เมืองอุตรดิตถ์ลึกลับ เก่าแก่ มีธรรมชาติสวยๆ และล่าสุดยังต้อนรับทุกคนด้วยทุเรียนหลงลับแลที่มาแรงแซงทุกพันธุ์ แต่สิ่งหนึ่งที่เป็นทั้งอาชีพ และสัญลักษณ์ของเมืองก็คือไม้กวาดตองกง ไม้กวาดที่เป็นทั้งของใช้ และของฝาก โดยมีตำนานมาจากกลุ่มแม่บ้านชาวต้นม่วง ที่ทำไม้กวาดด้วยเทคนิคการถักเฉพาะตัว เด่นแซงหน้าไม้กวาดอื่นๆ และสร้างเอกลักษณ์ทาด้ามไม้กวาดสีแดง ไม้กวาดตองกงจึงเป็นภูมิปัญญาหนึ่งที่คนเมืองอุตรดิตถ์ตั้งใจว่า จะต้องให้มีสืบต่อไปชั่วลูกชั่วหลานให้ได้ คุณวาสนา ก้อนคํา ทำไม้กวาดตองกงนี้มาจนเชี่ยวชาญ เริ่มเล่าเรื่องให้ฟังว่า “ไม้กวาดตองกงของคนอุตรดิตถ์ จะหาวัตถุดิบในหมู่บ้านมาใช้ ก็คือเอาดอกตองกงนี่ล่ะมาทำเป็นไม้กวาด ซึ่งดอกตองกงจะออกดอกตอนเดือนกุมภาพันธ์ถึงมีนาคม ชาวบ้านจะไปตัดกันมาทำไม้กวาด แล้วพอเข้าช่วงเมษายน ดอกก็จะหมดแล้ว” "ต้นตองกงพอออกดอกจะออกกันเยอะแยะมากมาย เลือกต้นยาวๆ ตัดเอามารวมกัน แล้วนำไปตากแดดประมาณ 3 วัน พอตากแดดเสร็จนำมาทุบให้ขุยดอกหลุดจนหมด หลังจากนั้นนำมาริดส่วนที่ไม่ได้ใช้ และจับมารวมกันเป้นช่อ หลังจากนั้นก็เอ่ด้ามไม้ไผ่ที่ไปแช่น้ำมาแล้ว 1 คืน เอานำมาบากให้เป็น 3 คัน(แฉก) บากให้ไปถึงเปลือกไม้ไผ่อีกฝั่งหนึ่ง พอได้ด้ามไม้กวาดที่บากไว้แล้ว ก็ค่อยๆเอาดอกมาใส่ทีละกำและนำมามัดเข้ากับด้ามไม้กวาดด้วยเชือกฟาง ขั้นตอนสุดท้ายคือ นำด้ามไม้กวาดมาทาเป็นสีแดง ให้เป็นเอกลักษณ์ไม้กวาดของอุตรดิตถ์" "การทำไม้กวาดเป็นอาชีพที่ดีมากนะ เพราะถึงจะอายุมากแล้ว ไม่รู้จะทำอะไร ก็จะมานั่งทำไม้กวาดกัน ทำให้มีรายได้เสริม ยังทำให้คนทำรู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่า” ส่วนตัวสังเกตว่าความพิเศษของไม้กวาด นอกจากจะทำมาจากดอกตองกงที่แสนจะแข็งแรงแล้ว ยังมีเทคนิคการถักเฉพาะตัว คือชาวบ้านจะถักตรงปลายไม้กวาดให้โค้งงอเป็นตะขอ เพื่อที่เวลาใช้งานเสร็จ จะได้แขวนตะปูเพื่อเก็บได้ง่ายขึ้นด้วย ตอนแรกก็นึกเสียเองว่าไม้กวาดของใช้ในบ้านง่ายๆจะมีอะไรน่าสนใจ แต่พอได้เห็นวิธีทำ และพบเจอชาวบ้านที่ตั้งใจและใส่ใจสิ่งที่ทำแล้ว ความพิเศษของไม้กวาดธรรมดาๆ ก็ชวนให้เราอยากลุกขึ้นมาปัดกวาดบ้านขึ้นมาทันที เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย : ไม้กวาดตองกงต้องทาเป็นสีแดง หรือมีริบบิ้นสีแดงติดอยู่ก็เพราะว่า อดีตนายอำเภอคนแรกของอำเภอลับแล เป็นคนจีน ต้องการนำไม้กวาดนี้ นำไม้กวาดนี้ทูลเกล้าฯ ถวายรัชกาลที่ 5 ในโอกาสที่ไทยกำลังจะเปิดการค้าขายกับประเทศจีน นายอำเภอเลยให้เอาริบบิ้นสีแดงมาถักรวมกับดอกไม้กวาดไว้ตรงปลายสุด เพื่อแสดงถึงความมั่งคั่งรุ่งเรือง บ้างก็ว่าทาสีแดงไปเลยเพื่อให้สมพระเกียรติ
