แวะชมงานศิลปะวัฒนธรรมในภาคใต้ คุณจะพบ “หนังตะลุง” แต่ถ้าลงลึกไปในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนใต้ นราธิวาส ยะลา ปัตตานี คุณจะพบ “วายังกูเละ” หรือ “วายังกูลิต” เพิ่มเข้ามาวายังกูเละ ก็คือ หนังตะลุงแบบฉบับของชาวมลายู หรือหนังตะลุง 3 จังหวัดชายแดนใต้นั่นเอง ความแตกต่างของวายังกูเละ คือ ใช้ภาษามลายูเป็นหลัก และตัวละครเน้นเอกลักษณ์ชาวมลายู โดยเฉพาะตัวตลก ซึ่งถือเป็นตัวชูโรงดึงผู้ชมภาพประกอบโดย ผู้เขียนเชื่อว่าวายังกูเละ ได้รับอิทธิพลมาจากอินโดนีเซีย ส่วนอินโดนีเซียรับมาจากอินเดียอีกทอดหนึ่ง ด้วยพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ผู้คนส่วนมากนับถือศาสนาอิสลาม นายหนังเป็นมุสลิม ตัวละครของวายังกูเละ จึงดูรูปร่างท่าทางผิดธรรมชาติไปบ้าง เพราะตามหลักศาสนาอิสลามแล้ว ไม่อนุญาตให้สร้างรูปเหมือนของมนุษย์และสัตว์ เพราะสิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่พระเจ้าเท่านั้นสร้างได้ในเสภาขุนช้างขุนแผน ตอนทำศพนางวันทอง ซึ่งพระสุนทรโวหาร (ภู่) ประพันธ์นั้น ได้กล่าวถึงวายังกูเละว่า เหล่าเจ้าพวกหนังแขกแทรกเข้ามา พิศดูหน้าตามันป๋อหลอ รูปร่างโสมมผมหยิกงอ จมูกโด่งโก่งคอเหมือนเปรตยืนภาพประกอบโดย ผู้เขียนบทละครหลักของวายังกูเละ ไม่ต่างจากหนังตะลุงทางภาคใต้ตอนบน คือ รามเกียรติ์ ปัจจุบันวายังกูเละ หาชมได้ยาก เพราะไม่ค่อยมีผู้สืบทอด แม้จะเหลือคณะที่แสดงอยู่น้อย แต่ก็พยายามอนุรักษ์ไว้อย่างเข้มแข็ง อย่างคณะวายังกูเละ “หนังเต็งสาคอตะลุงบันเทิง” โดยนายมะยาเต็ง สาเมาะ หรือ แบเต็ง แห่งบ้านสาคอ ต.ท่าสาป อ.เมือง จ.ยะลา เพราะนอกจากรับงานแสดงโดยยึดหลักแบบดั้งเดิมแล้ว ยังเปิดบ้านเป็น “พิพิธภัณฑ์บ้านวายังกูเละบ้านสาคอ” คอยต้อนรับนักเรียน นักศึกษา และผู้สนใจใคร่รู้ เข้ามาศึกษาอยู่เสมอภาพประกอบโดย ผู้เขียนว่าไปแล้ว หนังเต็งเอง ก็เกือบหยุดลงที่รุ่นพ่อของนายมะยาเต็ง เนื่องจากตอนเป็นเด็ก แบเต็งไม่ได้คาดหวังว่าจะรับช่วงต่อแต่อย่างใด กระทั่งวันหนึ่งแบเต็งล้มป่วยอย่างไม่ทราบสาเหตุ รักษาเท่าไหร่ก็ไม่หาย ฝ่ายพ่อจึงออกปากฝากผีว่า จะให้แบเต็งรับช่วงวายังกูเละต่อ จึงหายเป็นปกติ ... ลักษณะเช่นนี้เป็นความเชื่อเรื่องรับครูต่อ มีให้เห็นในตระกูลผู้สืบทอดศิลปะการแสดงทางภาคใต้ทั่วไปทั้งมโนราห์ และหนังตะลุงรู้จักวายังกูเละพอหอมปากหอมคอแล้ว เรามารู้จักตัวละครของวายังกูเละกันบ้างว่าจะแตกต่างจากหนังตะลุงของภาคใต้ตอนบนอย่างไรกลุ่มตัวละครบางส่วนขอบคุณภาพประกอบจาก เฟซบุ๊ค หนังเต็งสาคอ ตะลุงบันเทิงอ้ายเท่งขอบคุณภาพประกอบจาก เฟซบุ๊ค หนังเต็งสาคอ ตะลุงบันเทิงเจ้าชาย เจ้าหญิงขอบคุณภาพประกอบจาก เฟซบุ๊ค หนังเต็งสาคอ ตะลุงบันเทิงทศกัณฑ์ขอบคุณภาพประกอบจาก เฟซบุ๊ค หนังเต็งสาคอ ตะลุงบันเทิงอาแบแนแบ หรือ โตะแนแบตัวตลกฝ่ายยักษ์ โพกศรีษะ นุ่งสลีแน พูดเหมือนคนติดอ่าง ใช้สำเนียงกลันตัน (มาเลเซีย)ขอบคุณภาพประกอบจาก เฟซบุ๊ค หนังเต็งสาคอ ตะลุงบันเทิงขอบคุณภาพประกอบจาก เฟซบุ๊ค หนังเต็งสาคอ ตะลุงบันเทิงตัวละครในชุดแต่งกายมลายูขอบคุณภาพประกอบจาก เฟซบุ๊ค หนังเต็งสาคอ ตะลุงบันเทิงหากผู้อ่านต้องการทำความรู้จักวายังกูเละ อละหนังเต็งสาคอมากกว่านี้ เชิญได้ที่บ้านสาคม ต.ท่าสาป อ.เมือง จ.ยะลา โทร. 086 289 7431