ข้าวพัน คืออะไร ? ก่อนอื่นต้องขอโทษด้วยที่รูปถ่ายเป็นรูปถ่ายจากกล้องโทรศัพท์นะคะ "ข้าวพัน แห่งเมืองลับแล จ.อุตรดิตถ์" เป็นอาหารพื้นเมืองขึ้นชื่อของชาวลับแลมาตั้งแต่โบราณ มีลักษณะการทำคล้ายข้าวเกรียบปากหม้อ เป็นการทำให้อาหารสุกด้วยไอน้ำ โดย "ร่าย" แป้งหมักที่มีรสและกลิ่นเฉพาะตัว อาจจะผสมไข่และงาลงไปเพิ่มโปรตีน ลงบนผ้าที่ขึงกับหม้อปากกว้างที่มีลักษณะคล้ายหม้อนึ่งข้าวเหนียวแต่ทำมาจากดินเผา ปิดฝารอสุก แล้วตามด้วยเครื่องผักต่างๆ วุ้นเส้น ตรงนี้คงจะนึกกันออกว่า คล้ายเครื่องสุกี้ ใช่ค่ะ มันคือเครื่องสุกี้นั่นเอง หรือใครจะใส่หมูสับรวนสุกไปก็สามารถเพิ่มความอร่อยได้เช่นกัน แล้วใช้ไม่ไผ่เหลาแบนตวัดแป้งห่อเครื่องทั้งหมด ยกเสิร์ฟคู่กับเครื่องเคียง เช่น ไข่ดาวอบ แคปหมู หรือเกี๊ยวกรอบ โรยผักชีเพิ่มความหอม เท่านี้ก็ได้ข้าวพันผักแสนอร่อย ที่หากินที่ไหนไม่ได้รสชาติดั้งเดิม นอกจากที่ ลับแล... ทานกับซอสปรุงรส ซอสพริก หรือน้ำจิ้มสุกี้ ข้าวพันเปล่าๆ ถ้านำมาตากแดดจนแห้งบนแผงหญ้าแฝก เราจะได้ "ข้าวแคบ" เป็นแผ่นๆคล้ายๆแผ่นพลาสติก ที่ชาวบ้านจะนิยมนำมาห่อข้าวเหนียว ห่อเส้นหมี่ลวก ไว้กินตอนออกไปทำงานและนำมาทานเล่น ข้าวพันสดสามารถทำเป็นพันไข่ม้วน พันไข่ม้วนพริก ไข่ม้วนยอดอ่อนทานตะวัน วิธีทำเหมือนกัน เพียงแต่ว่า เป็นแป้งที่ผสมกับไข่ พริก เครื่องปรุงตามชอบ รอสุก แล้วม้วนให้มีลักษณะดังกล่าว ที่สำคัญคือ ราคาอาหารถูกแสนถูก ข้าวพันเมืองลับแล ขายภายใต้เรทราคา 15-20-25-30 บาท บางร้านขายเพียง 10 บาทเท่านั้นเอง นับว่าคุ้มค่าเลยทีเดียว เราไม่ได้ค่าโฆษณา แต่รสชาติอร่อยจริงๆๆ กลับไปบ้านที่ลับแลทีไร ต้องไปกินทุกครั้ง เมื่อย่างก้าวเข้ามาในเมืองลับแล หาทานได้ทั่วไปเลยค่ะ จะมีร้านข้าวพันอยู่เยอะมากกก ทั้งร้านบรรยากาศบ้านๆ อบอุ่น เป็นกันเอง ไปจนถึงร้านที่ตกแต่งสวยงาม ระดับภัตตาคาร ทั้งนี้รสชาติอร่อยทั้งคู่ แล้วแต่ความชอบ แล้วแต่รสนิยมของแต่ละท่าน ต้องมาลองสักครั้งนะคะ แล้วคุณจะติดใจ ภาพด้านบนเป็นภาพเตาข้าวพันหรือเตาข้าวเเคบที่มีลักษณะเหมือนเตาข้าวเกรียบปากหม้อ เป็นเตาฟืนแบบดั้งเดิม มีสองฝั่งทำเพื่อการปรุงสลับกัน ฝาปิดจะมีลักษณะเป็นกรวยยอดแหลม คล้ายหมวกของชาวเวียดนาม และมัดหญ้าแฝกสำหรับตากข้าวพันให้แห้งเพื่อที่จะได้ข้าวเเคบเก็บไว้กินนานนับเดือน ข้าวพันในปัจจุบันมีการประยุกต์ไปหลากหลายมากๆ ทั้งทำเป็นก๋วยเตี๋ยว ห่อเส้น ก๋วยเตี๋ยวไข่อบ แล้วแต่ความครีเอทของพ่อค้าแม่ค้า ทั้งนี้ตัวอำเภอลับแลไปง่ายมากๆ ค่ะ ไม่ไกลจากตัวจังหวัดอุตรดิตถ์ ห่างจากตัวจังหวัดประมาน 8 กม. คุณก็สามารถไปลิ้มลองข้าวพันแสนอร่อยนี้ได้อย่างจุใจ เครดิตภาพ: ภาพทั้งหมดถ่ายโดยนักเขียน