แถน-ความเชื่อของชาวอีสาน

การร่ายรำของคนที่เป็นแถน  / ที่มาภาพ:จิรภรณ์  ยะคำแจ้
          มีชาวบ้านเล่าว่า หากหมอแคนเหนื่อยจนเป่าไม่ดี แถนก็จะโมโห และชี้หน้าว่าเล่นไม่ดี ดังนั้นในการเล่นแถน จะต้องมีหมอแคนคอยเป่าเพลงตลอดทั้งคืน เพื่อให้วิญญาณแถนสลับกันมาเข้าร่าง และร่ายรำอย่างสนุกสนาน

การเป่าแคนเล่นดนตรี  / ที่มาภาพ: จิรภรณ์  ยะคำแจ้

            บรรยากาศเมื่อแถนเข้าร่างแล้ว ชาวบ้านก็จะเดินมาถามแถนว่า เป็นใคร มาจากไหน หากแถนบอกชื่อไป ก็จะทราบว่าเป็นบรรพบุรุษใครมา ลูกหลานก็จะมารับด้วยความดีใจ ที่บรรพบุรุษตนเองนั้นกลับมาหา เหมือนมีญาติมาเยี่ยม และจะรีบนำเหล้า หรือ สิ่งที่แถนชอบให้กิน
           การจัดแถน เสมือนเป็นการแสดงความกตัญญูของลูกหลานอย่างหนึ่ง ที่ต้องการให้บรรพบุรุษตนสนุกสนานมีความสุข
           ลักษณะการแต่งกายของแถน จะใส่เสื้อผ้าพื้นเมือง ในบางคนจะมีการโพกผ้าขาวม้า เพื่อความสวยงาม
           ในปัจจุบัน แถนถูกจัดเป็นประเพณีที่หาดูได้ยาก ในภาคอีสาน ที่ จ.อุบลฯ จะพบแถนที่ อ.น้ำยืน ที่ บ้านค้อ และมีการทำสืบต่อกันมา จนมีท่ารำแถนเพื่อใช้ในการแสดงอีกด้วย