พิพิธภัณฑ์คติชนวิทยา มีชื่อเต็มว่า พิพิธภัณฑ์คติชนวิทยา สถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยทักษิณ ได้รับรางวัลอุตสาหกรรมท่องเที่ยวจากการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ประเภทแหล่งท่องเที่ยวดีเด่นทางวัฒนธรรมและโบราณสถาน ปี พ.ศ. 2543 ก่อตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2521 เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านวัฒนธรรมที่โอบล้อมไปด้วยทัศนียภาพทางธรรมชาติอันสวยสดงดงาม เป็นแหล่งเรียนรู้เรื่องราวเกี่ยวกับวิถีชีวิตที่สำคัญ ตัวอาคารมีลักษณะเป็นสถาปัตยกรรมแบบภาคใต้ ซึ่งจัดแสดงเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ชาติพันธุ์ โบราณวัตถุที่เกิดจากภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่น และเครื่องประดับศาตราวุธที่ใช้กันในภาคใต้ แบ่งออกเป็น 4 อาคาร ประกอบด้วย อาคารนวมภูมินทร์ อาคารหลังคาบลานอ อาคารหลังคาปั้นหยา และอาคารหลังคาจั่ว ภาพโดย : ปลายฤดูฝน ต้นฤดูหนาวอาคารนวมภูมินทร์และอาคารหลังคาบลานอ อาคารนวมภูมินทร์และอาคารหลังคาบลานอ ประกอบไปด้วย- ห้องประวัติศาสตร์และชาติพันธุ์- ห้องลูกปัดและเครื่องประดับ จัดแสดงเกี่ยวกับ ลูกปัดและเครื่องประดับ ที่นำมาจากแหล่งเหมืองทอง- ห้องมีดและศาสตราวุธ จัดแสดงเกี่ยวกับมีดต่างๆ พระขรรค์ตัดเสน กริช เป็นต้น- ห้องอาชีพหลัก จัดแสดงเกี่ยวกับ การประกอบอาชีพทำนา ทำสวน แสดงเครื่องมือและอุปกรณ์ในการทำนา การทำสวนต่างๆภาพโดย : ปลายฤดูฝน ต้นฤดูหนาว- ห้องกระต่ายขูดมะพร้าว จัดแสดงเกี่ยวกับ "กระต่ายขูดมะพร้าว" หรือที่ภาคใต้เรียกกันว่า "เหล็กขูด" ที่ทำมาจากวัสดุหลากหลายชนิดตั้งแต่ยุคโบราณ ซึ่งทำเป็นรูปร่างลักษณะแปลกบ้าง น่ารักบ้าง รวบรวมไว้จำนวนมากซึ่งหาชมได้ยากแล้วในปัจจุบัน โดยเฉพาะเด็กรุ่นใหม่ๆ อาจจะไม่เคยเห็นหรือไม่เคยรู้จักมาก่อนภาพโดย : ปลายฤดูฝน ต้นฤดูหนาว- ห้องศิลปหัตถกรรม ห้องนันทนาการ จัดแสดงอุปกรณ์ตัวอย่างจำลอง และภาพถ่ายเกี่ยวกับการเล่นและกีฬาในท้องถิ่นภาคใต้ เช่น กรือโต๊ะ สะบ้า ลูกข่าง ซัดต้ม หมากขุม ชักว่าว ชนวัว ชนแพะ ตีไก่ เป็นต้น- ห้องวัฒนธรรมเครื่องประทีปจัดแสดงเกี่ยวกับ เครื่องกำเนิดไฟและเครื่องตามไฟ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงพัฒนาการการใช้ไฟให้แสงสว่างของชาวใต้ เช่น เหล็กไฟตบ เหล็กไฟตี