หากเอ่ยถึง “เทพา” เชื่อว่าหลายคนคงรู้จักดินแดนแห่งนี้ เพราะชื่อเสียงของอาหารพื้นถิ่นที่เลื่องชื่อนั่นคือ “ไก่ทอดเทพา” ที่โด่งดังมาตั้งแต่ครั้งอดีตจวบจนปัจจุบัน และอีกทั้งหากย้อนไปในแวดวงวรรณกรรม มีนวนิยายเยาวชนเรื่อง “ผีเสื้อและดอกไม้” ที่ผู้แต่งคือคุณนิพพาน หรือมกุฎ อรฤดี ซึ่งเป็นสายเลือดเมืองเทพา จังหวัดสงขลา ก็ย่อมการันตีถึงชื่อเสียงของอำเภอเทพา ได้เป็นอย่างดี ให้หลากผู้คนได้นึกถึงคำว่า "เทพา" ซึ่งเป็นหนึ่งในหัวเมืองปักษ์ในอดีต วันนี้ ในตัวตลาดอำเภอเทพา ยังมีร้านขายข้าวยำและโจ๊กเจ้าอร่อย ที่หลายนักชิมต่างเอ่ยถามถึงกัน เป็นร้านที่ถูกเผยเอ่ยผ่านเฟซบุ๊กหรือสื่อออนไลน์ในแวดวงนักชิมอาหาร ยิ่งเฉพาะจุดขายของ “ไข่ไก่ออนเซ็น” ที่เป็นที่นิยมของบรรดาผู้คนในยุคนี้ ซึ่งร้านที่จะแนะนำ วันนี้ก็คือ “ร้านข้าวยำสมุนไพร โจ๊กไข่ออนเซ็น” ของเจ้าดังเจ้าหนึ่งในอำเภอเทพา ป้ายชื่อร้าน : ข้าวยำสมุนไพร โจ๊กไก่ไข่ออนเซ็น เครดิตภาพ : https://www.facebook.com/takrid.layee ร้านนี้ อยู่พิกัดไหน ใครเจ้าของร้าน จึงเป็นคำถามเพื่อสู่ลายแทงให้ต้องไปชื่นชิมซะแล้ว! เครดิตภาพ : https://www.facebook.com/takrid.layee “กะเด๊ะ” ชื่อที่ลูกค้าเรียกติดปากของมือปรุงเจ้าของร้านข้าวยำและโจ๊กเจ้าอร่อยของตลาดอำเภอเทพา ในชื่อจริงคือ นางสาวตักริด ลายี บอกพิกัดร้านมาว่า ร้านของตนเองตั้งอยู่บริเวณถนนสี่แยกที่เรียกว่า “สี่แยกท่าเรือ” ถนนสายหลังที่ว่าการอำเภอเทพา หลังสำนักงานเกษตรอำเภอเทพา และใกล้กับสถานีตำรวจภูธรเทพา สามารถหาได้ง่าย เมนูข้าวยำ ซึ่งในพื้นถิ่นแถบชายแดนภาคใต้ตอนล่าง ถือได้ว่าเป็นอาหารยอดฮิตที่คุ้นชิน คุ้นลิ้นผู้คนมาอย่างยาวนาน ซึ่งหาเอ่ยถึงเรื่องอาหารพื้นถิ่นแล้ว “ข้าวยำ” ถือเป็นอาหารหลักหรือเรียกได้ว่า เป็นนางเอกเลยทีเดียว จึงกลายเป็นว่า “ข้าวยำน้ำบูดู” เป็นเหมือนเอกลักษณ์อาหารของพื้นถิ่นชายแดนใต้ กะเดะ : บริการลูกค้า ลองมาไล่เลียงถึง เครื่องปรุงของการทำข้าวยำ กะเดะ หรือแม่ค้าชื่อ “ตักรีด” เล่าให้ฟังว่า เครื่องปรุงและองค์ประกอบของ “ความเป็นข้าวยำ” ประกอบด้วย -ข้าวหุงสวย และกุ้งแห้งป่น อย่างละ 1 ถ้วย หรือหุงข้าวที่ผสมน้ำคั้นจากดอกอัญชัน -มะพร้าวขูดละเอีนดที่ผ่นนการคั่ว จำนวน 1 ถ้วย -ตะไคร้สดซอยหั่นซอยละเอียด จำนวน 3-4 ต้น -ถั่วฝักยาวหั่นแนวตัดละเอียด จำนวน 2 ถ้วย -ถั่วงอกอวบพี จำนวน 1 ถ้วย -มะนาวผ่าซีก จำนวน 1 ลูก -ใบมะกรูดอ่อน ซอยฝอยบางๆ จำนวน 1 ถ้วย -พริกขี้หนูแห้งคั่วป่น จำนวน ครึ่ง ถ้วย ส่วนที่ทำ น้ำบูดู -น้ำบูดูหมัก จำนวน 2 ถ้วย -หัวหอมแดงทุบพอแตก จำนวน 4-6 หัว -หัวข่ายาว 2 นิ้ว ทุบพอแตก จำนวน 1 ชิ้น -ตะไคร้สดหั่นเป็นท่อนๆ จำนวน 4-5 ต้น -ใบมะกรูดอ่อน ฉีกริ้ว จำนวน 3 ใบ -น้ำตาลปี๊บ จำนวน 1 ถ้วย -น้ำสะอาด จำนวน 1 ถ้วย วิธีการทำ 1.ทำน้ำบูดูโดยใส่เครื่องปรุงทั้งหมดลงในหม้อเคลือบ ยกขึ้นตั้งไฟกลางหรือไฟอ่อนๆก็ได้ เคี่ยวจนมีลักษณะข้น ยกลงจากเตา แล้วเทน้ำบูดูที่เคี่ยวกรองเอาแต่น้ำบูดูส่วนกากหรือเศษปลาเอาทิ้ง 2.การรับประทาน ตักข้าวสวยใส่จาน ราดน้ำบูดู โรยโปรยด้วยมะพร้าวคั่ว กุ้งแห้ง ส้มโอ พริกป่น และผักทั้งหมด ให้สัดส่วนพอเหมาะคลุก เคล้าเข้าด้วยกัน ประจงตักกินได้ทันที ตักเครื่องปรุงข้าวยำ บริการลูกค้า หน้าตาข้าวยำสมุนไพร เครดิตภาพ : https://www.facebook.com/takrid.layee หน้าตาข้าวยำสมุนไพร เครดิตภาพ : https://www.facebook.com/takrid.layee ผักเครื่องเคียงข้าวยำ เครดิตภาพ : https://www.facebook.com/takrid.layee ดอกอัญชันที่พร้อมจะมาคั้นเอาน้ำเพื่อหุงปรุงข้าวยำ เครดิตภาพ : https://www.facebook.com/takrid.layee ข้าวยำ อาหารพื้นถิ่นปักษ์ใต้ปลายด้ามขวาน! กะเด๊ะ บอกให้ฟังว่า สำหรับอาหารที่ขายและลูกค้ามากินบ่อยมีเพียง 2 อย่างเท่านั้น นั่นคือ “ข้าวยำ” แต่ที่นี่ไม่ใช่ข้าวยำธรรมดา เราจะทำเป็นข้าวยำสมุนไพร ซึ่งจะเน้นคุณค่าทางโภชนาการแก่ลูกค้า และโจ๊กไก่ไข่ออนเซ็น ซึ่งลูกค้าจะติดใจก็ตรงมี “ไข่ออนเซ็น” ที่เป็นที่ชื่นชอบของผู้ชอบแสวงหาอาหารอร่อยๆ หน้าตาโจ๊กไข่ไก่ออนเซ็น เครดิตภาพ : https://www.facebook.com/takrid.layee เครดิตภาพ : https://www.facebook.com/takrid.layee อีกหนึ่งจุดขาย คือความไม่แพง! “ไม่แพงน่ะ เราขายในราคาที่ทุคนสามารถกินได้ ข้าวยำชุดละ 20 บาท , โจ๊กธรรมดา ราคาชามละ 15 บาท แต่หากจะพิเศษหน่อย ลูกค้าส่วนใหญ่จะเพิ่มตีนไก่ หรือไข่ออนเซ็น ก็จะคิดราคาเพิ่มไปหน่อยอย่างละ 