บุญแจกข้าว...ให้คนตาย!!

บุญแจกข้าว ทุกท่านเคยได้ยินกันมาบางไหมครับ แต่สำหรับ คนอิสานแล้ว ทุกคนต้องรู้จัก ประเพณีนี้ บุญแจกข้าว เป็นประเพณีอันดีงามของคนในแทบภาคอิสาน ผมจะเล่าให้ทุกท่านได้อ่าน กันนะครับ
บุญแจกข้าว คือ ประเพณีที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ ที่แสดงความถึงความกตัญญูต่อผู้ล่วงลับ เป็นความเชื่อที่ว่า คนตาย ไม่สามารถหาข้าวกินเองได้ เหมือนกับคนเป็น เพื่อไม่ให้คนตาย อยู่อย่างทุกข์ทรมานในภพภูมิอื้น ญาติๆจึงได้จัด บุญแจกข้าว ขึ้นมา เพื่อเป็นเสมือนบ้านให้คนตายให้อยู่อาศัยในภพภูมิอื่น ผมจะเล่าในหมู่บ้านของผมนะครับ แต่ละที่อาจจะแตกต่างกันออกไป แต่สำหรับหมู่บ้านผมแล้วจะมีแนวปฏิบัติ ดังนี้ หลังจากที่ได้เผาศพผู้ตายเรียบร้อยแล้ว ในวันรุ้งขึ้น ก็จะมีผู้เฒ่า ผู้แก่ มาร่วมแรงร่วมใจกัน แทงหยวกกล้วย ให้เป็นรูปทรงของบ้าน มีจั่วหลังคา ที่ทำมาจากขี้ผึ้ง รวดลายวิจิตรงดงาม ประดับตกแต่งด้วยธงเงิน ธงทอง ชาวบ้านผมเรียกว่า ผาสาท หรือ ปราสาท นั้นเองครับ ภายในผาสาท ก็ประกอบไปด้วย  หมอน เสื้อผ้า เสื่อ มุง ที่นอน หม้อนิ่ง ฮวดนิ่งข้าว ข้าวสารอาหารแห้ง ตามความเชื่อที่ว่า ญาติจะสร้างบ้านหลังใหม่ ให้คนตาย เพื่อให้คนตาย ได้นำไปใช้ ในภพภูมิอื่น หลังจากเสร้จสิ้น การทำผาสาท แล้วนั้น ก็จะนำอัฏฐิของผู้ตาย มาใส่ไว้ในผาสาท ตามความเชื่อที่ว่า ให้ผู้ตายได้รู้ว่า นี้คือบ้านของตน นั้นเองครับ จะมีการจัดเลี้ยง อาหารแก่ผู้ที่มาจัดแต่งเครื่องไทยทานและมาช่วยงานในเรื่องต่างๆ บางครั้งภายในงานก็จะมีการบวชนาคด้วย ในช่วงเย็นก็จะมีการฟังเทศน์และในช่วงกลางคืนก็ก็จะมีงานมหรสพที่เจ้าภาพของงานว่าจ้างมา ไม่ว่าจะเป็น หมอลำ ภาพยนตร์ เป็นต้น 
พอวันรุ่งขึ้น ญาติพี่น้องก็จำนำ ผาสาท ไป โพด หรือ ไปทิ้ง ไว้ที่ป้าช้าใกล้บ้าน แล้วนำอัฏฐิ เก็บเข้าธาตุ เป็นอันเสร็จพิธีครับ
ชนชาวอีสานถือเรื่องความกตัญญูต่อญาติพี่น้องและผู้มีพระคุณ การจัดงานทำบุญแจกข้าวจึงเป็นการแสดงความกตัญญูต่อผู้ที่เสียชีวิตไป เพื่อให้ดวงวิญญาณของคนเหล่านั้นได้รับบุญกุศลและไปเกิดใหม่ไม่ต้องวนเวียนเพื่อรอรับส่วนบุญอีกต่อไป