ไลฟ์แฮ็ก
7 คำถาม ที่ใช้สอนเด็กให้มี Critical Thinking ความคิดแบบมีวิจารณญาณ
7 คำถาม ที่ใช้สอนเด็กให้มี Critical Thinking ความคิดแบบมีวิจารณญาณ
ปัจจุบันเป็นยุคโซเชียล ข้อมูลข่าวสารเกิดขึ้นทุกวันเป็นจำนวนมหาศาล จากทุกมุมโลก ข่าวสารที่มีทั้งเรื่องจริง เรื่องเท็จ หรือเรื่องที่ไร้ประโยชน์ และมีสาระ ข้อมูลข่าวสารจำนวนมากมายเหล่านี้ เป็นเพียง "DATA" ที่ต้องผ่านกระบวนการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เพื่อแปลงมาเป็น "INFORMATION"
Critical Thinking คือ การคิดอย่างมีวิจารณญาณ ซึ่งเป็นทักษะสำคัญในการดำเนินชีวิตของเด็กยุคปัจจุบัน หากขาดทักษะนี้ อาจทำให้เปิดรับข้อมูลมากเกินไปโดยไม่จำเป็น รับข้อมูลที่ไร้สาระ หรือที่แย่ที่สุด คือการเชื่อข่าวเท็จ และส่งต่อข้อมูลที่ไม่ถูกต้องจำนวนมากออกไปอย่างรวดเร็วในโลกโซเชียล
การมี Critical Thinking ที่ดี จะทำให้เด็กพิจารณาเรื่องราวที่เกิดขึ้นก่อนตัดสินใจที่จะเชื่อ และสามารถตั้งคำถามเพื่อทำให้เข้าใจข้อมูลที่ได้รับมาก่อน เพื่อหาคำตอบที่ถูกต้องและสมเหตุสมผลก่อนตัดสินใจเชื่อเรื่องราวเหล่านั้น ทั้งยังสามารถส่งต่อข้อมูลที่มีประโยชน์ และถูกต้องออกไปในโลกโซเชียล ดังนั้น จึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งที่เด็ก ๆ ในยุคโซเชียล จำเป็นต้องมี Critical Thinking
Advertisement
Advertisement
สามารถสอนเด็กให้มี Critical Thinking ความคิดแบบมีวิจารณญาณ โดยใช้ 7 คำถาม ดังนี้
1. คิดอย่างมีวิจารณญาณว่า : เกิดขึ้นจากใคร
- ใครทำให้เกิดเหตุการณ์นี้
- ใครคือตัวละครที่สำคัญที่สุด
- ใครเป็นผู้รับผิดชอบ
- ใครเป็นผู้ชนะบ้าง
- ใครได้ประโยชน์จากสิ่งนี้
- ใครได้รับผลกระทบจากสิ่งนี้
2. คิดอย่างมีวิจารณญาณว่า : เกิดจากอะไร
- เหตุการณ์นี้จะเป็นอย่างไรถ้า.......?
- จะเกิดอะไรขึ้นถ้า.......?
