อื่นๆ
4 โน้ตดนตรีอิสานยอดนิยม
โน้ตดนตรีอิสสานมีด้วยกันหลายเพลง ซึ่งแต่ละเพลงก็มีเอกลักษณ์ที่ต่างกัน วันนี้ผมมานำเสนอโน้ตดนตรีอิสานที่ผู้คนนิยมนำมาบรรเลง ไม่ว่าจะในโอกาสต่าง ๆ หรือพิธีการสำคัญ ได้แก่ ลายผู้ไทกาฬสินธุ์ ลายเต้ยกันตรึม บายศรีสู่ขวัญ และลายเซิ้งดำนา ซึ่งวิธีการเล่นให้เริ่มจากการฟังคนอื่นเล่นก่อน จากนั้นมาฝึกเล่นโดยดูโน้ตไปด้วย หรืออาจจะท่องโน้ตก่อนก็ได้ จากนั้นเมื่อจำทำนองและสามารถเล่นได้เข้าจังหวะแล้ว ให้เปิดซาวด์ลายกันตรึม แล้วลองเล่นเข้ากับซาวด์ดู รับรองว่ามันจะต้องไพเราะเสนาะหูอย่างยิ่ง ก่อนอื่นเราไปดูโน้ตกันก่อนเลยครับ โดยที่ เครื่องหมาย - คือจังหวะว่าง เครื่องหมาย ํ เช่น ดํ เป็นโน้ตเสียงสูง ส่วนเครื่องหมาย ฺ เช่น ซฺ เป็นโน้ตเสียงต่ำ ซึ่งดนตรีไทยจะประกอบไปด้วย 8 ห้อง ใน 1 บรรทัดซึ่ง 1 บรรทัดจะมีได้ไม่เกิน 8 ห้อง แต่ละห้องประกอบไปด้วย 4 จังหวะ หรือ 4 ขีด (----)
Advertisement
Advertisement
- ลายผู้ไทกาฬสินธุ์ เป็นลายที่ใช้เล่นการแสดงฟ้อนผู้ไท ซึ่งในภาษาเขียนจะอ่านออกเสียงว่า "ผู้ไท" แต่สำเนียงการพูดในแบบคนผู้ไทจะออกเสียงว่า "ภูไท" ซึ่งการใช้ทั้งสองแบบก็ไม่ถือว่าผิด ซึ่งการเล่นลายผู้ไท ถ้าจะให้ไพเราะอย่างสุดขีด จะต้องมีแคนและปี่ผู้ไทมาบรรเลงร่วมด้วย ซึ่งคนที่เป่าปี่ผู้ไทเก่งที่สุดก็เป็นคนกาฬสินธุ์ ถือได้ว่าเมืองกาฬสินธุ์นั้นเป็นแหล่งอารยธรรมของชนเผ่าผู้ไทเลยก็ว่าได้ ซึ่งคนผู้ไทในปัจจุบันนี้ อาศัยอยู่ในพื้นที่จังหวัด กาฬสินธุ์ มุกดาหาร สกลนคร ยโสธร อำนาจเจริญ นครพนม และจังหวัดอื่น ๆ กระจายกันไปจังหวัดละนิดหน่อย พิณลายผู้ไทเป็นลายที่ไพเราะมาก จังหวะเชื่องช้าง สื่ออารมณ์ได้ดีมาก ก่อนอื่นเราไปดูโน้ตกันก่อนเลยครับว่ามีอะไรบ้าง
(เกริ่น) -มํ-รํ ดํ-ล -ซ-ม -ล-ม -ซ-ร -ด-ลฺ -ซ-ลฺ -มํ-รํ ดํ-ล -ซ-ม -ล-ม -ซ-ร -ม-ด -รดลฺ
(1) ---- -ม-ด -ร-ม -ร-ด -ลฺลฺลฺ -ม-ด -ร-ม -ร-ด ---ร -ด-ซ -ร-ม -ซ-ด ---ล -ม-ซ -ร-ม -ซ-ด ---ม -ร-ด รดรมฺ -ซฺ-ลฺ ---ม -ร-ด รดรมฺ -ซฺ-ลฺ (ซ้ำ 2 รอบ)
