หัดเป่าขลุ่ยง่ายๆ คุณทำได้แน่นอน

ไม่น่าเชื่อเลยว่าเพียงแค่ลำไม้ไผ่หรือท่อพลาสติกก็สร้างเสียงไพเราะขึ้นมาได้ ฉันกำลังนึกถึงขลุ่ยที่เคยฝึกเป่าตั้งแต่เรียนชั้นมัธยมสอง แล้วก็ได้ใช้มันกล่อมตัวเองในยามพักผ่อนมาจนถึงวันนี้

ขลุ่ย คือเครื่องดนตรีไทยประเภท เครื่องเป่า ไม่มีลิ้น ทำจากไม้รวก หรือไม้เนื้อแข็ง รวมทั้งท่อพลาสติก (แต่ขลุ่ยไม้ให้เสียงไพเราะมากกว่า) มีความยาวประมาณ 12-16 นิ้ว ใช้ทักษะง่ายๆ เพียงเป่าลมและปิดเปิดนิ้วบนช่องที่เจาะไว้บนตัวขลุ่ย

ใครที่อยากฝึกดนตรีไทยสำหรับผ่อนคลายยามว่าง ฉันยินดีแนะนำวิธีเป่าขลุ่ยเบื้องต้นให้ดังต่อไปนี้ค่ะ

ขั้นแรก รู้จักขลุ่ยก่อน

ขลุ่ยที่เหมาะกับผู้เริ่มฝึกหัดคือขลุ่ยที่มีเสียงระดับปานกลาง ไม่สูงหรือต่ำเกินไป อาจเป็นขลุ่ยไม้หรือพลาสติกก็ได้ หาซื้อได้ที่ร้านขายเครื่องดนตรี หรือร้านเครื่องเขียน ภายในตัวขลุ่ยมีลักษณะกลวง ส่วนบน ตรงปลายสุดมีไม้อุดเหลือช่องว่างน้อยๆ เพื่อให้คนเป่าลมเข้าไป ต่ำลงไปทางด้านหลังเจาะช่องเล็กๆ เรียกว่า ปากนกแก้ว

ขั้นที่สาม  ฝึกไล่นิ้ว

พอจับขลุ่ยได้มั่นใจและปิดช่องได้ถนัดดีแล้วก็เริ่มไล่นิ้วเพื่อทำความเข้าใจลำดับเสียงหรือโน้ตเพลง เริ่มจาก :

ปิดหมดทุกช่อง คือ โด

เปิดช่องล่างสุดที่นิ้วก้อยขวา คือ เร

เปิดช่องถัดขึ้นมาที่นิ้วนางขวา คือ มี

เปิดช่องถัดมาที่นิ้วกลางขวา คือ ฟา

เปิดช่องถัดมาที่นิ้วชี้ขวา คือ ซอล

เปิดช่องถัดมาที่นิ้วนางซ้าย คือ ลา

เปิดช่องถัดมาที่นิ้วกลางซ้ายคือ ซี

เปิดช่องบนสุดที่นิ้วชี้ซ้าย พร้อมกับปิดช่องถัดไปด้วยนิ้วกลางซ้าย คือ เสียงโดสูง

พอไล่นิ้วขึ้นครบแล้ว ก็ฝึกไล่ลงบ้าง ทำทีละนิ้ว ฝึกแบบนี้จนเริ่มคล่อง ก็เตรียมฝึกเป่าค่ะ

ขั้นที่สี่ ฝึกเป่า

ทำเหมือนขั้นที่สามทุกอย่างเพียงแต่เพิ่มการเป่าลมเข้าไปที่ปากขลุ่ย เป่าแบบไม่ต้องออกแรงมาก แต่ให้สม่ำเสมอ และฝึกจังหวะหายใจเข้าออกให้ดี (ขลุุ่ยไม้ใช้ลมมากกว่าขลุ่ยพลาสติกค่ะ) คราวนี้ละคุณจะได้ฟังเสียงดนตรีที่ตนเองเป็นคนเป่าออกไป เป็นความรู้สึกที่ดีมากทีเดียว ลองไล่เสียงดูนะคะ

เมื่อเป่าบ่อยๆ คุณจะจำเสียงโน้ตและจำนิ้วที่เปิดปิดของโน้ตแต่ละตัวได้ ทีนี้ก็หาโน้ตเพลงมาฝึกเป่าเป็นเพลงได้เลยค่ะ โดยเริ่มจากเพลงง่ายๆ ก่อน ส่วนบางท่านที่มีทักษะดนตรีอยู่แล้ว เมื่อฝึกมากเข้า ไม่จำเป็นต้องท่องโน้ตเพื่อเป่าก็ได้ แต่ใช้วิธีไล่หาเสียงเอาเองก็เป่าเป็นเพลงได้เช่นกันค่ะ

ไม่ยากเกินไปใช่ไหมล่ะคะ เพียงแต่หมั่นซ้อมบ่อยๆ เท่านั้น ไม่นานก็จะคล่องไปเอง ขอเป็นกำลังใจให้นักดนตรีใหม่ทุกท่านค่ะ

(ภาพถ่ายทั้งหมดโดยผู้เขียน)