และตะเกียงรูปแบบต่าง ๆ- ห้องวัฒนธรรมราชเครื่องแก้ว จัดแสดงเกี่ยวกับ รูปทรงและสีของเครื่องแก้วแบบต่างๆภาพโดย : ปลายฤดูฝน ต้นฤดูหนาวอาคารหลังคาปั้นหยาและอาคารหลังคาจั่ว อาคารหลังคาปั้นหยาและอาคารหลังคาจั่ว ประกอบไปด้วย- ห้องวัฒนธรรมโลหะ จัดแสดงเกี่ยวกับ เครื่องใช้ที่ทำด้วยโลหะและโลหะผสม เช่น เงิน ตะกั่ว ทองแดง สำริด นาก ทองเหลือง เป็นต้น ซึ่งบางชนิดแสดงให้เห็นถึงลักษณะการใช้สอย เช่น ขันหมาก เครื่องเชี่ยน เป็นต้น- ห้องอิสลามศึกษา จัดแสดงเกี่ยวกับ ประวัติพัฒนาการและการแพร่กระจายของศาสนาอิสลามในภาคใต้- ห้องการละเล่นพื้นเมือง จัดแสดงเกี่ยวกับ การละเล่นและดนตรีพื้นบ้าน ในส่วนของการจัดแสดงนี้มีทั้งหุ่นจำลองและเครื่องดนตรี ฉากหนัง ตัวหนังต่างๆ อย่างสมบูรณ์ครบถ้วน - ห้องเหรียญและเงินตรา จัดแสดงพัฒนาการของเหรียญและเงินตราที่ใช้ในประเทศไทยและในภาคใต้ รวมถึงเหรียญและเงินตราต่างชาติที่พบในภาคใต้ โดยภายใน อาคารหลังคาจั่วจะจัดแสดงการละเล่นของเด็ก โดยใช้หุ่นแสดงการละเล่นได้แก่ การเล่นซัดราว การเล่นว่าว การเล่นปั้นวัวปั้นควาย นอกจากนี้ยังแสดงของเล่นเด็กพื้นบ้านภาคใต้จากวัตถุจริง เช่น ว่าว ฉับโผง ลูกข่าง เป็นต้น อีกทั้งยังจัดแสดงประเพณีการบวช โดยใช้หุ่นจัดแสดงการลาบิดามารดาไปบวช การโกนผม การแห่นาค พิธีบวชภายในอุโบสถ และพระสงค์บวชใหม่ การออกบิณฑบาตรภาพโดย : ปลายฤดูฝน ต้นฤดูหนาว หากคุณต้องการเรียนรู้เรื่องราวต่างๆ ของภาคใต้ ทั้งประวัติความเป็นมา วิถีชีวิต ศิลปวัฒนธรรม หรือแม้กระทั่งเรื่องราวของภูมิปัญญาชาวบ้านแล้วล่ะก็ ขอแนะนำเลยว่าต้องไม่พลาดที่นี่ เพราะสิ่งของที่จัดแสดงใน พิพิธภัณฑ์คติชนวิทยาแห่งนี้มีเยอะมากและถูกจัดไว้เป็นหมวดหมู่ได้อย่างเรียบร้อย ง่ายต่อการศึกษาหาความรู้ มีเรื่องราวบ่งบอกถึงวิถีชีวิตของชาวใต้เมื่อครั้งอดีตได้เป็นอย่างดี ควรเผื่อเวลาไว้พอสมควรหากต้องการเดินชม พิพิธภัณฑ์คติชนวิทยา ให้ครบถ้วนทุกส่วนที่อยู่และเบอร์ติดต่อ :- หมู่ที่ 1 บ้านอ่าวทราย ตำบลเกาะยอ อำเภอเมืองสงขลา จังหวัดสงขลา- โทร 074 591 612การเดินทาง พิพิธภัณฑ์คติชนวิทยา อยู่ห่างจากตัวเมืองสงขลาประมาณ 18 กิโลเมตร เดินทางตามทางหลวง สายลพบุรีราเมศวร์และเลี้ยวซ้ายที่สี่แยกบ้านน้ำกระจาย ไปตามทางหลวงสาย 4146 ทางไปเกาะยอ อยู่ใกล้สะพานติณสูลานนท์ ช่วงที่ 2 หรือนั่งรถโดยสารประจำทาง ไปลงหน้าพิพิธภัณท์ได้เลย