วันไหว้พระจันทร์ 2564 นี้มาย้อนตำนานกัน !

ภาพปก โดย chendesign518 จาก pixabay

เมื่อเอ่ยถึงเทศกาลไหว้พระจันทร์ ทุกคนจะทราบได้ทันทีว่านี่คือเทศกาลที่อยู่คู่คนจีนมาเนิ่นนาน สำคัญรองลงมาจากเทศกาลตรุษจีนและแพร่หลายไปทั่วโลก แต่จะมีใครรู้บ้างว่า เทศกาลไหว้พระจันทร์นั้นแท้ที่จริงมีที่มาและตำนานเล่าขานอย่างไร ? วันนี้เราจะมาบอกเล่าถึงตำนานเหล่านั้นกัน

ภาพที่ 1 โดย a2004b12c17 จาก pixabay

มีตำนานเล่าขานมากมายที่เกี่ยวเนื่องกับดวงจันทร์ เนื่องเพราะดวงจันทร์เป็นสิ่งที่มนุษย์คอยเฝ้ามองและสังเกตมายาวนาน เมื่อเวลาผันผ่านเปลี่ยนวนไปหลากฤดูจึงค้นพบว่า วันที่ 15 ค่ำ เดือน 8 เป็นวันที่ท้องฟ้าเปิดโล่งสุด แสงจันทร์ส่องแสงได้สว่างที่สุด จึงให้วันนั้นเป็นวันไหว้พระจันทร์

เนื่องจากประวัติและตำนานของเทศกาลไหว้พระจันทร์มักเป็นการเล่าปากต่อปาก ข้อมูลที่ได้มาจึงมีปะปนกันจนไม่สามารถชี้ชัดได้ตำนานใดกันแน่คือที่มา แต่เราจะขอกล่าวถึงตำนานที่คนจีนรู้จักดีทุกคน เรียกได้ว่า ถ้าไม่รู้จักก็ไม่ใช่คนจีน ตำนานนั้นก็คือ โฮ่วอี้กับเทพธิดาฉางเอ๋อร์นั่นเอง

ภาพที่ 2 โดย PaulSBarlow จาก pixabay

แต่บางตำนานก็เล่าว่าโฮ่วอี้ได้ยาอายุวัฒนะมา ฉางเอ๋อร์อยากเป็นอมตะจึงได้ลอบกินยาและกลายเป็นเซียนอยู่บนดวงจันทร์ ภายหลังได้เศร้าเสียใจเพราะต้องอยู่อย่างเดียวดายอ้างว่างเปล่าเปลี่ยว

และบางตำนานก็ยังเล่าอีกว่าโฮ่วอี้ถูกคนลอบสังหารจนตาย ฉางเอ๋อร์เสียใจจนดื่มน้ำทิพย์อมตะกลายเป็นเซียน จักรพรรดิสวรรค์เห็นใจจึงให้ฉางเอ๋อร์เป็นเทพีแห่งดวงจันทร์

ภาพที่ 3 โดย ScribblingGeek จาก pixabay

ส่วนเรื่องเล่าเกี่ยวกับเทศกาลไหว้พระจันทร์ที่น่าเชื่อถือที่สุดคือ เทศกาลไหว้พระจันทร์นั้นมีตั้งแต่ราชวงศ์ถังแต่สมัยนั้นเป็นแค่เทศกาลธรรมดาไม่ได้สำคัญอะไรมากนัก จนมาถึงราชวงศ์หยวนที่ชาวมองโกลเป็นผู้ปกครองชาวฮั่น ยุคนี้เป็นยุคที่ชาวฮั่นถูกนับว่าเป็นชนชั้นต่ำสุดและถูกกดขี่ข่มเหงต่าง ๆ นานา ทุกบ้านจะมีทหารมองโกลอาศัยอยู่และในบ้านจะมีมีดทำครัวได้แค่เล่มเดียว ปกติชาวมองโกลใช้แต่กำลังปกครอง เก่งการต่อสู้แต่ไม่ถนัดเรื่องการเมืองการปกครองจนทำให้ระบบเศรษฐกิจและสังคมสมัยนั้นล้มเหลวอย่างหนัก ผู้คนเริ่มพากันลุกฮือต่อต้านจนมีได้คนผู้หนึ่งชื่อจูหยวนจางเข้ามาเป็นผู้นำกบฏ โดยก่อนวันไหว้พระจันทร์เขาได้ทำการแจกจ่ายขนมไหว้พระจันทร์ที่ข้างในสอดแทรกข้อความว่า " 15 ค่ำเดือน 8 ต้านหยวน" ให้ชาวฮั่นทุกคน ซึ่งขนมนี้ชาวมองโกลจะไม่ชอบกิน สุดท้ายเมื่อถึงวันที่นัดแนะชาวบ้านก็ได้ลอบฆ่าชาวมองโกลที่อยู่ในแต่ละบ้าน และร่วมมือกันจนเอาชนะชาวมองโกล เป็นจุดสิ้นสุดราชวงศ์หยวน และจูหยวนจางก็ได้สถาปนาตัวเองเป็นพระเจ้าหมิงไท่จู่ กำเนิดราชวงศ์หมิง เพื่อเป็นการฉลองและรำลึกถึงชัยชนะการกินขนมไหว้พระจันทร์ในเทศกาลไหว้พระจันทร์จึงมีสืบมาจนถึงปัจจุบัน และเทศกาลนี้ก็กลายเป็นเทศกาลสำคัญรองลงมาจากตรุษจีน

ภาพที่ 4 โดย a750523466 จาก pixabay

สำหรับผู้เขียนตำนานเหล่านี้นับว่าเป็นเสน่ห์อย่างหนึ่งของเทศกาลไหว้พระจันทร์และทำให้เราเข้าใจความเป็นจีนมากยิ่งขึ้น อย่างเรื่องโฮ่วอี้กับฉางเอ๋อร์มันสะท้อนค่านิยม ความเชื่อของสังคมจีนสมัยนั้น การเชื่อเรื่องเทพเซียน การเชิดชูความกล้าหาญ การเทิดทูนความรักความเสียสละ เป็นต้น ส่วนตำนานการล้มกบฏด้วยขนมไหว้พระจันทร์ อันนี้ยิ่งเห็นชัดถึงความเป็นชาตินิยมของจีน รวมถึงประวัติศาสตร์ของจีนที่ทำให้เห็นว่าในราชวงศ์หยวนชาวฮั่นถูกกดขี่มาอย่างไร สุดท้ายจึงเกิดวีรบุรุษจีนคนใหม่ขึ้นมา เหล่านี้ล้วนเป็นการทำให้ทุกคนเกิดความสำนึกรักชาติและภาคภูมิใจในชัยชนะและความสละ ด้วยเหตุผลหลายอย่างเหล่านี้มาประกอบรวมกันจึงทำให้เกิดเทศกาลวันไหว้พระจันทร์นั่นเอง

บทความโดย : แค่อยากเขียน

แหล่งข้อมูล จาก สาเหตุที่ทำราชวงศ์หยวนล่ม ,โฮ่วอี้ยิงตะวัน, วีรบุรุษผู้ยิงตะวันโฮ่วอี้ , กำเนิดของขนมและวันไหว้พระจันทร์ , ตำนานวันไหว้พระจันทร์ , ตำนานไหว้พระจันทร์ , ทำไมต้องไหว้พระจันทร์และขนมสำคัญไฉน?

อัปเดตข่าวสาร และแหล่งเรียนรู้หลากหลายแบบไม่ตกเทรนด์ บน  App TrueID โหลดเลย ฟรี !