5 บาท เพียงเท่านี้ก็อิ่มท้อง” กะเด๊ะบอกถึงราคาที่ค่อนข้างจะถูกมากๆ เหมาะกับยุคสมัยเศรษฐกิจค่าครองชีพฝืดเคืองจริงๆ ไก่ปรุงสุข ไข่และตีนไก่ พร้อมที่จะลงตะลุยในชามลูกค้า เครดิตภาพ : https://www.facebook.com/takrid.layee บริการลูกค้า มีกลเม็ดเคล็ดลับใด ลูกค้าถึงถามหา! กะเด๊ะ บอกอีกว่า ข้าวยำที่ปรุง จะใช้น้ำดอกอัญชัน ขิง ตระไคร้ เป็นส่วนผสมหลักของสูตร ส่วนน้ำบูดูที่เคี่ยวก็เคี่ยวให้กรุ่นกลิ่นหอม ส่วนผักหรือเครื่องเคียงก็จะเน้นผักแบบบ้านๆ ไม่เน้นผักที่มาจากแหล่งปนเปื้อนสารตกค้างของปุ๋ยหรือยาฉีดบำรุงผัก และที่ขาดไม่ได้ของผักเครื่องเคียงของข้าวยำ ก็คือมะม่วงอ่อนสดๆที่ซอยโรยหน้าข้าวยำ เพียงเท่านี้ก็จะได้ข้าวยำสมุนไพรรสเด็ด เจ้าของร้านกับบรรดาลูกค้าของร้าน เครดิตภาพ : https://www.facebook.com/takrid.layee เจ้าของร้านกับบรรดาลูกค้าของร้าน เครดิตภาพ : https://www.facebook.com/takrid.layee โจ๊กไข่ออนเซ็น จะเป็นโจ๊กเน้นความอร่อย จุดขายก็อยู่ที่ไข่ออนเซ็น ที่เป็นพระเอกของชามโจ๊กเบื้องหน้าลูกค้า “กะเด๊ะ” เอ่ยถึงพระเอกดังของร้าน ลูกค้าจะมีอยู่หลายกลุ่ม ไม่ว่าจะเป็นกลุ่มนักเรียน กลุ่มชาวบ้านทั่วไปและแม้กระทั่งกลุ่มข้าราชการก็มาอุดหนุนร้านอยู่เป็นประจำ ทำให้ร้านเป็นที่รู้จักของคนทั่วไปในวงกว้าง และบางคนก็มาจากการได้รับการบอกล่าวผ่านทางเฟซบุ๊กของทางร้าน https://www.facebook.com/takrid.layee ร้านจะเปิดการขายตั้งแต่เวลา 15.00น. ถึง 21.00น. ตั้งแต่วันจันทร์ถึงวันศุกร์ ท่ามบรรนยากาศชิลๆของบรรยากาศเมืองแห่งความสงบเทพา นี่คืออีกร้านหนึ่งที่ อยากจะแนะนำ คือ ร้านขายข้าวยำสมุนไพรและโจ๊กไข่ออนเซ็น ของกะเด๊ะ อาหารรสอร่อยที่ชวนไปลิ้มลอง แล้วจะต้องติดใจในรสชาติ ซึ่งแม่ค้าเป็นผู้มีอัธยาศัยดีและเป็นมิตรไมตรีต่อทุกท่านที่มาอุดหนุนร้าน เทพา เมืองแห่ง “ไก่ทอด”เลิศรสและเมืองแห่งวรรณกรรมเลื่องชื่อ “ผีเสื้อและดอกไม้” วันนี้ : เราจึงมีอีกหนึ่งร้านอาหารขนาดเล็กๆง่ายๆสามัญ แต่ความอร่อยที่เรากล้าการันตีว่า “ร้านข้าวยำสมุนไพรโจ๊กไข่ออนเซ็นเทพากะเด๊ะเทพา” ต้องยกนิ้วไลค์ให้ว่า “หรอยจังหู้พี่น้องเห้อ” Anusorn Ninuan : เรื่อง-รายงานจากอำเภอเทพา จังหวัดสงขลา