สวนโมกขพลาราม หรือวัดธารน้ำไหล หากเอ่ยชื่อนี้คงเป็นที่คุ้นหูของพุทธศานิกชนทั้งคนไทยและคนต่างชาติที่มีความศรัทธาในพระพุทธศาสนา เนื่องจาก ผู้ที่ได้จัดตั้งสวนโมกขพลาราม เป็นบุคคลระดับโลกโดยองค์การยูเนสโก ประกาศยกย่องให้ท่านพุทธทาสภิกขุเป็นบุคคลสำคัญของโลก ด้านส่งเสริมขันติธรรม สันติธรรม วัฒนธรรม ความสัมพันธ์และความเข้าใจอันดีของมวลมนุษย์ ท่านเป็นผู้เปี่ยมไปด้วยเมตตา และคำสอนที่เข้าถึงยุคปัจจุบัน หากเรามองให้ดี มันคือแก่นแท้ของชีวิต ที่เราควรประยุกต์มาใช้ให้เกิดความสงบ ในการดำเนินชีวิตต่อไปภายในสวนโมกข์จะเป็นพื้นที่ที่เป็นป่าเป็นวัดที่หาความสงบได้ง่าย กว้างขวาง ถือเป็นแหล่งเรียนรู้ที่จะปฏิบัติธรรม เรียนรู้ธรรมชาติและตัวเองได้เป็นอย่างดี ที่สวนโมกข์จะมีปริศนาธรรมให้เราได้ ทำความเข้าใจ ซึ่งบางปริศนาต้องใช้เวลาและการคิดเพราะทุกสิ่งอย่างในสวนโมกข์ล้วนมีเหตุและผลของการมีสิ่งนั้นอยู่ เช่นที่ซุ้มประตูทางเข้า มีเสา 5 ต้น หมายถึง หลักธรรม 5 ประการ เช่น ศีล 5 ขันธ์ 5 แฝงปริศนาไว้ให้คนคิดตาม ลานหินให้นั่งปฏิบัติธรรมให้อยู่กับตนเองส้วมแบบสวนโมกข์ที่แฝงไว้ซึ่งปริศนาธรรม สระนาฬิเกร์ เด็กสมัยก่อนน่าจะเคยได้ยินบทกลอนที่ซ่อนปริศนาธรรม และมีแบบแสดงให้เห็นเป็นนามธรรม "มะพร้าวนาฬิเกร์ ต้นเดียวโนเน กลางทะเลขี้ผึ้ง ฝนตกไม่ต้อง ฟ้าร้องไม่ถึง กลางทะเลขี้ผึ้ง ถึงได้แต่ผู้พ้นบุญเอย" หากใครมีเวลาลอยคิดไตร่ตรองดู ว่าหมายความเช่นไร โบสถ์เขาพุทธทอง โบสถ์แบบสวนโมกข์ที่ไม่เหมือนที่ไหน เป็นลานหินกว้างขนาดใหญ่ มีพระพุทธรูปองค์ใหญ่สีขาวเป็นประธานเพียงองค์เดียว ท่ามกลางต้นไม้ขนาดใหญ่ที่โอบล้อมเสมือนผนังโบสถ์ บอกได้เลยว่าหาความสงบได้ดีทีเดียวในบริเวณใกล้ ๆ กันเป็นสถานที่ฌาปนกิจสรีระท่านพุทธทาสภิกขุ สถานที่ที่ท่านกลับคืนสู่ธรรมชาติ หาใช่เพียงแต่เป็นศิลปะ แต่แฝงปริศนาไว้ในภาพที่เห็น ตลอดทางเดินจะพบกับคำสอน คำกลอนที่ท่านพุทธทาสเป็นผู้แต่ง ไว้เพื่อเผยแพร่พระพุทธศานาและ หลักในการดำเนินชีวิตที่ให้พ้นทุกข์และเป็นสุขแบบจำลองหุ่นขี้ผึ้ง พระธรรมโกศาจารย์ พุทธทาสภิกขุ อินท์ปัญโญหากพูดถึงสวนโมกข์แล้ว ก็จะนึกถึงพระพุทธรูปอีกองค์หนึ่ง นั่นคือ พระอวโลกิเตศวร ซึ่งเป็นศิลปะที่พบในสมัยศรีวิชัย พระอวโลกิเตศวร ถูกยกให้เป็นพระโพธิสัตว์แห่งความเมตตาของพระพุทธเจ้าม้านั่งที่ท่านพุทธทาสนั่งเป็นประจำสวนโมกข์เป็นสถานที่ปฏิบัติที่ต้อนรับทั้งคนไทยและคนต่างชาติ เป็นแบบอานาปานสติ ภาวนา ช่วงเวลาในการเข้าอบรม เป็นเวลา 7 วัน โดยสามารถติดต่อสอบถามได้ที่ 077-431597,077431661-2 เพื่อเตรียมตัวเตรียมใจในการมาปฏิบัติ หากตั้งจิตตั้งใจมาปฏิบัติดีแล้ว เราก็จะได้สิ่งที่กลับไปสามารถดำเนินชีวิตอย่างมีสติมากขึ้นลานหินโค้งใช้ฟังเทศน์ ที่จำลองสมัยพุทธกาลหากคุณเคยได้ยินคำว่า ดวงตาเห็นธรรม คุณนึกภาพออกไหมว่าเป็นเช่นไร โรงมหรสพทางวิญญาณ เป็นอีกหนึ่งอาคารหรือสถานที่ หรือเปรียบได้เป็นโรงหนัง เพื่อความบันเทิงทางวิญญาณภายในจัดแสดงภาพปริศนาธรรม ตามผนัง ตามเสา ใต้บันใด และบริเวณโดยรอบ จริง ๆ แล้วยังมีอีกหลายส่วนที่ยังมิได้นำเสนอ ทั้งนี้อยากให้ผู้ที่สนใจ แวะเวียนมา ศึกษา เรียนรู้ เพื่อทำความเข้าใจ ในหลักธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า โดยการแฝงไว้ในภาพปริศนา หรือ คำสอนที่ต้องใช้กระบวนการคิด มิใช่เพียงผ่านตา เราถึงจะเข้าใจในแก่นแท้ของข้อความหรือปริศนาธรรมนั้น ๆ ภาพถ่ายโดย นามปากกา ชาลีดีใจ