่าของบ้านโบราณ โดยเฉพาะ เครือข่ายลำปางรักษ์เมืองเก่า ที่ต้องการรักษาอนุรักษ์อาคารบ้านเก่าของเมืองไว้ จึงทำให้ผมได้มีโอกาสมาซึมซาบความงามของบ้านหลุยส์แห่งนี้สำหรับที่ตั้งของบ้านหลยส์นั้น อยู่ในพื้นที่ ชุมชนท่ามะโอ ถนนป่าไม้ ตำบลเวียงเหนือ อำเภอเมืองลำปาง หากสนใจไปเที่ยวนั้น ตั้งค่าหาพิกัดไม่ยุ่งยากเลย ส่วนการติดต่อเข้าชมนั้น พื้นที่นี้เป็นพื้นที่เปิดเพียงแต่อยู่ในพื้นที่่ของบ้านพักองค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ (ออป.) สามารถเข้าชมได้ตลอด