- ผลลัพธ์อื่น ๆ ที่สามารถจะเกิดขึ้นได้อีก
- คุณตั้งสมมุติฐานว่าอย่างไร
- มีหลักฐานการพูดว่าอย่างไร
- จุดประสงค์ของเรื่องนี้คืออะไร
- ประเด็นคำถามคืออะไร
- มันมีความหมายว่าอะไร
- แรงจูงใจของตัวละครนั้นคืออะไร
- มีอะไรที่สามารถเปลี่ยนแปลงเรื่องราวทั้งหมดได้หรือไม่
- อะไรเป็นจุดแข็งที่ทำให้เกิดเรื่องราวนี้
- จุดเปลี่ยนคืออะไร
- มีข้อโต้แย้งเกี่ยวกับเรื่องนี้ว่าอย่างไร
- ปัญหาที่คุณพยายามแก้ไขคืออะไร
- ทางเลือกที่ดีกว่าคืออะไร
- ตัวคุณอยู่จุดไหนในสถานการณ์นี้
- คุณสรุปอะไรได้บ้าง
Advertisement
Advertisement
3. คิดอย่างมีวิจารณญาณว่า : เกิดขึ้นที่ไหน
- คุณมักจะพบปัญหานี้ที่ไหน
- สถานการณ์ที่คล้ายคลึงกันอยู่ที่ไหน
- คุณจะหาคำตอบของปัญหานี้ได้ที่ไหน
- เรื่องราวเปลี่ยนแปลงตรงจุดไหน
- คุณสามารถปรับปรุงเปลี่ยนแปลงให้ดีได้อย่างไร
- คุณจะรับข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ไหน
- แหล่งข้อมูลนี้น่าเชื่อถือได้หรือไม่
4. คิดอย่างมีวิจารณญาณว่า : เกิดขึ้นเมื่อไหร่
- เรื่องราวนี้เกิดขึ้นเมื่อไหร่
- เมื่อไหร่ที่สถานการณ์จะเป็นที่ยอมรับได้
- สิ่งนี้กลายเป็นปัญหาเมื่อไหร่
- เหตุการณ์นี้จะจบลงเมื่อไหร่
- เหตุการณ์นี้จะดีขึ้นเมื่อไหร่
5. คิดอย่างมีวิจารณญาณว่า : มีเหตุและผลเป็นอย่างไร
- ทำไมเหตุการณ์นี้จึงสำคัญ
- ทำไมถึงเกิดเหตุการณ์นี้ขึ้น
- เหตุใดจึงเป็นปัญหา
- เพราะอะไรบุคคลนั้นจึงพูดว่า......
- ทำไมผู้เขียนข่าวสารจึงตัดสินใจที่จะ.......
- คุณคิดว่าเขาถามคำถามนั้นเพื่ออะไร
Advertisement
Advertisement
6. คิดอย่างมีวิจารณญาณว่า : มีวิธีการแบบไหน
- คุณจะแก้ไขปัญหานี้อย่างไร
- สิ่งนี้อันตรายได้อย่างไร
- สิ่งนี้จัดการได้อย่างไร
- สิ่งนี้แตกต่างจากสถานการณ์อื่นอย่างไร
- สิ่งนี้คล้ายกับสถานการณ์อื่นหรือไม่ อย่างไร
- คนอื่นจะคิดอย่างไรกับเรื่องนี้
- คุณรู้สึกอย่างกับเรื่องนี้
- จะสามารถเปลี่ยนแปลงผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นได้อย่างไร
- คุณจะใช้วิธีการแบบไหน
7. คิดอย่างมีวิจารณญาณว่า : คำถามอื่น ๆ
- สิ่งที่เกิดขึ้นนี้สามารถตีความว่าอย่างไร
- คุณยกตัวอย่างได้ไหม
- คุณเห็นด้วยหรือไม่กับเรื่องราวที่เกิดขึ้นนี้
- คุณสามารถเปรียบเทียบเรื่องราวนี้ ได้กับอะไร
- คุณจะช่วยเหลือได้อย่างไรบ้าง
ในโลกของข้อมูลข่าวสารที่มีอย่างมหาศาล จึงจำเป็นอย่างยิ่ง ที่ต้องติดอาวุธทางความคิดให้กับเด็ก ๆ ของคุณ โดยมี Critical Thinking การคิดอย่างมีวิจารณญาณ ผ่านคำถามสำคัญ 7 คำถามนี้ ใคร อะไร ที่ไหน เมื่อไหร่ อย่างไร วิธีการแบบไหน และคำถามอื่น ๆ เพียงเท่านี้ เด็ก ๆ ก็จะได้รับข้อมูล ข่าวสารในโลกโซเชียล อย่างเป็นประโยชน์ มีสาระ และส่งต่อข้อมูล ข้อเท็จจริงให้กับผู้อื่นได้อย่างปลอดภัย
จบปริญญาโท คณะแพทยศาสตร์ สาขาสุขภาพจิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย สนใจเกี่ยวกับสุขภาพจิต แม่และเด็ก และจิ
ความคิดเห็น
