สวัสดีค่ะ วันนี้ผู้เขียนจะมานำเสนอเมนู “ข้าวพัน” อาหารพื้นบ้านที่หาทานได้ง่ายๆ ที่เมืองลับแล จ.อุตรดิตถ์ นะคะ ข้าวพันเป็นอาหารว่างทานเล่น มีมาแต่โบราณเป็นที่นิยมรับประทานกันมากในเมืองลับแล อร่อยเหนียวนิ่มหนุบหนับนุ่มลิ้น ซึ่งทำมาจากแป้งหมัก ปรุงรสตามใจชอบแล้วนำมานึ่งให้สุก คล้ายๆ กับการทำข้าวเกรียบปากหม้อ แต่จะละเลงแป้งเป็นแผ่นกลมๆ ใหญ่ๆ เกือบเต็มขนาดปากหม้อ เมื่อสุกแล้วก็ใช้ไม้พันม้วนขึ้นมาก็สามารถรับประทานคู่กับน้ำจิ้มรสเด็ดได้เลยค่ะ ปัจจุบันมีการประยุกต์ทำข้าวพันหลากหลายรสชาตินะคะ วันนี้ผู้เขียนจะมาสอนการทำข้าวพัน 3 รสชาติยอดนิยมก่อนนะคะ นั่นก็คือข้าวพันขาวงาดำ ข้าวพันพันไข่ม้วน และข้าวพันพริกใบผักค่ะ ก่อนอื่นเราต้องจัดเตรียมอุปกรณ์และวัตถุดิบกันก่อนนะคะ 1. อุปกรณ์สำคัญอันดับแรกก็คือชุดหม้อทำข้าวพันค่ะ ประกอบไปด้วย หม้อทำข้าวพัน ฝาหม้อ ไม้ข้าวพัน โหลน้ำทรงสูง และจวักค่ะ 2. แป้งหมัก ปัจจุบันก็จะใช้แป้งหมักสำเร็จรูปนะคะ เป็นแป้งหมักชนิดเดียวกับแป้งทำขนมจีนค่ะ 3. เครื่องปรุงรสต่างๆ ได้แก่ เกลือป่น พริกป่น งาดำ ซอสปรุงรส น้ำปลา น้ำตาล ผักชีฝรั่ง ไข่ไก่หรือไข่เป็ดก็ได้ค่ะ 4. ใบตอง เมื่อจัดเตรียมอุปกรณ์และวัตถุดิบกันเรียบร้อยแล้วก็มาเริ่มลงมือทำข้าวพันกันได้เลยค่ะ โดยมีวิธีทำดังนี้ค่ะ 1. การเตรียมแป้งข้าวพัน แป้งหมักจะเป็นก้อนๆ นะคะ นำมาล้างน้ำสะอาด 1 น้ำ แล้วนำมาผสมกับน้ำเปล่าให้เข้ากันค่ะ โดยใช้อัตราส่วน 1:1 โดยประมาณค่ะ ใช้มือบีบเนื้อแป้งให้ละลายแล้วคนให้เป็นเนื้อเดียวกันกับน้ำนะคะ เสร็จแล้วแป้งจะมีลักษณะข้นๆ ค่ะ ไม่เหลวและไม่เหนียวจนเกินไปนะคะ 2. ปรุงรสแป้งข้าวพัน เริ่มจากข้าวพันขาวงาดำนะคะ นำแป้งที่เราละลายน้ำเรียบร้อยแล้วมาเติมเกลือป่นลงไปเล็กน้อย จากนั้นใส่งาดำที่ล้างสะอาดและคั่วสุกแล้วลงไปค่ะ คนให้เข้ากันนะคะ ส่วนข้าวพันไข่ม้วนก็ใช้แป้งอันเดียวกันกับข้าวพันขาวงาดำค่ะ เพียงแต่ขั้นตอนการละเลงแป้งจะละเลงไข่ตามลงไปด้วยเท่านั้นค่ะ ต่อมาคือการปรุงรสข้าวพันพริกสดใบผักนะคะ ก็ใช้แป้งเหมือนข้าวพันขาวงาดำค่ะ แต่เราจะเพิ่มส่วนผสมลงไป ได้แก่ พริกป่น ซอสปรุงรส น้ำปลา น้ำตาล และผักชีฝรั่งค่ะ ปรุงรสตามใจชอบได้เลยนะคะ ลองชิมดูค่ะ บางท่านอาจชอบหวาน ชอบเผ็ด แตกต่างกันไปค่ะ 3. การเตรียมหม้อข้าวพัน ลักษณะหม้อข้าวพันจะมีผ้าขึงอยู่ และด้านบนปากหม้อจะมีรูเล็กๆ สำหรับให้เติมน้ำและให้ไอความร้อนขึ้นมาทำให้ข้าวพันสุกนะคะ ให้เราเติมน้ำเปล่าลงไปตรงรูเล็กๆ นี้เลยค่ะ เติมประมาณครึ่งหม้อนะคะ หรือจะมากกว่านี้ก็ได้ค่ะถ้าเราจะเยอะ จากนั้นตั้งหม้อให้เดือดค่ะ ใช้ไฟแรงและสม่ำเสมอนะคะ 4. ละเลงแป้ง สังเกตดูเมื่อหม้อเดือดแล้วจะมีไอน้ำขึ้นมาค่ะ ให้เรานำแป้งที่เตรียมไว้ ตักมาประมาณ 1 จวัก หรือเศษ ¾ ของจวักนะคะ มาละเลงลงบนผืนผ้าที่ปากหม้อได้เลยค่ะ ละเลงเป็นแผ่นกลมๆ นะคะ จากนั้นปิดฝาหม้อไว้ประมาณ 30-60 วินาทีค่ะ และรอให้แป้งสุกค่ะ 5. ม้วนข้าวพัน เมื่อแป้งสุกแล้วก็เปิดฝาหม้อออกมา นำไม้ข้าวพันไปจุ่มน้ำในโหลน้ำที่เตรียมไว้ก่อนนะคะ เนื่องจากว่าเราต้องทำให้ไม้ข้าวพันเปียกก่อนค่ะ เพราะเวลาที่เรานำไม้มาม้วนข้าวพัน แป้งจะได้ไม่ติดไม้ค่ะ จากนั้นนำไม้มาม้วนข้าวพันค่ะ การม้วนก็ไม่ยากนะคะ ใช้ปลายไม้สะกิดขอบแป้งแล้วค่อยๆ ยก และม้วนขึ้นมาค่ะ 6. ดึงข้าวพันออกจากไม้ นำใบตองมาวางไว้และนำไม้ข้าวพันวางลงไป ใช้มืออีกข้างพับใบตองอีกด้านมาประกบจะได้ไม่ร้อนมือนะคะ จากนั้นก็ดึงไม้ข้าวพันออกมาค่ะ เสร็จแล้วค่ะการทำข้าวพัน ไม่ยากเลยใช่มั้ยคะ แค่นี้ก็พร้อมเสิร์ฟเป็นอาหารว่าง อาหารรับรองรอง อาหารทานเล่นได้เลยค่ะ สำหรับท่านใดที่ชอบรสชาติเข้มข้นอาจจะท่านคู่กับน้ำจิ้มพริกป่น น้ำจิ้มพริกสด ก็ได้นะคะ ท่านใดที่มาเที่ยวเมืองลับแล จ.อุตรดิตถ์ ต้องไม่พลาดมาชิม “ข้าวพัน” อาหารพื้นบ้านเมืองลับแลนะคะ งั้นถือว่าคุณยังมาไม่ถึงเมืองลับแลค่ะ และสำหรับท่านใดที่ชื่นชอบและสนใจอยากทำข้าวพันเป็นอาชีพเสริมก็สามารถสั่งซื้ออุปกรณ์ไปฝึกทำกันได้นะคะ และยังสามารถติดตามรับชมการสาธิตวิธีการทำข้าวพันตามลิงก์ด้านล่างนี้ได้เลยค่ะ สั่งซื้ออุปกรณ์ข้าวพันได้ที่เพจเฟซบุ๊คของร้าน “นิสาพาณิชย์” จำหน่ายอุปกรณ์ทำข้าวพันครบชุด จัดส่งทั่วประเทศค่ะ > https://www.facebook.com/499331290268234/videos/669407546593940/ รับชมวิธีการทำข้าวพันได้ที่ลิงก์นี้ค่ะ > https://www.youtube.com/watch?v=M6IRSTGjzsI เครดิตภาพประกอบทั้งหมดโดยผู้เขียนเองค่ะ TomNah