(2) ---ม -ม-ม -ร-ด -ลฺ-ม ---ลฺ -ด-ร -ม-ร -ด-ล ---ล -ด-ร -ม-ร -ด-ลฺ ---ม -ม-ม -ร-ด -ลฺ-ด -ร-ด -ลฺ-ด -ร-ม --ม ---ล -ม-ซ -ร-ม -ซ-ม ---ล -ม-ซ -ร-ม -ซ-ล ---- -รํ-ดํ -ล-ดํ -ลซล ---- -รํ-ดํ -ล-ดํ -ลซล -ดํ-รํ -มํซํรํ มํรํดํล -ซ-ล -ดํซล -ดํซล -ซ-ม -ร-ม -ซ-ล -ดํ-ล -ซ-ม -ร-ม ---- -ม-ร -ด-ลฺ -ซฺ-ลฺ -ด-ร -มซร มรดล -ซฺ-ลฺ
(จบ) ---- -ซ-ร -ม-ด -ลฺ-ม --ซร มดลฺร ---- -ซ-ร -ม-ด -ลฺ-ม --ซร มดลฺร ---- -ม-ร --ดลฺ -ซฺ-ลฺ -ด-ร -ม-ร มรดล ซฺ....ลฺ (จบ)![กันตรึม]()
ลายเต้ยกันตรึม เป็นลายที่ทำนองกันตรึมของพี่น้องทางอีสานใต้หรือชาวเขมร ซึ่งมีเอกลักษณ์ในท่วงทำนองที่สื่อกลิ่นอายของความเป็นกันตรึม และมีจังหวะที่สนุกสนาน ชวนให้ลุกขึ้นฟ้อนเป็นอย่างมาก ซึ่งการเล่นพิณลายนี้ ต้องอาศัยความเข้าใจในจังหวะให้ดี ต้องฟังคนอื่นเล่นมาบ้างแล้วถึงจะจำทำนองได้ สำหรับมือใหม่ ลายนี้ถือว่าเลยไม่ยาก เพราะค่อนข้างสั้น ไม่เร็วจนเกินไป
---- -ม-ล -ล-ล -ล-ท --ลซ -ล-ท -รํ-ล -ซ-ม ---- -ม-ล -ล-ล -ล-ท --ลซ -ล-ท -รํ-ล -ซ-ม ---- -ล-ดํ --ลรํ --ลดํ --ลซ- ล-ดํ -รํ-มํ -รํ-ดํ ---- -ล-ซ ---- -ล-ท -ล-ซ -ล-ท -รํ-ดํ -ท-ล ---ลซ -ล-ท -รํ-ดํ -ท-ล
---- -ม-ล -ล-ล -ล-ท --ลซ -ล-ท -รํ-ล -ซ-ม ---- -ม-ล -ล-ล -ล-ท --ลซ -ล-ท -รํ-ล -ซ-ม ---- -ล-ดํ --ลรํ --ลดํ --ลซ- ล-ดํ -รํ-มํ -รํ-ดํ ---- -ล-ซ ---- -ล-ท -ล-ซ -ล-ท -รํ-ดํ -ท-ล --ลซ -ล-ท -รํ-ดํ -ท-ล --ลซ -ล-ท -รํ-ดํ -ท-ล (จบ)![สู่ขวัญ]()
ลายบายศรีสู่ขวัญ เป็นลายพิณที่นิยมใช้เล่นกันในงานมงคล ไม่ว่าจะเป็นงานบวช งานแต่ง งานผูกแขน ขึ้นบ้านใหม่ เพราะชื่อก็บอกว่าเป็นลายบายศรีสู่ขวัญ ซึ่งลายนี้มีความไพเราะในท่วงทำนองที่อ่อนหวาน ใช้ลูกเล่นเยอะในการเล่น ซึ่งเป็นทำนองเพลงช้า ไม่พูดพร่ำทำเพลงครับ ไปดูโน้ตกันเลยครับ
(1) - - - รม ซล - ซม รด มร - ซม รด มร - มร ดทฺ ลฺซ - - ลฺด ลฺ - รม รด ลฺด -- รม ซล ซล ด รมรซ ล ซมรซ - ดํล ซม รมซ ม ฟมฟซ ฟซ ฟมรด - มร ดลฺ ซฺลฺด มรด ลฺด รม ซมรด - รม ซลฺ ดร - มร - ดลฺ ซฺลฺ ดซฺ ลฺม รด - มร ดร มร
(2) - - รม ซล - ซม รด มร - ซม รด มร - มร ดทฺ ลฺซ - - ลฺด ลฺด - รม รด ลฺด - รม ซล ซล ด รมรซ ล ซมรซ - ดํล ซม รมซ ม ฟมฟซ ฟซ ฟมรด - มร ดลฺ ซฺลฺด มรด ลฺด รม ซมรด - รม ซม รม - ซด ด รม ม ซล ดํล ซซ มํ รํมํรํดํ ดํ ลดํลซ - ดํล ซม รมซ ม ฟมฟซ ฟซ ฟมรด - มร ดลฺ ซฺลฺด มรด ลฺด รม ซมรด - รม ซลฺ ดร - มร -ดลฺ ซฺลฺ ดซฺ ลฺม รด - มร ดร มร (เล่นซ้ำ)
