สวัสดีค่ะ ท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน วันนี้ Kru_tai ไม่พลาดที่จะนำบทความดีๆ นำความรู้มาให้ทุกท่านได้อ่านตามเคยค่ะ วันนี้ เป็นบทความเกี่ยวกับแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์ของชุมชน กับบทความที่มีชื่อว่า “สุสานโต๊ะปันยัง” มหัศจรรย์ชุมชนรูเมาะห์กีตอ (ชุมชนบ้านเรา) ตอนที่ ๔ ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจเกี่ยวกับภาษากันก่อนน่ะค่ะ คำว่า “สุสาน” หมายถึง ที่ฝังศพคนตาย ภาษามลายูถิ่น คือ กุโบร์ นั่นเอง ส่วนคำว่า “โต๊ะปันยัง” หมายถึง คนที่ยาว ซึ่งความหมายโดยรวมในที่นี้ หมายถึง หลุมฝั่งศพคนยาว.....งั้น เรามาเริ่มกันเลยค่ะ หมู่บ้านดาโต๊ะ ตำบลแหลมโพธิ์ อำเภอยะหริ่ง จังหวัดปัตตานี ในอดีต เคยเป็นท่าเรือที่ใหญ่ที่สุดในแหลมมลายู พ่อค้าและเดินเรือจากหลายประเทศต่างกันมาแลกเปลี่ยนสินค้ากัน คนเก่าแก่ในหมู่บ้านดาโต๊ะเล่าให้ฟังว่า ในอดีตมีพ่อค้าชาวจีนคนหนึ่ง เดินทางมาเพื่อค้าขายทองเหลือง แต่ในสมัยนั้นเจ้าเมืองปัตตานีมีการหล่อปืนใหญ่ ทางเจ้าเมืองจึงสั่งให้รวบรวมทองเหลือง และห้ามผู้ใดขายทองเหลือง แต่พ่อค้าคนนี้ละเมิดคำสั่ง แอบค้าขายทองเหลืองและถูกจับ และจึงถูกประหารชีวิตด้วยการตัดคอ แล้วนำศพไปทิ้งลงคลองยะหริ่ง แต่แล้วศพดังกว่าก็ยังวนเวียนอยู่ในคลอง สุดท้ายเจ้าเมืองจึงสั่งให้นำศพมาฝังไว้ที่บ้านดาโต๊ะ ปฏิหาริย์จึงเกิดขึ้น เมื่อนำศพลงหลุม ปรากฏว่าศพขยายยาวขึ้น ยาวขึ้น ถึง ๒ ครั้ง แต่สุดท้ายศพดังกล่าวจำเป็นต้องพับแบ่งครึ่งเพื่อให้ฝังได้ จะเห็นได้ว่าหลุมศพพ่อค้าชาวจีนคนนั้นมีขนาดความยาวกว่าศพของคนอื่น ชาวบ้านจึงเรียกหลุมศพนั้นว่า “กุโบร์โต๊ะปาแย” หรือ “สุสานโต๊ะปันยัง” ดิฉันได้มีโอกาสเข้าไปสัมผัสสถานที่นั้น สภาพแวดล้อมของบ้านดาโต๊ะเป็นดินทราย พื้นที่บริเวณเดียวกันกับสุสานโต๊ะปันยังนั้น กลายเป็นสุสานนับพันหลุม จากการสอบถามชาวบ้านเล่าให้ฟังว่า ตั้งแต่ในสมัยอดีต บ้านดาโต๊ะมีพื้นที่บริเวณกว้าง และชาวบ้านนับถือศาสนาอิสลามเป็นจำนวนมาก เจ้าเมืองปัตตานีจึงให้บริเวณบ้านดาโต๊ะแถบนั้น เป็นที่ฝังศพคนที่นับถือศาสนาอิสลามที่มาค้าขายในถิ่นและเสียชีวิตค่ะ.....เป็นอย่างไรบ้างค่ะ สุสานโต๊ะปันยังที่ดิฉันได้นำเสนอนี้ เพื่อบันทึกเป็นความรู้ทางประวัติศาสตร์ชุมชนบ้านเราให้คนที่สนใจและคนรุ่นหลัง ได้ศึกษาต่อๆไปค่ะ