(จบ) - มร - ดลฺ ซฺลฺ ดซฺ ลฺม ร...ด (จบ)![ดำนา]()
ลายเซิ้งดำนา เป็นลายพิณโบราณลายหนึ่งเลยก็ว่าได้ ซึ่งเป็นลายพิณทำนองเซิ้ง แนว ๆ เดียวกันกับ เซิ้งแหย่ไข่มดแดง เซิ้งบั้งไฟ เป็นลายที่สื่อถึงวิถีชีวิตของคนอีสาน ซึ่งลายเซิ้งดำนาจะมีทำนองที่สนุกสนาน จังหวะให้ความรู้สึกที่แข็งแรง มีจังหวะที่ชัดเจน ยิ่งเล่นตอนทำนายิ่งสื่ออารมณ์ได้มากเลย ก่อนอื่นเราไปดูโน้ตกันก่อนเลยครับว่ามีอะไรบ้าง
(ท่อนที่ 1) ---- ---ด -ร-ม ---- ---ล --ซม -ร-ม ---- ---ม --รม -ซ-ล ---- ---ดํ --รํดํ -ซ-ล ---ดํ --รํดํ รํดํรม -ซ-ล ---- ---ซ --ลซ -ร-ม ---- ---ซ --ลซ -ร-ม ---- -ซ-ม -ร-ด -ร-ม ---- -ซ-ม -ร-ด -ซฺ-ลฺ -ด-ร -ม-ร -ด-ล -ซ-ล (ซ้ำ)
(ท่อนจบ) ---- ---ด -ร-ม ---- ---ล --ซม -ร-ม ---- ---ม --รม -ซ-ล ---- ---ดํ --รํดํ -ซ-ล ---ดํ --รํดํ รํดํรม -ซ-ล ---- ---ซ --ลซ -ร-ม ---- ---ซ --ลซ -ร-ม ---- -ซ-ม -ร-ด -ร-ม ---- -ซ-ม -ร-ด -ซฺ-ลฺ -ด-ร -ม-ร -ด-ล -ซ-ล (เตรียมจบ) -ด-ร -ม-ร -ด-ลฺ -ซฺ--ลฺ (จบ)
Advertisement
Advertisement
หวังว่าโน้ตดนตรีอิสานเหล่านี้ จะเป็นประโยชน์ในการนำไปฝึกซ้อมเล่นพิณหรือเครื่องดนตรีอื่น ๆ กันนะครับ มือพิณมือใหม่ที่กำลังหัดเล่นพิณ สามารถนำไปเล่นได้เลยนะครับ หากผิดพลาดประการใด กระผมขออภัยมา ณที่นี้ด้วยนะครับ อาจจะทำให้มีโน้ตบางตัว ที่ไม่เหมือนกับครูบาอาจารย์ท่านอื่น ๆ สำหรับบทความนี้ผมขอฝากไว้เท่านี้นะครับ สวัสดีครับ
ขอบคุณรูปภาพ
ภาพปก จาก: เจ้าของบทความ (ลงท่งลงท่า)
ภาพที่ 1 จาก: เจ้าของบทความ (ลงท่งลงท่า)
ภาพที่ 2 จาก: เจ้าของบทความ (ลงท่งลงท่า)
ภาพที่ 3 จาก: เจ้าของบทความ (ลงท่งลงท่า)
ภาพที่ 4 จาก: เจ้าของบทความ (ลงท่งลงท่า)
เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !
เล่าเรื่องราวประสบการณ์ ท่องเที่ยว ทำอาหาร และการเกษตร
ความคิดเห็น
กรุณาเข้าสู่ระบบเพื่อทำการคอมเม้นต์
Advertisement
Advertisement
Advertisement
Advertisement
Advertisement
ข้อตกลงและเงื่อนไข|Copyright © True Digital & Media Platform Company Limited. All rights reserved